MENU

BILINGUAL BLOG – BLOG SONG NGỮ ANH VIỆT SHARE KNOWLEGE AND IMPROVE LANGUAGE

--------------------------- TÌM KIẾM TRÊN BLOG NÀY BẰNG GOOGLE SEARCH ----------------------------

TXT-TO-SPEECH – PHẦN MỀM ĐỌC VĂN BẢN

Click phải, chọn open link in New tab, chọn ngôn ngữ trên giao diện mới, dán văn bản vào và Click SAY – văn bản sẽ được đọc với các thứ tiếng theo hai giọng nam và nữ (chọn male/female)

- HOME - VỀ TRANG ĐẦU

CONN'S CURENT THERAPY 2016 - ANH-VIỆT

150 ECG - 150 ĐTĐ - HAMPTON - 4th ED.

VISUAL DIAGNOSIS IN THE NEWBORN

Saturday, February 19, 2011

4 Poorly Planned Rebellions - 4 cuộc khởi nghĩa được họach định kém cỏi nhất

4 Poorly Planned Rebellions - 4 cuộc khởi nghĩa được họach định kém cỏi nhất

1.Third Servile War (73 – 71 BC)

The Servile Wars are a collection of three rebellions lead by gladiators against the Roman Empire that kept them enslaved. The efforts of the gladiators were ultimately met with failure for a multitude of reasons, chief among them their lack of military training compared to that of Roman soldiers. However, the third conflict posed a direct threat to Italy as the band of gladiators grew from an initial seventy men to over one-hundred thousand. Their army also found leadership in Spartacus, a soldier turned gladiator. The gladiators wandered through the empire, raiding whenever they pleased and generally making good with the whole rebellion thing. The band won many battles against all forms of Roman military, from patrol to legions, and the public lived in a constant state of fear.

Image Source

The Slip-Up: In the face of continued losses on the battlefield the Roman Senate created eight legions strictly to bring the gladiators down and end the war. Each legion contained nearly six-thousand men and was placed under the command of Marcus Licinius Crassus, who was immortalized with a large disembodied head, as was the fashion at the time.

Image Source

The battle that would ultimately be the end of the war was, at first, in the gladiators’ favor. Spartacus’ forces routed two legions before Crassus stepped in with the remaining six. The gladiators suffered heavy losses, but it got worse: legions returning from Pompey were called upon for reinforcements. Spartacus attempted to negotiate with Crassus but wasn’t successful. In the face of certain “gonna’ get messed up” Spartacus and his army charged against the approaching legion and were promptly messed up.

The prophecy has come to pass.

Image Source

Before the charge many of the gladiators had decided to call it a day and fled the battlefield. Pair that with the losses they suffered in combat and the gladiators were easily outmatched.

2.
Yellow Turban Rebellion (184 – 205 CE)

At the time of the Yellow Turban Rebellion the Han Dynasty of China was facing growing dissent from farmers who had been forced to seek employment in the face of famine, landowners who exploited the farmers to expand their fortunes, and floods along the Yellow River. Across the board taxes had been raised to pay for various fortifications. These taxes primarily target the poor. Soon the peasant class began forming private armies to serve up some poor people justice. Meanwhile, most people accepted that the government was corrupted from within and that the wealthy had gained almost total control of the emperor. If that’s not the perfect set up for rebellion then I don’t know what is.

Thanks, video games!

Image Source

The Slip-Up: Zhang Jiao was the ultimate leader of the rebellion. Originally a religious healer, many of the people he treated were the abused under class citizens that would eventually make up his army. The Yellow Turban Army was concentrated to three different provinces throughout the country and easily established footholds in these locations. Initially they earned easy military victories because the government was preoccupied with finding traitors in the capital city. However, once the army organized the rebels’ strength also proved to be their weakness; they held their three locations and rarely moved beyond them. As a result their numbers grew slowly. One by one their bases were lost to advancing government forces and the rebellion was put down. Remaining Yellow Turbans tried to spark rebellions after the defeat but were too small to cause much opposition.

3.
Whiskey Rebellion (1971-1974)

Before the ratification of the United States Constitution the still-developing America met expenses by borrowing money abroad because the government itself lacked a reliable form of income. However, the country and individual states quickly amassed a huge debt. As a practical solution to this problem president George Washington levied a new tax on whiskey. Simple, right?

Image Source

Wrong. Westerners felt that the tax unfairly targeted them. Whiskey, already a popular drink in the region, was also a secondary means of income for farmers. States began organizing conventions to make their grievances known while actively not paying the tax. The newly born United States of America had it’s first hissy fit, and it was over alcohol.

The Slip-Up: Non-violent protesting was short lived. Acts of violence against tax collectors ensured that the taxes would go unpaid for years. The peak of the resistance was the “battle” of Bower Hill; protestors surrounded and fired into the home of army General Neville who had been assigned to issue subpenas in Pennsylvania. On the second day of the conflict the rebel forces were six-hundred strong. Neville’s own force consisted of ten men. The two clashed, only to see the home destroyed and at least one U.S. soldier killed. After Bower Hill the resistance gained more momentum, especially in Pennsylvania.

Image Source

However, one thing the rebels weren’t counting on was George Washington using his tremendous balls. After raising an army of twelve-thousand men Washington attempted negotiations with the rebels. He knew the talks were going to fail, however, and sent the army soon after. Before the troops even arrived the rebels surrendered. A love of booze simply doesn’t trump guns.

4.
Taiping Rebellion (1850 – 1864)

The notion that history repeats itself holds true with the Taiping Rebellion. Many of the elements that sparked the Yellow Turban Rebellion were present and caused the public to view their government as being ineffective. After embarrassing defeats by foreign armies the people of China had all but lost faith in those who were in control. Normally this wouldn’t be all that notable. However, if you throw a crazy guy into the mix and things get interesting.

Image Source

Hong Xiuquan suffered a long illness after failing the imperial examinations. This illness eventually became a vision from God: Hong was the younger brother of one Jesus Christ and was tasked with the mission of riding China of its corrupt government. People began flocking to him and soon this sect began to combat bandits and pirates as a means to arm themselves. In light of these successes Hong’s message spread and the sect grew.

Image Source

The Slip-Up: In their first year the Heavenly Kingdom (as the sect became to be known) had successfully routed imperial troops out of the Guangxi province. As Hong made new allies he quickly grew suspicious and had them axed, leaving much of the group in his direct command. Eventually a cousin of Hong’s joined the rebellion and helped expand their power into more provinces. Still, this one ally did little to filter Hong’s ideas into usable tactics or long term plans.

Imperial forces gained the upper-hand after gaining reinforcements from western armies. In the face of increasing losses, Hong declared that God would protect the city of Nanjing, a stronghold for the Heavenly Kingdom. God then killed Hong via food poisoning and the city fell to the imperial army, crushing the rebellion with it. Hong’s remains were eventually fired out of a cannon as a means of punishment for causing one of the deadliest wars in human history.

“Take that, other son of God!”


10 Cool Facts About The Human Body-10 Sự thật thú vị về cơ thể con người

10 Cool Facts About The Human Body

10 Sự thật thú vị về cơ thể con người

Our bodies are truly amazing things. Using these vessels every day, we sometimes forget just how amazing they are. However, the human body is a truly revolutionary machine of evolution and while we don’t have wings, armor, venom, or claws, there are some truly cool things about our bodies.

