The Burma Spring Mùa xuân Miến Điện

The Burma Spring	Mùa xuân Miến Điện
BY JIM DELLA-GIACOMA | OCTOBER 13, 2011	JIM DELLA-GIACOMA | 13/10/2011
Myanmar's new rulers seem to be serious about change we can all believe in. So what can the West do now to end decades of isolation?	Những người cầm quyền mới của Myanmar dường như nghiêm túc trong những thay đổi mà tất cả chúng ta có thể tin tưởng. Vì vậy, phương Tây có thể làm gì để chấm dứt nhiều thập kỷ cô lập?
These are heady days for those long hoping for change in Myanmar. The government, which was installed on the back of a sham election that saw the ruling junta ditch their military uniforms for civilian garb, has set out an ambitious reform agenda and seems to be trying to stick to it. After 20 years without a parliament and democratic process, its new leaders are now showing a surprising impatience with the status quo and are changing the way this country is ruled. Western policymakers should sit up and take notice of these reforms -- and, most importantly, respond.	Đây là những ngày sôi động cho những ai đã từng mỏi mòn chờ đợi những đổi thay ở Miến Điện. Chính phủ, được thành lập trên cơ sở một cuộc bầu cử vờ vịt, trong đó nhóm quân sự nắm quyền cởi bỏ quân phục và khoác lên mình bộ đồ dân sự đã đưa ra chương trình cải cách đầy tham vọng và có vẻ như họ sẽ kiên trì theo đuổi nó. Sau 20 năm vắng bóng quốc hội và các tiến trình dân chủ, những nhà lãnh đạo mới của đất nước này đang chứng tỏ rằng họ không thể chấp nhận tình trạng hiện thời và đang thay đổi đường lối cai trị một cách nhanh chóng đến mức có thể làm người ta ngạc nhiên. Các chính khách phương Tây nên ngồi lại và để tâm đến những sự thay đổi này – và quan trọng nhất là: đáp ứng.
The new government's apparent decision this week to shift its stance toward the prisoners of conscience in Myanmar's jails is an important sign of its efforts to promote internal reconciliation in the divided country. On Oct. 12, it released more than 6,359 detainees as part of a general amnesty, first hinted at in a landmark parliamentary motion urging the president to consider such a move. While the exact number of political prisoners among those released is yet to be confirmed, Amnesty International has said that the government released at least 120 of some 2,000 incarcerated political detainees.	Quyết định rõ ràng của chính phủ mới trong tuần này về thái độ của họ đối với các tù nhân lương tâm ở Miến Điện là một tín hiệu quan trọng về những cố gắng của họ nhằm tiến hành hòa giải nội bộ trong cái đất nước vốn bị chia rẽ này. Ngày 12 tháng 10, họ đã phóng thích hơn 6.359 tù nhân, như là một phần của lệnh đại xá, lần đầu tiên được nhắc tới trong một đề nghị có tính lịch sử của quốc hội, thúc giục tổng thống xem xét một lệnh đại xá như thế. Trong khi chưa xác định được chính xác con số tù nhân vừa được phóng thích thì Tổ chức ân xá quốc tế (Amnesty International) nói rằng chính phủ đã phóng thích ít nhất là 120 trong tổng số 2.000 chính trị phạm.
