ngộ nhận - tản mạn

Người ta thường nói “có tiền mua tiên cũng được.” Liệu câu nói ấy có đúng hay không? Có phải mọi thứ trên đười này dều có thể quy đổi ra tiền? Hay vẫn có những thứ mà không tiền bạc nào có thể mua được?

Cứ nhìn quanh xã hội chúng ta đang sống đây cũng đủ thấy sức mạnh của đồng tiền. Những người có tiền có được nhà cao cửa rộng, tiện nghi cuộc sống, vợ đẹp con ngoan, sự nể vì của hàng xóm, bà con, bạn bè. Khi quan sát thấy những người giàu sang thường lấy vợ đẹp, người ta dễ ngộ nhận rằng tình yêu có thể mua được bằng tiền bạc. Nói cho công bằng thì tiền bạc có thể mua được hôn nhân chứ không phải tình yêu. Khi một người chấp nhận lấy một người khác để có được các tiện nghi vật chất khiến cuộc sống họ nhàn nhã hơn thì họ không trao gởi tình yêu mà mưu cầu hưởng lợi. Những hôn nhân không tình yêu như thế có thể tồn tại lâu hay mau tùy vào hoàn cảnh. Nhưng tựu trung nó chỉ là hợp đồng sống chung khi mỗi bên tìm thấy “lợi nhuận” từ bên kia. Một khi lợi ích không còn, hợp đồng tất nhiên sẽ không còn hiệu lực. Hay nói cách khác, khi tiền bạc đội nón ra đi thì “tình yêu” cũng đã vỗ cánh cuối chân trời.

Bởi vì bản chất của tình yêu là tinh thần trao tặng mà không cầu mong nhận lãnh, tình yêu không mưu cầu cho chủ thể mà hướng tới khách thể, tình yêu vốn có nhu cầu hy sinh mà không mong đền đáp, tình yêu vị tha và bao dung chứ không ích kỷ hẹp hòi, cho nên tình yêu không cần mua bán và không thể mua bán. “Tình cho không, biếu không” là câu nói nổi tiếng của người Pháp. Thi sĩ họ Hàn của nước ta cũng đã từng viết:

Ai mua trăng tôi bán trăng cho

Không bán tình duyên bán hẹn hò

Trong thư gởi cô con gái hai mươi tuổi đi học xa nhà, Mác viết: “Cái thứ tình yêu mà đem ra mặc cả như món hàng ngoài chợ thì không phải là tình yêu nữa. Khi đã yêu con thì đừng tính toán. Nếu người yêu con cụt một chân thì con hãy là cái nạng vững chắc cho đời họ… Con phải luôn nghĩ rằng họ yêu con vì lẽ gì? Nếu họ yêu con vì sắc đẹp thì con nên nhớ rằng rồi sắc đẹp sẽ tàn phai. Nếu họ yêu con vì chức tước thì con phải từ chối và trả lời họ rằng địa vị không đem lại hạnh phúc… Người nào biết sống vì con, vui khi con có tin vui, buồn khi con có tin buồn, người đó nhất định sẽ là chồng con.”

Thú thật, là con gái khi đọc những dòng này tôi hết sức xúc động. Bức thư giúp tôi nhận ra được hình hài của tình yêu chân chính. Giá mà tất cả những ông bố trên đời đều quan tâm tới con gái với những lời khuyên chân tình và hữu ích như thế. Giá mà những ai còn ngộ nhận tiền bạc mua được tình yêu và hạnh phúc hiểu được những dòng này của một người cha vĩ đại. Ước gì những kẻ đang yêu trên đời này hiểu rằng “Nhầm lẫn tiền bạc với hạnh phúc, chẳng khác nào tưởng con dao và cái nĩa làm cho bạn ăn ngon miệng.”