Cơ thể chúng ta đầy những điều thực sự tuyệt vời. Sử dụng cơ thể mỗi ngày, chúng ta đôi khi quên mất chúng tuyệt vời đến mức nào. Tuy nhiên, cơ thể con người là một cỗ máy có tính cách mạng thực sự của quá trình tiến hóa và trong khi chúng ta không có cánh, áo giáp, nọc độc, hoặc móng vuốt, vẫn có một số điều thực sự tuyệt vời về cơ thể chúng ta.

1. You Can Live Without Many of Your Internal Organs

1. You Can Live Without Many of Your Internal Organs

Many of us think that if we were to lose one of our internal organs, we would die immediately, and while this is true for the heart, it is not so true for other internal organs. In fact, you can remove your spleen, one kidney, one lung, as well as 75 percent of your liver, 80 percent of your intestines and most of the organs located in your pelvis and groin area. That’s right, all of those organs can disappear and you will still be functioning. You may not function so well, and you may not live for as long as you hoped, but yes, you can live without those organs.

1. Bạn có thể sống mà không cần có nhiều nội tạng.

Nhiều người trong chúng ta nghĩ rằng nếu chúng ta để mất một trong những cơ quan nội tạng, chúng ta sẽ chết ngay lập tức, và trong khi điều này là đúng đối với trái tim, nó không hoàn toàn đúng đối với các cơ quan nội tạng khác. Trong thực tế, bạn có thể loại bỏ lá lách của bạn, một quả thận, một trong phổi, cũng như 75 phần trăm của gan, 80 phần trăm đường ruột của bạn và hầu hết các cơ quan nằm trong xương chậu và vùng bẹn. Đúng, tất cả các bộ phận cơ thể có thể biến mất và bạn vẫn hoạt động được. Bạn không thể hoạt động thật tốt, và bạn không thể sống lâu như mong đợi, nhưng có, bạn có thể sống mà không có những nội tạng này.

2. The Death of Hundreds of Millions -Cái chết của hàng trăm triệu tế bào.

Each minute, our body is dying, this is a fact. Each time 60 seconds has passed by; our body has lost 300,000,000 cells. Yep, that’s right, that many cells, which amount to the population of the United States, die in our bodies every single minute. While this may seem like a lot of dying cells, and you would think our bodies would decay within hours, there are more cells being born than dying in our bodies. Each day, 10 to 50 trillion (50,000,000,000,000) cells are replaced in our body.
Cơ thể chúng ta đang chết dần từng
phút, đó là một thực tế. Mỗi 60 giây trôi qua ,cơ thể chúng ta mất đi 300 triệu tế bào. Vâng, đúng thế, rất nhiều tế bào, mà số lượng của nó ngang với dân số nước Mỹ đang chết trong cơ thể chúng ta từng giây từng phút. Trong khi có vẻ như tế bào chết nhiều như thế, khiến bạn có thể nghĩ rằng cơ thể chúng ta sẽ phân hủy (chết) trong vòng vài giờ , thì bên trong cơ thể chúng ta, các tế bào đang sinh ra nhiều hơn là chết đi. Mỗi ngày, có từ 10 đến 50 nghìn tỷ tế bào được thay thế trong cơ thể.

3. Your Hair Is the Superman of the Body-Mái tóc bạn là ‘siêu nhân' của cơ thể


When we say your hair is the Superman of the body, what we mean is that your hair is pretty much indestructible. Hair decays at an extremely slow rate and that means hair often stays around longer than most other parts of your body. In fact, mummies that date back thousands of years still have hair on their heads. Changes in climate, humidity and temperature can’t hurt your hair, and neither can many different varieties of acids and chemicals. The only real weakness your hair has is to fire, which is probably because your hair is made up of so much carbon.

Khi nói mái tóc bạn là ‘siêu nhân’ của cơ thể , ý chúng tôi là tóc bạn có khá nhiều yếu tố bất hoại. Tóc phân hủy ở tốc độ cực chậm và điều đó nghĩa là tóc thường tồn tại lâu hơn hầu hết các bộ phận khác của cơ thể. Thực tế, cho thấy các xác ướp có niên đại từ hàng ngàn năm trước vẫn còn tóc trên đầu. Sự biến đổi khí hậu, độ ẩm và nhiệt độ không thể làm tổn hại đến tóc bạn, và nhiều axit cùng các chất hóa học khác cũng không thể làm hư hại đến nó. Điểm yếu duy nhất ở đây là tóc bạn dễ bắt lửa/dễ cháy, điều đó có lẽ vì tóc được cấu tạo từ quá nhiều các-bon.

4. Beware the Power of Stomach Acids - Hãy coi chừng sức mạnh của axit dạ dày

Your stomach is a very powerful part of your body. The stomach acids that sit inside of our stomach are so strong that they can dissolve zinc. You would think that such a strong acid would eat through our body in seconds, but our stomach lining actually renews itself so fast that there is not enough time for the acid to eat through the lining. If it was not for this renewing capacity, we would have a large hole in our body within minutes.

Dạ dày bạn là 1 bộ phận chủ chốt của cơ thể . Các axit bên trong dạ dày mạnh đến nỗi chúng có thể hòa tan kẽm . Bạn hẳn sẽ nghĩ rằng một loại axit mạnh như thế sẽ ăn sâu vào cơ thể bạn chỉ trong vài giây, nhưng niêm mạc dạ dày thực sự tự tái tạo rất nhanh đến nỗi axit không có đủ thời gian để ăn mòn lớp niêm mạc dạ dày. Nếu không có khả năng tái tạo này thì sẽ có một lỗ thủng lớn trong cơ thể chúng ta chỉ trong vòng vài phút.

5. Your Lungs, Bones and Nails! - Phổi, xương và móng tay/móng chân

Here are essentially three facts in one. First, your lungs are full of tiny blood vessels called capillaries. In both your lungs, there are 300,000 million capillaries and if you were to take all of these capillaries and lay them out end-to-end, they would stretch for 1,500 miles. Second, we can break our bones but our bones are actually quite strong. One block of bone the size of a matchbox can support the weight of nine tones, which is actually four times as much weight as concrete can hold. Third, your fingernails are constantly growing and if you lose a fingernail, it will take roughly half a year for the nail to grow back from the base to the tip.

Có 3 sự thực trong một. Thứ nhất, phổi của bạn đầy những mạch máu nhỏ xíu được gọi là những mao mạch. Trong cả 2 lá phổi bạn, có 300 nghìn triệu mao mạch và nếu bạn lấy tất cả chúng đặt chắp các đầu mút vào nhau thì chúng sẽ dài đến 1 500 dặm. Thứ 2, chúng ta có thể bị gãy xương nhưng thực ra xương rất chắc. Một mẫu xương có kích cỡ bằng hộp diêm có thể chịu được trọng lượng 9 tấn , gấp 4 lần mức chịu lực của của một khối bê tông. Thứ 3, móng tay bạn liên tục dài ra và nếu mất đi 1 móng tay , sẽ phải mất khoảng nửa năm cho để nó mọc lại từ gốc đến ngọn.

6. We Grow Every Night-Chúng ta lớn lên mỗi đêm.

Yes, that’s right, every single night your body grows by a little bit. It is estimated that the human body grows about one-third of an inch while you sleep because your cartilage discs are squeezed by the force of gravity when you are standing or sitting. So, when you wake up and start walking, your height shrinks back down to your normal height.