Although the actual figure may be debated, it is the quality as much as the quantity that is significant. While less well-known than Nobel Peace Prize laureate Aung San Suu Kyi, a number of leading dissidents appear to be among those released, such as Ashin Gambira from the All Burma Monks' Alliance, who led street protests in 2007; comedian and social activist Zarganar, who criticized the government's response to the devastating Cyclone Nargis; and a prominent ethnic figure, Hso Ten, who headed the Shan State Army-North armed group.	Mặc dù số liệu chính xác có thể gây tranh cãi, nhưng chất lượng cũng có ý nghĩa chẳng kém gì số lượng. Mặc dù không nổi tiếng bằng bà Aung San Suu Kyi – giải thưởng Nobel hòa bình – nhưng một số người bất đồng nổi bật, thí dụ như Ashin Gambira, thành viên Liên đoàn sư sãi toàn Miến, người lãnh đạo những vụ phản đối hồi năm 2007; Zarganar, diễn viên hài và là nhà hoạt động xã hội, người đã lên tiếng phê phán chính phủ trong việc khắc phục hậu quả cơn bão Nargis; và nhân vật người thiểu số nổi bật tên là Hso Ten, từng cầm đầu đạo quân miền Bắc của Quân đội quốc gia Shan, cũng nằm trong số những người được phóng thích lần này.
The fact that the release was channeled through the new institutions of the presidency, parliament, and the country's fledging human rights commission lends it an unprecedented institutional basis that makes it harder to reverse. The vote in favor of the parliamentary resolution on the amnesty included the military's faction, indicating the move is openly backed by the armed forces in a way that previous releases have not been. Opposition figures in Myanmar believe that this is the first stage of a phased release of political prisoners, possibly with two more tranches in coming weeks.	Sự kiện là việc phóng thích tù nhân được thực hiện thông qua những định chế mới là tổng thống, quốc hội và hội đồng nhân quyền non trẻ tạo cho nó cơ sở pháp lí vô tiền khoáng hậu, làm cho nó khó có thể đảo ngược được. Cả những nhóm quân nhân cũng ủng hộ thông qua nghị quyết ân xá của quốc hội. Điều đó chứng tỏ rằng lực lượng vũ trang công khai ủng hộ bước đi đó, đấy là hiện tượng chưa từng xảy ra trước đây. Những người đối lập Miến Điện tin rằng đây chỉ là giai đoạn đầu trong cả quá trình phóng thích tù nhân nhiều giai đoạn, có khả năng là tuần sau sẽ có hai nhóm nữa được phóng thích.
The release should not be interpreted as a stand-alone event. In recent months, President Thein Sein has reached out to prominent critics, including Aung San Suu Kyi. He has made overtures to armed ethnic groups, signing preliminary peace agreements with the Wa and Mongla, which like others are still fighting a 60-year civil war. Controls on freedom of expression and the right to organize have been loosened. Myanmar has set its sights on chairing the Association of Southeast Asian Nations in 2014, which will require even more dramatic steps to alter the old mindset and become more integrated with its neighbors.	Phóng thích tù nhân không thể được coi là hiện tượng đơn độc. Trong mấy tháng gần đây tổng thống Thein Sein đã tiếp xúc với những người chỉ trích nổi bật, trong đó có bà Aung San Suu Kyi. Ông cũng tiến hành đàm phán với các nhóm dân tộc thiểu số có vũ trang, kí kết thỏa ước hòa bình tạm thời với người Wa và người Mongla; tương tự như các nhóm khác, hai nhóm này đã từng chiến đấu suốt 60 năm qua. Việc kiểm soát quyền tự do ngôn luận và quyền thành lập tổ chức đã được nới lỏng. Miến Điện đang nhắm đến chiếc ghế chủ tịch ASEAN vào năm 2014. Điều đó đòi hỏi những bước đi quyết liệt hơn nữa nhằm thay đổi quan niệm cũ và hội nhập sâu hơn nữa với các nước láng giềng.
Some critics doubt the government's commitment to the reforms. But since the International Crisis Group released its Sept. 22 report, "Myanmar: Major Reform Underway," which foreshadowed greater political, economic, and human rights changes in the country, some of the subsequent positive actions have exceeded our expectations. This includes the decision to suspend construction of the controversial Chinese-backed Myitsone hydroelectric dam, which would have flooded Kachin lands and created an environmental disaster for those living downstream on the Irrawaddy River. All these moves should be seen in the context of a country seemingly now determined to pull itself out of decades of isolation.	Một số người chỉ trích nghi ngờ vào sự thành tâm của chính phủ. Nhưng kể từ khi Nhóm khủng hoảng quốc tế (International Crisis Group) đưa ra báo cáo Miến Điện: Cuộc cải cách lớn đang được thực hiện (Myanmar: Major Reform Underway) vào ngày 29 tháng 9, báo trước những thay đổi còn lớn hơn về chính trị, kinh tế và quyền con người thì những hành động mang tính tích cực tiếp liền sau đó đã vượt qua mọi kì vọng của chúng ta. Trong đó có quyết định tạm hoãn xây đập thủy điện Myitsone – đầy tranh cãi - do Trung Quốc tài trợ - nếu được xây dựng, đạp nước này sẽ nhấn chìm vùng đất của người Kachin và tạo ra một thảm họa về môi trường đối với những người sống dưới hạ lưu sông Irrawaddy. Tất cả những động thái như thế phải được xem xét trong bối cảnh dường như đất nước này đã quyết định bước ra khỏi tình trạng cô lập kéo dài đã hàng thập kỉ qua.
Many recent visitors have made similar observations, as visas are increasingly issued freely, even to exile media. "I almost left the country thinking they're moving a little too fast. I never thought I would say that about Myanmar," Norwegian Deputy Foreign Minister Espen Barth Eide told the Financial Times after a trip this week. He cited the lifting of bans on websites, the chief censor's proclamation that all forms of censorship should be reviewed, the broadcast of lively parliamentary debates, the toning down of propaganda, and the positive statements from Aung San Suu Kyi after she met with the president on Aug. 19.	Nhiều du khách gần đây cũng nhận thấy tình trạng tương tự, chiếu khán được cấp một cách dễ dàng hơn rất nhiều, thậm chí ngay cả các phương tiện truyền thông đại chúng từng phải lưu vong cũng được cấp chiếu khán. “Khi đi ra tôi cứ nghĩ rằng họ đang chuyển động quá nhanh. Tôi không bao giờ nghĩ là có thể nói như thế về Miến Điện”, thứ trưởng ngoại giao Na Uy, Espen Barth Eide, sau khi tới thăm Miến Điện trong tuần này, đã nói với tờ Financial Times như thế. Ông thông báo về việc bỏ lệnh cấm các websites, và tuyên bố của người đứng đầu cơ quan kiểm duyệt rằng tất cả những hình thức kiểm duyệt đều sẽ bị xem xét lại, các buổi thảo luận tại quốc hội sẽ được truyền hình trực tiếp, công tác tuyên truyền cũng sẽ hạ giọng và những lời tuyên bố có tính chất xây dựng của bà Aung San Suu Kyi sau khi bà gặp tổng thống vào ngày 19 tháng 8 vừa qua.
These are real changes, not just words. And they can effect political activity inside the country, create a more open environment, and add momentum for further change. But they are just a start on a long road ahead and do not guarantee reform will succeed. There are still many challenges to be tackled, including the difficult tasks of healing deep ethnic divisions, overcoming the legacy of decades of armed conflict, taming the brutality of the armed forces, freeing all political prisoners, fully restoring basic civil liberties, and allowing a truly free media.	Đây là những thay đổi thực sự chứ không phải lời nói suông. Và những thay đổi này có thể tạo ra ảnh hưởng đối với hoạt động chính trị ở trong nước, tạo ra môi trường rộng mở hơn và động lực lớn hơn cho những thay đổi tiếp theo. Nhưng đây chỉ là bước đầu trên con đường dài trước mặt và không có gì bản đảm là cải cách sẽ thành công. Có rất nhiều thách thức cần phải giải quyết, trong đó có nhiệm vụ khó khăn là khắc phục sự chia rẽ sâu sắc giữa các sắc tộc và di sản của hàng chục năm xung đột vũ trang, chế ngự sự tàn bạo của lực lượng vũ trang, phóng thích tất cả chính trị phạm, khôi phục hoàn toàn những quyền tự do dân sự căn bản và thực sự cho phép các phương tiện truyển thông đại chúng tự do hoạt động.