Vâng, thật vậy, cơ thể bạn dài ra một chút khi đêm đến và người ta ước tính cơ thể con người dài thêm khoảng 1/3 inch trong khi ngủ vì những đĩa sụn được dồn ép bởi trọng lực khi bạn đứng hay ngồi. Do vậy, khi thức dậy và bắt đầu đi, chiều cao của bạn quay trở lại với chiều cao lúc bình thường.

7. Nature’s Filter-máy lọc tự nhiên

Your kidneys help to get rid of toxins from our bodies and without our kidneys, both of them, we would die. The reason for this is the amazing filter capacity of kidneys. Each kidney contains one million filters. This means your body has two million individual filters in it, which filter out 1.3 liters of blood per minute and expel 1.4 liters of urine per day!
Without this vitally important filtering, our bodies would quickly fill with toxins and we would soon find ourselves very sick and very close to death. This is why people whose kidneys have failed need to be hooked up to kidney dialysis machines.

Thận giúp loại bỏ độc tố từ cơ thể chúng ta và nếu không có hai quả thận, ta sẽ chết. Lí do là khả năng lọc đáng kinh ngạc của chúng. Mỗi thận chứa 1 triệu bộ lọc.Điều đó có nghĩa là cơ thể bạn có 2 triệu bộ lọc cá nhân trong người. mà lọc sạch 1.3L máu mỗi phút và thải ra 1.4L nước tiểu mỗi ngày!
Nếu không có việc lọc sạch cực kỳ quan trọng này, cơ thể sẽ nhanh chóng tích đầy độc tố - chúng ta sẽ ốm yếu dần đi và dễ cận kề với cái chết. Đó là lí do tại sao những người suy thận cần được hỗ trợ bằng máy chạy thận.

8. Our Bodies Are Hot, Hot, Hot!-Cơ thể chúng ta nóng, nóng và nóng !

The human body is one big energy producing machine. When you look at a picture of the human body with infrared technology, all you see is radiating heat. That heat is generated within our bodies and it helps to keep us alive. In fact, the human body generates so much heat that in only 30 minutes, the average body gives off enough heat (throughout the entire body) to bring half a gallon of water to boil. That may not seem like much given you can boil water in only a few minutes on the stove, but remember that your body is boiling this water by doing nothing but what it does every day; keep you alive!

Cơ thể con người là cái máy sản sinh năng lượng lớn. Khi bạn nhìn vào hình chụp cơ thể người bằng công nghệ hồng ngoại, bạn chỉ thấy có bức xạ nhiệt. Nhiệt này được tạo ra trong cơ thể và giúp chúng ta duy trì sự sống. Quả thực, cơ thể con người tạo ra nhiều nhiệt đến mức mà chỉ trong vòng 30 phút, một cơ thể trung bình giải phóng đủ lượng nhiệt (khắp toàn bộ cơ thể) để làm sôi nửa ga-lông nước. Có thể nhiệt đó không nhiều như khi bạn đun sôi nước chỉ trong vài phút ở trên lò. Nhưng nhớ rằng cơ thể bạn vẫn đang đun sôi lượng nước này mà không phải làm gì cả nhưng những gì nó làm hằng ngày là để giữ cho bạn sống còn.

9. We Are Visual Beings-Chúng ta là những sinh vật trực quan.

We are visual beings because of the amount of information we process through our eyes, rather than through other senses. While bats may process most of their information through their ears, we process 90 percent of all our information through our eyes. The other 10 percent of the information is processed by our other four senses of touch, taste, smell and sound.

Chúng ta là những sinh vật trực quan, bởi vì lượng thông tin mà chúng ta xử lí bằng mắt nhiều hơn là bằng các giác quan khác. Trong khi loài dơi có thể xử lí hầu hết thông tin bằng tai thì chúng ta xử lí 90% thông tin qua mắt, 10% thông tin khác được xử lí bởi 4 giác quan còn lại như xúc giác, vị giác, khứu giác và thính giác.

10. Breaking the Speed Limit-Vượt giới hạn tốc độ.

Our bodies do not move as fast as other animals, the cheetah for example, but we can exceed 100 miles per hour with something; our sneezes. When we sneeze, we expel air from our nose and mouth at the whopping speed of 100 miles per hour. That is pretty fast considering that it is coming out of our face and many may wonder why we do not blow our nose clean off with that kind of force.

Cơ thể chúng ta không di chuyển nhanh như những loài động vật khác , loài báo gấm châu Phi là 1 ví dụ. Tuy nhiên chúng ta có thể vượt 100 dặm mỗi giờ với một cái gì đó như hắt hơi. Khi hắt hơi, ta đẩy không khí ra khỏi mũi và miệng ở tốc độ cực lớn đến 100 dặm mỗi giờ. Tốc độ này nhanh đến chóng mặt và có nhiều thắc mắc rằng tại sao chúng ta không làm sạch mũi mình với lực này.

translated by Hoàng Hữu Y2B

HỊCH TƯỚNG SĨ - CALL OF SOLDIERS - (Dụ chư tì tướng hịch văn)





Hịch tướng sĩ
Call of soldiers
Trần Quốc Tuấn
By Tran Hung Dao
Ta thường nghe: Kỷ Tín đem mình chết thay, cứu thoát cho Cao Đế; Do Vu chìa lưng chịu giáo, che chở cho Chiêu Vương; Dự Nhượng nuốt than, báo thù cho chủ; Thân Khoái chặt tay để cứu nạn cho nước. Kính Đức một chàng tuổi trẻ, thân phò Thái Tông thoát khỏi vòng vây Thái Sung; Cảo Khanh một bầy tôi xa, miệng mắng Lộc Sơn, không theo mưu kế nghịch tặc. Từ xưa các bậc trung thần nghĩa sĩ, bỏ mình vì nước, đời nào chẳng có? Ví thử mấy người đó cứ khư khư theo thói nhi nữ thường tình Thì cũng đến chết hoài ở xó cửa, sao có thể lưu danh sử sách Cùng trời đất muôn đời bất hủ được?
I have often read the story of Ky Tin who replaced the Emperor Cao to save him from death, of Do Vu who took a blow in his back to spare King Chieu, of Du Nhuong who swallowed burning charcoal to avenge his leader, of Than Khoai who cut off an arm to save his country, of young Kinh Duc who rescued the Emperor Thai Tong besieged by The Sung, and of Cao Khanh, a subject living far from the Court, who insulted the rebel Loc Son to his face. Every century has produced heroes who have sacrificed their lives for their country. If they had remained at home to die by the fire, would their names have been inscribed on bamboo and silk to live eternally in Heaven and on the Earth?

Các ngươi Vốn dòng võ tướng, không hiểu văn nghĩa, Nghe những chuyện ấy nửa tin nửa ngờ. Thôi việc đời trước hẵng tạm không bàn. Nay ta lấy chuyện Tống, Nguyên mà nói: Vương Công Kiên là người thế nào? Nguyễn Văn Lập, tỳ tướng của ông lại là người thế nào? Vậy mà đem thành Điếu Ngư nhỏ tày cái đấu Đương đầu với quân Mông Kha đường đường trăm vạn, Khiến cho sinh linh nhà Tống đến nay còn đội ơn sâu! Cốt Đãi Ngột Lang là người thế nào? Xích Tu Tư tỳ tướng của ông lại là người thế nào? Vậy mà xông vào chốn lam chướng xa xôi muôn dặm đánh quỵ quân Nam Chiếu trong khoảng vài tuần, Khiến cho quân trưởng người Thát đến nay còn lưu tiếng tốt! 



Huống chi, ta cùng các ngươi sinh ra phải thời loạn lạc, Lớn lên gặp buổi gian nan. Lén nhìn sứ ngụy đi lại nghênh ngang ngoài đường, Uốn tấc lưỡi cú diều mà lăng nhục triều đình; Đem tấm thân dê chó mà khinh rẻ tổ phụ. Ỷ mệnh Hốt Tất Liệt mà đòi ngọc lụa để phụng sự lòng tham khôn cùng; Khoác hiệu Vân Nam Vương mà hạch bạc vàng, để vét kiệt của kho có hạn. Thật khác nào đem thịt ném cho hổ đói, tránh sao khỏi tai họa về sau.
But as descendants of warrior families, you are not well-versed in letters; on hearing about these deeds of the past, you may have some doubts. Let us speak of them no more. I shall tell you instead of several more recent events that have taken place during the years of the Tong and Nguyen dynasties.
Who was Vuong Cong Kien? And who was his lieutenant Nguyen Van Lap? They were the ones who defended the great citadel of Dieu Ngu against Mong Kha's immense army; Therefore, the Tong people will be eternally grateful to them. Who was Cot-Ngai Ngot-Lang? And who was his lieutenant Xich Tu Tu? They were the ones who drove deep into an unhealthful country in order to put down the Nam-Chieu bandits and they did it within the space of a few weeks; therefore, their names have remained rooted in the minds of the Mongol military chieftains.
You and I were born in a period of troubles and have grown up at a time when the Fatherland is in danger. We have seen the enemy ambassadors haughtily traveling over our roads and wagging their owlish tongues to insult the Court. Despicable as dogs and goats, they boldly humiliate our high officials. Supported by the Mongol emperor, they incessantly demand the payment of pearls, silks, gold and silver. Our wealth is limited but their cupidity is infinite. To yield to their exactions would be to feed their insatiable appetites and would set a dangerous precedent for the future.

Ta thường Tới bữa quên ăn, nửa đêm vỗ gối, Ruột đau như cắt, nước mắt đầm đìa; Chỉ giận chưa thể xả thịt, lột da, ăn gan, uống máu quân thù; Dẫu cho Trăm thân ta phơi ngoài nội cỏ, Nghìn thây ta bọc trong da ngựa, Cũng nguyện xin làm.
In the face of these dangers to the Fatherland, I fail to eat during the day and to sleep at night. Tears roll down my cheeks and my heart bleeds as if it were being cut to shreds. I tremble with anger because I cannot eat our enemy's flesh, lie down in his skin, chew up his liver, and drink his blood. I would gladly surrender my life a thousand times on the field of battle if I could do these things.

Các ngươi Ở lâu dưới trướng, nắm giữ binh quyền, Không có mặc thì ta cho áo; Không có ăn thì ta cho cơm. Quan thấp thì ta thăng tước; Lộc ít thì ta cấp lương. Đi thủy thì ta cho thuyền; đi bộ thì ta cho ngựa. Lâm trận mạc thì cùng nhau sống chết; Được nhàn hạ thì cùng nhau vui cười. So với Công Kiên đãi kẻ tỳ tướng, Ngột Lang đãi người phụ tá, nào có kém gì?
You have served in the army under my orders for a long time. When you needed clothing, I clothed you; when you lacked rice, I fed you; when your rank was too low, I promoted you; when your pay was insufficient, I increased it. If you had to travel by water, I supplied you with vessels; if you had to travel by land, I supplied you with horses. In time of war, we shared the same dangers; at the banquet table our laughter resounded in unison. Indeed, even Cong-Kien and Ngot-Lang did not show more solicitude for their officers than I have displayed for you.

Nay các ngươi Ngồi nhìn chủ nhục mà không biết lo; Thân chịu quốc sỉ mà không biết thẹn. Làm tướng triều đình đứng hầu quân man mà không biết tức; Nghe nhạc thái thường đãi yến sứ ngụy mà không biết căm. Có kẻ lấy việc chọi gà làm vui; có kẻ lấy việc cờ bạc làm thích. Có kẻ chăm lo vườn ruộng để cung phụng gia đình; Có kẻ quyến luyến vợ con để thỏa lòng vị kỷ. Có kẻ tính đường sản nghiệp mà quên việc nước; Có kẻ ham trò săn bắn mà trễ việc quân. Có kẻ thích rượu ngon; có kẻ mê giọng nhảm. Nếu bất chợt có giặc Mông Thát tràn sang Thì cựa gà trống không đủ đâm thủng áo giáp của giặc; Mẹo cờ bạc không đủ thi hành mưu lược nhà binh. Vườn ruộng nhiều không chuộc nổi tấm thân ngàn vàng; Vợ con bận không ích gì cho việc quân quốc. Tiền của dẫu lắm không mua được đầu giặc; Chó săn tuy hay không đuổi được quân thù. Chén rượu ngọt ngon không làm giặc say chết; Giọng hát réo rắt không làm giặc điếc tai.

And now, you remain calm when your emperor is humiliated; you remain indifferent when your country is threatened! You, officers, are forced to serve the barbarians and you feel no shame! You hear the music played for their ambassadors and you do not leap up in anger. No, you amuse yourselves at the cockfights, in gambling, in the possession of your gardens and rice fields, and in the tranquility of family life. The exploitation of your personal affairs makes you forget your duties to the State; the distractions of the fields and of the hunt make you neglect military exercises; you are seduced by liquor and music. If the enemy comes, will your cocks' spurs be able to pierce his armor? Will the ruses you use in your games of chance be of use in repulsing him? Will the love of your wives and children be of any use in the Army? Your money would neither suffice to buy the enemy's death, your alcohol to besot him, nor your music to deafen him.
Lúc bấy giờ chúa tôi nhà ta đều bị bắt, đau xót biết chừng nào! Chẳng những thái ấp của ta không còn Mà bổng lộc các ngươi cũng thuộc về tay kẻ khác; Chẳng những gia quyến của ta bị đuổi Mà vợ con các ngươi cũng bị kẻ khác bắt đi; Chẳng những xã tắc tổ tông ta bị kẻ khác giày xéo Mà phần mộ cha ông các ngươi cũng bị kẻ khác bới đào; Chẳng những thân ta kiếp này chịu nhục đến trăm năm sau tiếng nhơ khôn rửa, tên xấu còn lưu, Mà gia thanh các ngươi cũng không khỏi mang danh là tướng bại trận. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi muốn vui chơi thỏa thích, Phỏng có được chăng?
All of us, you and I together, would then be taken prisoner. What grief! And not only would I lose my fief, but your property too would fall into enemy hands. It would not be my family alone that would be driven out, but your wives and children would also be reduced to slavery. It would not be only the graves of my ancestors that would be trampled under the invader's heel, but those of your ancestors would also be violated. I would be humiliated in this life and in a hundred others to come, and my name would be ignominiously tarnished. Your family's honor would also be sullied forever with the shame of your defeat. Tell me: Could you then indulge yourselves in pleasures?