But there is finally reason for optimism in Myanmar. The message from the prisoner release is that key benchmarks many in the West have insisted on are being reached. The skeptics in the international community need to acknowledge and support such a dramatic policy shift by immediately allowing institutions such as the International Monetary Fund and World Bank to provide greater advice and by finding new ways to interact directly with the government, parliament, and nascent human rights commission. Simply noting the positive change but waiting to see more before reciprocating would be a mistake.	Nhưng cuối cùng thì ta vẫn có lí do để lạc quan. Thông điệp từ việc phóng thích tù nhân là tiêu chuẩn cơ bản mà nhiều người ở phương Tây đòi hỏi đã được thực hiện rồi. Những người hoài nghi trong cộng đồng quốc tế phải thừa nhận và ủng hộ sự thay đổi chính sách đầy kịch tính như thế bằng cách cho phép các định chế như Quĩ tiền tệ quốc tế và Ngân hàng thế giới cung cấp cho nước này nhiều lời chỉ dẫn hơn nữa và tìm ra những cách thức tương tác mới, trực tiếp với chính phủ, quốc hội và ủy ban quyền con người vừa mới hình thành. Ghi nhận những thay đổi tích cực nhưng lại chờ đợi cho đến khi có những thay đổi tiếp theo rồi mới đối thoại sẽ là sai lầm.
This prisoner release is a genuine move and must elicit a positive response in kind by the West -- showing the Myanmar government that it is serious about engagement. Restrictions on international aid and advice should be the first to go. Failure to do so or shifting the goal posts by replacing old demands with new ones would undermine the credibility of these policies and diminish what little leverage the West holds. It is time to support Myanmar's reformers rather than just give them another lecture.	Phóng thích tù nhân là một bước tiến thực sự và phải tạo ra sự đáp ứng tích cực của phương Tây – để cho chính phủ Miến Điện thấy rằng phương Tây có thái độ nghiêm túc đối với sự tham gia của mình. Trước hết, những rào cản về viện trợ và hướng dẫn phải được rỡ bỏ. Không làm được như thế hay chuyển mục tiêu bằng cách đưa ra những đòi hỏi mới thay cho những đòi hỏi cũ có thể làm mất niềm tin vào các chính sách đó và làm giảm bớt ảnh hưởng vốn đã yếu của phương Tây đối với đất nước này. Đây là lúc cần phải giúp các nhà cải cách Miến Điện chứ không phải là lúc đưa thêm cho họ những bài giảng mới.
	Translated by Phạm Nguyên Trường
http://www.foreignpolicy.com/articles/2011/10/13/burma_prisoner_release_spring

As Autocrats Are Toppled, Their Fates Grow More Extreme Khi các nhà độc tài bị lật đổ, số phận của họ cực kỳ mong manh

President Zine el-Abidine Ben Ali's portrait was pulled down near Tunis in January.

Chân dung Tổng thống Zine el-Abidine Ben Ali bị lột xuống gần Tunis hồi thàng Giêng

By NEIL MacFARQUHAR October 20, 2011	Neil MacFARQUHAR 20 Tháng Mười 2011
CAIRO — With Arab despots toppling at an unprecedented pace since January, a range of options for the final curtain have been tested, with Libya’s leader, Col. Muammar el-Qaddafi, typically, making the most dramatic exit with his gory death on Thursday.	CAIRO - Với những kẻ bạo chúa Ả Rập bị lật đổ với tốc độ chưa từng thấy kể từ tháng giêng, một loạt các tùy chọn cho màn diễn cuối cùng đã được thử nghiệm, điển hình là nhà lãnh đạo Libya, Đại tá Muammar el-Qaddafi, đã tạo nên một kết cục bi kịch nhất với cái chết đẫm máu của mình vào hôm thứ Năm.