Nay ta bảo thật các ngươi: Nên lấy việc "đặt mồi lửa dưới đống củi nỏ" làm nguy; Nên lấy điều "kiềng canh nóng mà thổi rau nguội" làm sợ. Phải huấn luyện quân sĩ, tập dượt cung tên, Khiến cho Ai nấy đều giỏi như Bàng Mông, Nọi người đều tài như Hậu Nghệ, Có thể bêu đầu Hốt Tất Liệt dưới cửa khuyết, Làm rữa thịt Vân Nam Vương ở Cảo Nhai.
I say to you in all frankness: Take care as if you were piling wood by the fire or about to imbibe a hot liquid. Exercise your soldiers in the skills of archery until they are the equals of Bang Mong and Hau Nghe, those famous archers of olden times. Then we will display Tat-Liet's head at the gates of the Imperial Palace and send the King of Yunnan to the gallows.

Như thế chẳng những thái ấp của ta mãi mãi vững bền Mà bổng lộc các ngươi cũng suốt đời tận hưởng; Chẳng những gia thuộc ta được ấm êm giường nệm, Mà vợ con các ngươi cũng trăm tuổi sum vầy; Chẳng những tông miếu ta được hương khói nghìn thu Mà tổ tiên các ngươi cũng được bốn mùa thờ cúng; Chẳng những thân ta kiếp này thỏa chí, Mà đến các ngươi, trăm đời sau còn để tiếng thơm; Chẳng những thụy hiệu ta không hề mai một, Mà tên họ các ngươi cũng sử sách lưu truyền. Lúc bấy giờ, dẫu các ngươi không muốn vui chơi, Phỏng có được không?
After that, not only my fief will be safe forever, but your privileges too will be assured for the future. Not only my family will enjoy the comforts of life, but you too will be able to spend your old age with your wives and children. Not only the memory of my ancestors will be venerated from generation to generation, but yours too will be worshipped in the spring and autumn of every year. Not only will I have accomplished my aspirations in this life, but your fame too will endure for a hundred centuries to come. Not only will my name be immortalized, but yours too will find a place in our nation's history. At that moment, would you not be perfectly happy even if you did not expect to be?

Nay ta chọn lọc binh pháp các nhà hợp thành một tuyển, gọi là Binh Thư Yếu Lược. Nếu các ngươi Biết chuyên tập sách này, theo lời ta dạy bảo, thì trọn đời là thần tử; Nhược bằng khinh bỏ sách này, trái lời ta dạy bảo thì trọn đời là nghịch thù.
I have studied every military treatise in order to write my manual entitled "Principles of Military Strategy". If you will make an effort to study it conscientiously, to instruct yourselves in its teachings, and to follow my directions, you will become my true companions-in-arms. On the other hand, if you fail to study it and ignore my advice, you will become my enemies. Why? Because the Mongols are our mortal enemies; we cannot live under the same sky with them.

Vì sao vậy? Giặc Mông Thát với ta là kẻ thù không đội trời chung, Mà các ngươi cứ điềm nhiên không muốn rửa nhục, không lo trừ hung, lại không dạy quân sĩ, Chẳng khác nào quay mũi giáo mà xin đầu hàng, giơ tay không mà chịu thua giặc. Nếu vậy, rồi đây, sau khi dẹp yên nghịch tặc, Để thẹn muôn đời, há còn mặt mũi nào đứng trong cõi trời che đất chở này nữa?

If you refuse to fight the Mongols in order to wash away the national shame, if you do not train your soldiers to drive out these barbarians, it would be to surrender to them. If that is what you want, your names will be dishonored forever. And when the enemy has finally been defeated, how will you be able to hold your head high between Heaven and Earth?
Cho nên ta viết bài hịch này để các ngươi hiểu rõ bụng ta.
The purpose of this proclamation is to let you know my deepest thoughts.

Translated by ?



h
ttp://en.wikipedia.org/wiki/H%E1%BB%8Bch_t%C6%B0%E1%BB%9Bng_s%C4%A9 see also; http://www.khoavanhoc-ngonngu.edu.vn/home/index.php?option=com_content&view=article&id=767:hng-o-vng-trn-quc-tun-co-tac-phm-nao-gi-la-hch-tng-s-khong&catid=65:han-nom&Itemid=153

LỊCH SỬ VIỆT NAM - VIETNAM'S HISTORY - 11

LỊCH SỬ VIỆT NAM - VIETNAM'S HISTORY - 11


101. Ông Hoàng Hoa Thám, hùm thiêng Yên Thế: Ông Hoàng Hoa Thám người tỉnh Bắc Giang. Năm 1886, ông lập chiến khu Yên Thế, xây đồn trại, mua súng ống chống Pháp, nên ông còn có danh hiệu là Hùm Thiêng Yên Thế. Ông gây nhiều thiệt hại cho giặc Pháp ở vùng Nhã Nam, Yên Thế, Tam Đảo. Năm 1913, ông bị tên Lương Tam Kỳ làm phản giết ông để lãnh thưởng của giặc Pháp.

Mr. Hoang Hoa Tham, the Tiger of Yen The: Mr. Hoang was a leader at Bac Giang. In 1886, he and his soldiers built the Yen The fort, bought guns and ammunition to fight the French. He caused big problems for the French in the areas of Nha Nam, Yen The, Tam Dao. In 1913, Luong Tam Ky, a traitor, killed him to get award money from the French.

M. Hoàng Hoa Tham, le Tigre de Yên Thê: M. Hoàng Hoa Tham fut un chef de file à Bac Giang. En 1886, lui et ses soldats construisirent le fort Yên Thê, achetèrent des fusils et des munitions pour combattre les français. Ils causèrent de gros problèmes aux français dans les régions de Nha Nam, Yên Thê, Tam Dao. En 1913, Luong Tam Ky, un traître le tua pour obtenir une récompense en argent des français.

102. Ông Cao Thắng đúc súng: Ông Cao Thắng là một bộ tướng cüa ông Phan Ðình Phùng có tài rèn và đúc súng. Ông đúc súng theo kiểu 1874 cüa Pháp để trang bị cho nghîa binh. Tài nghệ cüa ông cũng được người Pháp kính trọng. Trường Kỹ Thuật Sài gòn được đặt tên là Trường Kỹ Thuật Cao Thắng để vinh danh ông.

Mr. Cao Thang crafted guns: Mr. Cao Thang was a follower of hero Phan Dinh Phung. Cao was tallented in forcing and crafting guns. He made guns following the French 1874 style to arm the patriots. His talent was greatly respected by the French. The Technical High School in Saigon was named Cao Thang to honor him.

M. Cao Thang concepteur de canons: M. Cao Thang fut un adepte du héros Phan Dình Phùng. Ce fut un home de talent pour concevoir et fabriquer des armes à feu. Il fit des fusils suivant le modèle français de 1874 pour armer les patriotes. Son talent fut très reconnu par les français. Cao Thang fut choisit comme nom de l’Ecole Supérieure Technique de Saigon en son honneur.

103. Anh hùng Nguyễn Thái Học: Là một sinh viên trường Cao Đẳng Thương Mại Hà Nội. Ông thành lập Việt Nam Quốc Dân Đảng, chủ trương bạo động chống Pháp, được sự tham gia đông đảo của giới thanh niên. Cuộc tổng khởi nghĩa năm 1930 bị thất bại, ông cùng 12 đồng chí bước lên máy chém ở Yên Bái. Trước khi chết ông bình tĩnh nhìn dân chúng, mỉm cười rồi hô to: “Việt Nam Muôn Năm”.

Hero Nguyen Thai Hoc: Nguyen was a student of Business College of Hanoi. He founded the Vietmese Nation-People Party who used violence to fight the French. The party gained broad support from Vietnamese youths. The failure of the party’s rising up in arms in 1930 brought Hoc and his 12 comrades to the decap machine at Yen Bai. Before the death, Nguyen Thai Hoc calmly looked at his people, smiled and shouted “Vietnam For Ever”.

Le héro Nguyên Thai Hoc: Nguyên Thai Hoc fut un étudiant de l’Ecole de Commerce de Hà Nôi. Il fonda le Parti Nationaliste Niêtnamien qui utilisa la violence pour combattre les français. Le parti gagna un large soutien des jeunes viêtnamiens. L’échec du soulèvement armé de 1930 eut pour résultat la décapitation de Hoc et de ses 12 compagnons à Yên Bai. Avant de mourir, Nguyên Thai Hoc regarda tranquillement son peuple en souriant et cria « Le Viêt-Nam pour toujours ».

104. Anh hùng Phạm Hồng Thái và tiếng bom Sa Diện: Năm 1923, quan Toàn quyền Merlin đi công tác bên Nhật về đến Sa Diện, Quảng Châu, và được đãi tiệc. Ông Phạm Hồng Thái thừa cơ ném bom vào bàn tiệc, nhưng Merlin chỉ bị thương không chết. Bị rượt đuổi, ông Phạm Hồng Thái nhảy xuống sông chết. Ông được các nhà cách mạng Trung Hoa kính trọng chôn ông chung với 72 liệt sĩ của họ tại Hoàng Hoa Cương, tỉnh Quảng Châu.

Hero Pham Hong Thai: In 1923, the Indochine Ambassador Merlin was invited to a feast when he stopped at Quang Chau on his way back from Japan. Mr. Pham Hong Thai throwed a bomb to Merlin’s table and wounded him. Being chased, Pham Hong Thai jumped into a river and got drowned. The Chinese revolutionists respected him, buried Thai with their 72 heroes at Hoang Hoa Cuong, Quang Chau.



Mộ phần anh hùng Phạm Hồng Thái tại Hoàng Hoa Cương, Trung Hoa.

Le héro Pham Hông Thai et sa bombe à Sa Diên : En 1923, l’ambassadeur d’Indochine Merlin était invité à une fête lors de son arrêt à Quang Châu sur le chemin de son retour du Japon lorsque M. Pham Hông Thai jeta une bombe à sa table et le blessa. Etant pourchassé, Pham Hông Thai se jeta dans une rivière et se noya. Les révolutionnaires chinois qui le respectaient, l’ensevelirent avec leurs 72 héros à Hoàng Hoa Cuong, Quang Châu.

105. Cụ Phan Bội Châu: Cụ Phan là một nhà cách mạng yêu nước, nhận thấy súng đạn thô sơ không chống nổi quân Pháp với vũ khí tối tân, và thấy người Nhật canh tân sứ xở mà trở thành cường thịnh. Cụ Phan đi từ Bắc chí Nam tìm thanh niên giỏi, yêu nước, gởi sang nước Nhật học. Cụ lập hội Duy Tân ở Nhật, lập Việt Nam Quang Phục hội ở Trung Hoa. Cụ bị Pháp bắt giam ở Huế.

Mr. Phan Boi Chau: Mr. Phan is a respectable patriot. He recognized that the Vietnamese with simple weapons were not strong enough to fight against the French who were much better armed. He also learned that with modernization, the Japanese had built up a strong country. Mr. Phan went from North to South, looking for smart patriots to send them to study at Japan. He built the Duy Tan association at Japan, and the Viet Nam Quang Phuc association in China. Mr. Phan was arrested and imprisoned at Hue.

M. Phan Bôi Châu: M. Phan Bôi Châu fut un patriote respectable. Il reconnut que les Viêtnamiens avec de simples armes n’étaient pas assez forts pour lutter contre les français qui étaient beaucoup mieux armés. Il apprit également qu’avec la modernisation, les Japonais avaient construit un pays fort. M. Phan Bôi Châu alla du nord au sud à la recherche d’habiles patriotes pour les envoyer étudier au Japon. Il créa l’association Duy Tân au Japon, et l’association Viêt-Nam Quang Phuc en Chine. M. Phan Bôi Châu fut arrêté et emprisonné à Huê.




Tù nhân Việt Nam. Ảnh chụp năm 1908.

106. Lòng yêu nước của dân tộc Việt: Trải qua mấy ngàn năm lịch sử, dân tộc ta phải liên tiếp nổi lên chống lại sự xâm lăng đô hộ của người Tàu. Nay người Pháp lại xâm chiếm nước ta. Lòng yêu nước của người dân được khơi dậy mỗi ngày một nồng nàn, sự uất ức đau khổ mỗi ngày một tăng. Khắp mọi nơi từ Bắc chí Nam, các bậc anh hùng hào kiệt liên tục đứng lên chống Pháp dù rằng sức mạnh vũ khí chênh lệch quá xa. Sau cùng dân tộc ta đánh bại quân Pháp năm 1954, mang lại độc lập cho đất nước.

The Patriotism of the Vietnamese People: Over five thousand years of history, Vietnamese have repeatedly risen up to fight against their Chinese oppressors. When the French invaded our country, they also caused great sufferings among our people. Being attacked by others always fires up our patriotic feelings. When the French oppressed our country, brave Vietnamese from everywhere, from the North and the South, stood up to fight back, even though our weapons were much simpler than those of the French. Finally, however, our people succeeded in defeating the French army in 1954 and obtained independence for our country. Regrettably, this independence came at the cost of our freedom.

Le patriotisme du peuple viêtnamien: Durant plusieurs milliers d’années d’histoire, les viêtnamiens se sont maintes fois soulevés pour lutter contre leurs oppresseurs chinois. Quand les français envahirent notre pays, ils causèrent également de grandes souffrances parmi notre peuple. Les attaques venant de l’extérieur ont toujours réveillé nos sentiments patriotiques. Quand les français opprimèrent notre pays, les viêtnamiens courageux se levèrent de partout, du Nord au Sud, pour le défendre, même si nos armes étaient beaucoup plus rudimentaires que celles des français. Enfin, notre peuple réussit à vaincre l’armée française en 1954 et obtint l’indépendance de notre pays.

Dân Việt đói năm Ất Dậu

107. Tình hình Việt Nam vào các năm 1930-1945: Từ năm 1884, Pháp bảo hộ toàn cõi Việt Nam. Dân chúng Việt Nam ở khắp nước liên tục nổi lên chống Pháp. Tuy nhiên, chưa có lực lượng yêu nước nào đủ sức đánh bại quân Pháp. Năm 1939, tại Âu Châu, Đức xâm lăng và đánh chiếm nước Pháp. Tại Á Châu, Nhật Bản là đồng minh của Đức, bắt đầu tiến quân vào Đông Dương từ năm 1940. Nhật Bản vẫn để Pháp cai trị Việt Nam, và dùng nhà cầm quyền Pháp nhằm phục vụ cho nhu cầu lương thực của quân đội Nhật Bản. Khi Nhật Bản tấn công Hoa Kỳ tại Trân Châu cảng ngày 7-12-1941, Hoa Kỳ gia nhập khối Đồng minh, tuyên chiến với Nhật Bản và Đức. Nhờ thế khối Đồng minh càng ngày càng thắng thế và Đức đầu hàng Đồng minh ngày 7-5-1945.