“Qaddafism was a kind of cult,” Juan Cole, a University of Michigan history professor, said in describing the last stand in Colonel Qaddafi’s hometown, Surt, as the act of fanatics. “They drank the Kool-Aid, and they were determined to die. It is their truth against the evil world.”	Qaddafism là một loại giáo phái, "Juan Cole, một giáo sư lịch sử đại học Michigan, cho biết khi mô tả sự kháng cự cuối cùng tại quê hương của Đại tá Qaddafi, Surt, như hành động của những kẻ cuồng tín. "Họ uống Kool-Aid, và họ quyết tâm chịu chết. Đó là sự thật của họ chống lại thế giới xấu xa. "
Even before the uprisings, of course, Saddam Hussein had vowed to fight to the death. But the Iraqi strongman ended up hiding underground, in a six-foot spider hole, and was eventually hanged in 2006 after a trial, however predetermined the outcome.	Tất nhiên, ngay cả trước các cuộc nổi dậy, Saddam Hussein đã tuyên bố sẽ chiến đấu đến chết. Tuy nhiên, người hùng Iraq kết thúc bằng cách trốn dưới lòng đất, trong một cái hố rộng 2m, và cuối cùng bị treo cổ vào năm 2006 sau khi bị xét xử, tuy nhiên với kết cục đã được định trước.
Zine el-Abidine Ben Ali of Tunisia, the first president who was forced out by popular outrage this year, back in January, chose exile in Saudi Arabia, where the ruling family will take virtually any Muslim. (Remember Idi Amin of Uganda?) But it is a difficult option for someone accustomed to being the center of attention; Mr. Ben Ali has not been heard from since.	Zine el-Abidine Ben Ali của Tunisia, tổng thống đầu tiên bị buộc rời bỏ chức vụ bởi sự phẫn nộ của dân chúng hồi tháng Giêng năm nay, đã chọn sống lưu vong ở Ả-rập Xê-út, nơi mà gia đình cầm quyền hầu như chấp nhận bất kỳ người Hồi giáo nào. (Hẳn chúng ta còn nhớ Idi Amin của Uganda?) Nhưng nó là một lựa chọn khó khăn đối với một người vốn quen làm tâm điểm của sự chú ý, không ai nghe gì về Ben Ali từ đó đến nay.
President Hosni Mubarak of Egypt chose to stand and fight in the courts. But he now risks being remembered mostly for lying on a stretcher in a metal cage, all part of his defense that he is too sick to suffer the indignity of a trial.	Tổng thống Hosni Mubarak của Ai Cập đã chọn cách ở lại và chiến đấu trong các tòa án. Nhưng bây giờ ông ta có nguy cơ người ta bị nhớ như một người thường xuyên nằm trên cáng trong một cái lồng kim loại, tất cả những gì ông có thể biện minh cho mình là ông đã quá ốm đau không thể chịu đựng sự sỉ nhục của một phiên tòa.
Among the remaining Arab Spring autocrats under siege, Presidents Bashar al-Assad of Syria and Ali Abdullah Saleh of Yemen are struggling to hold on to power. Mr. Assad first tried a feint about concessions, but soon abandoned any pretense of compromise, and his security forces have killed at least 3,000 demonstrators. Mr. Saleh nearly left office in a bomb attack, but survived with severe burns and sought treatment in Saudi Arabia.	Nằm trong số các nhà độc tài mùa xuân Ả Rập còn bị vây hãm, Tổng thống Bashar al-Assad của Syria và Ali Abdullah Saleh của Yemen đang phải vật lộn để níu giữ quyền lực. Ông Assad lần đầu tiên thử giả vờ nhượng bộ, nhưng ngay sau đó từ bỏ ngay bất cứ giả vờ thỏa hiệp nào, và các lực lượng an ninh của ông đã giết chết ít nhất 3.000 người biểu tình. Ông Saleh rời khỏi văn phòng ngay trong một vụ đánh bom, nhưng đã sống sót, bị bỏng nghiêm trọng và tìm kiếm điều trị ở Saudi Arabia.
It is not clear what lesson, if any, either man will take from Colonel Qaddafi’s fall and death.	Không rõ hai người đàn ông sẽ học được bài học nào, nếu có, từ sự sụp đổ và cái chết của Đại tá Qaddafi.
His demise did not unroll exactly as anticipated, even if he kept vowing to fight to the death. Jerky videotape provided a few gruesome details showing Colonel Qaddafi, blood-soaked and disheveled.	Cái chết của ông đã không diễn ra đúng như dự kiến, ngay cả khi ông thề sẽ chiến đấu cho đến chết. Băng video cà giật đẫ cung cấp một vài chi tiết khủng khiếp cho thấy Đại tá Qaddafi, xác đẫm máu tóc rối bù.
Many expected that he would spend years cruising Libya’s vast desert in a flotilla of black sport utility vehicles, directing a sputtering counterrevolution from afar.	Nhiều người dự kiến ​​rằng ông sẽ dành nhiều năm đi lại trên các sa mạc rộng lớn của Libya trong một đội xe thể thao tiện ích sơn màu đen, chỉ đạo một cuộc phản cách mạng từ xa.
“It would have been more consistent with the way people viewed him to have found him in Niger or on the border, going in and out,” said Rob Malley, the Middle East program director at the International Crisis Group.	Nó sẽ phù hợp hơn với cách mọi người nhìn nhận ông ta khi họ thấy thấy ông qua lại biên giới Niger, "ông Rob Malley, giám đốc chương trình Trung Đông thuộc Nhóm Khủng hoảng quốc tế cho biết.
There is no greater glory in Islam than dying for a righteous cause, as a “martyr,” gaining direct access to heaven.	Không có vinh quang trong Hồi giáo lớn hơn là chết vì chính nghĩa, như là một người "tử vì đạo", được tiếp nhận trực tiếp lên thiên đàng.
The scholars at Al Azhar, the ancient seat of Sunni Muslim learning in Cairo, anticipated that Mr. Qaddafi or his acolytes would try to claim that mantle, so they rolled out a fatwa this month saying he would get no such honor. A martyr dies defending his religion and his nation, the religious fiat explained.	Các học giả tại Al Azhar, một địa điểm tu học Hồi giáo Sunni cổ xưa ở Cairo, dự đoán rằng ông Qaddafi hoặc người giúp lễ của ông sẽ cố gắng để khẳng định danh hiệu đó, cho nên trong tháng này họ đã tung ra ý kiến một fatwa nói rằng ông ta sẽ không nhận được vinh dự đó. Vì theo sắc lệnh tôn giáo một kẻ tử đạo chỉ chết để bảo vệ tôn giáo và dân tộc mà thôi.
No doubt some of his surviving family members and most dedicated followers will still label him a martyr. But many expect that the darker legacy of his one-man rule will be remembered long after his manner of dying fades.	Chắc chắn một số thành viên trong gia đình còn sống sót của ông và những người trung thành nhất vẫn sẽ coi ông là kẻ tử đạo. Nhưng nhiều người hy vọng rằng các di sản đen tối của chế độ cầm quyền độc tài sẽ được ghi nhớ lâu sau khi cái chết của ông mờ phai dần.
“I think that Qaddafi’s history is so black that it is very difficult to give him any honorable connotations because of his death,” said Mohamed el-Kheshen, a law professor at Cairo University.	"Tôi nghĩ rằng tiểu sử của Qaddafi đen tối tới mức mà rất khó khăn để trao cho cái chết của ông ta bất kỳ ý nghĩa danh dự nào", ông Mohamed el-Kheshen, một giáo sư luật tại Đại học Cairo cho hay.