Quân Pháp và quân Nhật Lúc đầu, chính phủ Pháp tại Đông Dương thuộc quyền kiểm soát của chính phủ Pétain là chính phủ bị Đức khống chế. Khi quân Đức yếu dần, quân Nhật lo sợ Pháp ở Đông Dương vâng lệnh Chính phủ lâm thời Pháp dưới quyền của De Gaulle, phản công. Nhật tổ chức cuộc hành quân Meigo ngày 9-3-1945, lật đổ chính quyền Pháp tại Đông Dương. Vào năm 1945, trong khi cả người Pháp lẫn người Nhật thu mua lúa thóc của dân Việt để đốt lò hơi chạy máy điện, hai triệu con dân nước Việt phải chết đói la liệt trên khắp mọi miền, còn gọi là trận đói Ất Dậu.




LỊCH SỬ VIỆT NAM - VIETNAM'S HISTORY - 10

LỊCH SỬ VIỆT NAM - VIETNAM'S HISTORY - 10


91. Năm 1884: Vua quan ta không chịu mở cửa giao thương, lại thích sang Tàu cầu viện. Quân Tàu cũng sang giúp ta đánh Pháp dù rằng nước Tàu cũng đang rối ren. Sau Pháp và Tàu ký hòa ước Fournier, nước Tàu rút quân về để Pháp tiếp tục đánh chiếm nước ta.

Year 1884: Our Kings and imperial officials didn’t communicate with the world and only asked Chinese for reinforcement. The Chinese still helped us to fight against the French even though China was in disturbance itself. Later on, China and France signed the Fournier peace treaty; the Chineses withdrew their army back, letting the French continued to conquer our country.

An 1884: Nos rois et fonctionnaires de l’Empire ne communiquèrent pas avec le monde et demandèrent seulement un renfort aux chinois. Les chinois continuèrent à nous aider à combattre les français, même si la Chine était elle-même en période de troubles. Plus tard, la Chine et la France signèrent le traité de paix Fournier; les chinois retirèrent leur armée laissant les français continuer à conquérir notre pays.

Ông Tôn Thất Thuyết (Tài liệu: Một Thời Hoàng Tộc của Bảo Thái)

92. Vua Hàm Nghi và Hịch Cần Vương: Triều đình Huế ngày một rối ren, quyền hành ở trong tay 2 ông Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết. Năm 1885, Pháp tấn công triều đình Huế. Vua Hàm Nghi phải chạy ra Quảng Bình, ban hịch Cần Vương kêu gọi dân giúp vua chống Pháp. Triều đình không có vua phải lập vua Đồng Khánh lên ngôi.

King Ham Nghi and Can Vuong Edict: The Hue regime was more and more disordered; the power was in the hands of Mr. Nguyen Van Tuong and Mr. Ton That Thuyet. In 1885, the French attacked Hue imperial court, King Ham Nghi had to flee to Quang Binh where he proclaimed the Can Vuong Edict to call people for helping the King to fight the French. The imperial court had no king so they had to advance King Dong Khanh to the throne.

Le roi Hàm Nghi et l’édit de Cân Vuong: Le régime de Huê fut de plus en plus désorganisé, le pouvoir était entre les mains de M. Nguyên Van Tuong et M. Tôn Thât Thuyêt. En 1885, les français attaquèrent la cour impériale de Huê, le roi Hàm Nghi dut fuir à Quang Bình où il proclama l’édit de Cân Vuong pour appeler le peuple à l’aider à combattre les français. La cour impériale qui n’avait plus de roi promut au rang de roi Dông Khanh en le portant sur le trône.

Vua Thành Thái 93. Năm 1887: Pháp lập quan Tổng Đốc toàn quyền ở Sài Gòn để trông coi việc cai trị ở Nam kỳ và Cao Miên, cùng với việc bảo hộ ở Bắc kỳ. Mỗi nơi có 1 viên Thống sứ đứng đầu. Người Pháp thường nhúng tay vào công việc triều đình. Họ hay ủng hộ việc lập các ông vua trẻ lên ngôi để dễ dàng thuyết phục và khuynh loát.

Year 1887: The French set up the General-Governor in Saigon to rule the South of Vietnam and Cambodia, and to dominate the north of Vietnam. Each region had a separate resident Superior. The French tried to intercept our imperial affairs and usually support very young kings so they could easily manipulate.

An 1887: Les français établirent le gouvernement général à Saigon pour gouverner le sud du Viêt-Nam et le Cambodge et en même temps pour dominer le nord du Viêt-Nam. Chaque région avait un Supérieur résident différent. Les français tentaient d’interférer dans nos affaires impériales et soutenaient le plus souvent des rois très jeunes afin qu’ils puissent facilement les manipuler.

Vua Đồng Khánh

94. Trong khi Pháp lo xếp đặt ở Bắc kỳ: Thì ở Trung kỳ đảng Cần Vương đánh phá mạnh. Vua Đồng Khánh ra mặt Bắc để chiêu dụ vua Hàm Nghi và các quan đại thần về cho yên việc đánh dẹp, nhưng các cựu thần vẫn nổi lên làm loạn. Vua Đồng Khánh phải trở về kinh.'

While the French was busy with the Northern affairs, the Can Vuong party in the central attacked them. King Dong Khanh had to travel to North to persuade King Ham Nghi and high-ranking mandarins to go back but they still rebelled. King Dong Khanh had to return to the imperial court.

Tandis que les français étaient occupés avec les affaires du Nord, le parti Cân Vuong se souleva. Le roi Dông Khanh dut se rendre au Nord pour convaincre le roi Hàm Nghi et des mandarins de haut rang de ne plus se révolter mais ils continuèrent à le faire. Le roi Dông Khanh dut donc retourner à la cour impériale.

95. Vua Hàm Nghi bị bắt: Bị phản bội, vua Hàm Nghi bị bắt đày đi Algerie, nhiều quan quân bị Pháp giết. Tùy tướng Tôn Thất Đạm viết thư xin lỗi vua đã không làm tròn nhiệm vụ rồi tự vẫn.

King Ham Nghi was arrested: King Ham Nghi was betrayed, arrested and deported to Algerie. Many other officials and soldiers were killed by the French. Mr. Ton That Dam, one of the King’s officers, wrote a letter to apologize to King Ham Nghi then committed suicide.


Le roi Hàm Nghi fut arrêté: le roi Hàm Nghi fut trahi, arrêté et déporté en Algérie. De nombreux autres fonctionnaires et soldats furent tués par les français. M. Tôn Thât Dam, un des officiers du roi, écrivit une lettre pour présenter des excuses au roi Hàm Nghi et se suicida ensuite.

Vua Duy Tân

96. Cách cai trị của người Pháp: Nam kỳ gọi là thuộc địa, coi như lãnh thổ nước Pháp. Bắc kỳ là xứ bảo hộ, quan Việt phải phục tùng quan Pháp. Trung kỳ do vua nước Nam giữ. người từ miền nầy qua miền khác phải xin phép chính phủ bảo hộ. Đây là chính sách chia để trị nhằm chia rẽ người Việt để người Pháp dễ bề cai trị. người Pháp thu nhiều thứ thuế để nuôi dưỡng quan quân bảo hộ.

French ruling: The South was a French colony, which was the same as French land. The North was a dominated land by French so Vietnamese imperial officials had to obey French mandarins. The central belonged to Vietnamese kings. Vietnamese who traveled from one region to another had to get permission from the French dominating government. This is a divided and conquered policy, which aimed to drive a wedge between Vietnamese so it would be easier for French officials to rule our people. The French set up many kinds of taxes to get money to pay for dominating officials.

La méthode de domination française : Le Sud était une colonie française, considérée comme terre française. Le Nord était une terre dominée par les français de sorte que les fonctionnaires impériaux viêtnamiens devaient obéir mandarins français. Le centre du pays appartenait aux rois viêtnamiens. Les Viêtnamiens qui voyageaient d’une région à l’autre devaient obtenir l’autorisation du gouvernement français. C’était une politique de division et de conquête ayant pour objectif d’enfoncer un coin entre viêtnamiens de sorte à permettre aux fonctionnaires français de diriger plus facilement notre peuple. Les français créèrent de nombreuses taxes pour obtenir des fonds pour payer les fonctionnaires dirigeants français.

97. Ông Phan Đình Phùng: Ông Phan Đình Phùng thi đỗ làm quan, có cả tài văn võ. Ông đứng đầu đảng Văn Thân, xây chiến lũy Ba Đình, tập luyện binh sĩ chống Pháp. Ông có tài tổ chức quân đội, huấn luyện binh sĩ theo lối Âu châu. người Pháp đánh dẹp nhiều năm không xong. Sau ông già bị bịnh mà mất.

Mr. Phan Dinh Phung: Mr. Phan Dinh Phung was an imperial official who was both a scholar and warrior. He found Van Than party, built Ba Dinh fortification, and trained soldiers to fight the French. He was a talented general who trained the soldiers in European way. The French fought to dissolve Mr. Phan’s army in many years but failed. Mr. Phan Dinh Phung got old and died of sickness.

M. Phan Dình Phùng: M. Phan Dình Phùng fut un fonctionnaire impérial qui fut à la fois un érudit et un guerrier. Il fonda le parti Van Thân, construisit la fortification de Ba Dình et entraîna des soldats à combattre les français. C’était un général talentueux qui forma les soldats à l’européenne. Les français se battirent pendant des années sans succès pour dissoudre l’armée de M. Phan. M. Phan Dình Phùng vieillit et mourut de maladie.

98. Ông Nguyễn Trung Trực, anh hùng trên sông Nhật Tảo : Ông Nguyễn Trung Trực sinh quán tại Bình Định. Ông là một sĩ phu bất khuất, lãnh đạo nghĩa quân khởi nghĩa 8 năm ở vùng Nam Kỳ Lục Tỉnh. Chiến công chói lọi của ông là đốt cháy tàu Espérance trên sông Nhật Tảo, Tân An, và đánh chiếm thành Sơn Đá tại Kiên Giang. Sau kháng chiến thất bại, ông bị bắt chém tại chợ Rạch Giá năm 1868. Dân chúng chôn cất và lập đền thờ ông tại tỉnh Rạch Giá.

Phần mộ anh hùng Nguyễn Trung Trực tại Rạch Giá

Mr. Nguyen Trung Truc, a hero on Nhat Tao river: Mr. Nguyen Trung Truc was born in Binh Dinh. He was an indomitable scholar who led righteous armies to rebel 8 years in the six provinces of the South. His glorious victories were burning the warship Esperance on Nhat Tao river, Tan An, and occupying the Son Da rampart in Kien Giang. Later, the rebellion was defeated; Mr. Nguyen Trung Truc was arrested and beheaded at Rach Gia market in 1868.

Bên trong đền thờ anh hùng Nguyễn Trung Trực tại Rạch Giá

M. Nguyên Trung Truc, un héros de la rivière Nhât Tao: M. Nguyên Trung Truc naquit à Bình Dinh. Ce fut un érudit indomptable qui dirigea les armées rebelles pendant 8 ans dans les six provinces du Sud. Ses victoires glorieuses : la destruction par le feu du navire de guerre l’Espérance sur la rivière Nhât Tao, Tân An et l’occupation du rempart Son Da à Kiên Giang. Plus tard, la rébellion fut défaite, M. Nguyên Trung Truc fut arrêté et décapité au marché Rach Gia en 1868.

99. Ông Trương Công Định, anh hùng Gò Công: Ông Trương Công Định từng ở trong đội quân của Kinh Lược Sứ Nguyễn Tri Phương và đánh Pháp lập được nhiều chiến công. Ông cùng nghĩa binh xây dựng nhiều đồn lũy kiên cố ở Gò Công. Được dân chúng ủng hộ mạnh mẽ, nghĩa binh ông gây nhiều thiệt hại cho giặc. Về sau ông bị tên Huỳnh Công Tấn làm phản dẫn quân Pháp về đánh. Ông hy sinh, đền nợ nước, để lại thương tiếc cho mọi người .

Mr. Truong Cong Dinh, a hero of Go Cong: Mr. Truong used to be in the troop of the Viceroy Nguyen Tri Phuong, fighting the French many times. He was with his righteous armies to build ramparts at Go Cong. With strong support from people, he and his armies caused the enemy suffer heavy damages. Later, betrayer Huynh Cong Tan led French army to attack him. He died for the country causing great sorrow in people hearts.

M. Truong Công Dinh, un héros de Gò Công: M. Truong Công Dinh faisait partie de la troupe du vice-roi Nguyên Tri Phuong, lutant de nombreuses fois contre les français. Il érigea avec ses armées de solides forts à Gò Công. Avec appui ferme du peuple, lui et ses armées causèrent à l’ennemi de grands dommages. Plus tard, le traître Huynh Công Tân conduisit l’armée française pour l’attaquer. Il mourut pour le pays, causant une grande tristesse dans le cœur du peuple.

100. Ông Thiên Hộ Dương, anh hùng Đồng Tháp : Ông tên thật là Võ Duy Dương, làm chức Lãnh binh năm 1865. Ông khởi nghĩa ở miệt Đồng Tháp, Cái Bè, Mỹ Quý, Sa Đéc, gây nhiều thiệt hại cho thực dân Pháp. Sau ông bị bịnh chết, phong trào “Dân Chúng Tự Vệ” của ông từ đó cũng bị lu mờ.

Mr. Thien Ho Duong, hero of Dong Thap: Mr Thien real name was Vo Duy Duong. He was an army leader in 1865. His uprising, in Dong Thap, Cai Be, My Quy and Sa Dec, caused big loss for the French colonists. His death of illness made the “Defend Movement” in the area die out.

M Thiên Hô Duong, le héros de Dông Thap: Son vrai nom était Vo Duy Duong. Il était chef d’armée en 1865. Son soulèvement à Dông Thap, Cai Bè, My Quy et Sa Déc, occasionna une perte importante pour les colons français. Sa mort de maladie causa l’extinction du mouvement de défense dans la région.

PART 11