The mood on the streets of Cairo, like in Tripoli, Libya, and many other Arab cities, was celebratory, with cars honking long into the night. Twitter and Facebook were crowded with high-speed commentary rejoicing in his death, with a weak undertow of regret that Colonel Qaddafi would never face the kind of trial that he had used to humiliate so many.	Tâm trạng người dân trên đường phố Cairo, cũng giống như ở Tripoli, Libya, và nhiều thành phố Ả Rập khác, là hết sức vui mừng, với các loại xe hơi bóp còi thâu đêm. Twitter và Facebook đã quá tải với các bình luận tốc độ cao vui mừng trước cái chết của ông ta, với một đợt sóng yếu những người hối tiếc rằng Đại tá Qaddafi sẽ không bao giờ phải đối mặt với kiểu tòa xử mà ông đã sử dụng để làm nhục quá nhiều người.
Libya “deprived us of what would have been the funniest trial in history with the star Moammar Qaddafi,” one person wrote on Twitter. A less restrained comment was from Nawara Negm, an Egyptian activist: “Thank God, killing is the least that should be done to you Qaddafi, a killer and a dog.”	Libya đã "tước đoạt của chúng cái mà gì lẽ ra sẽ là phiên tòa hài hước nhất trong lịch sử với Moammar sao Qaddafi," một người đã viết trên Twitter. Một nhận xét ita gay gắt hơn từ Nawara Negm, một nhà hoạt động Ai Cập: "Cảm ơn Chúa, giết chết là điều nhỏ nhất nên làm cho ngươi, Qaddafi, một kẻ giết người và một con chó."
One of the most popular links on the Web showed a cartoon with a man holding a red can of paint, having just smeared giant X’s over portraits of Mr. Ben Ali, Mr. Mubarak and Colonel Qaddafi. The next two on the wall, Presidents Saleh and Assad, look down with expressions of shock and fear as the man with the paint — who is labeled “ash-shab,” or the people — approaches.	Một trong các liên kết phổ biến nhất trên web cho thấy một phim hoạt hình với một người đàn ông đang giữ một thùng sơn màu đỏ, vẽ những chữ X khổng lồ lên chân dung của Ben Ali, Mubarak và Đại tá Qaddafi. Hai kẻ tiếp theo trên bức tường, Tổng thống Saleh và Assad, đang nhìn xuống với nét mặt biểu hiện sốc và sợ hãi khi người đàn ông thợ sơn vẽ hai chữ "tro-shab", hoặc những người – tiếp theo.
Walid al-Tabtabai, a member of the Kuwaiti Parliament, wrote on Twitter: “Ben Ali fled, Mubarak was imprisoned, Saleh was burnt and Qaddafi was killed; notice that the fate of dictators gets worse every time. I wonder what gloomy fate awaits the criminal Bashar?”	Walid al-Tabtabai, một thành viên của Quốc hội Kuwait, đã viết trên Twitter: "Ben Ali chạy trốn, Mubarak đã bị bỏ tù, Saleh đã bị thiêu sống và Qaddafi đã bị giết chết, hãy lưu ý rằng số phận của những kẻ độc tài mỗi lúc một tồi tệ hơn. Tôi tự hỏi số phận ảm đạm nào đang chờ Basha tội đồ? "
There were questions on whether Mr. Qaddafi’s death would encourage Mr. Assad, Mr. Saleh and other autocrats to use greater force against their people or to pull back.	Có người hỏi liệu cái chết của ông Qaddafi sẽ khuyến khích ông Assad, ông Saleh và các nhà độc tài khác sử dụng vũ lực chống lại người dân của họ hay bỏ chạy.
“For Arab dictators, it shows that for the amount of pressure they place on their people, there will be an equal and opposite reaction, and they cannot hold on forever,” said Yuseff Assad, an expert on Libya and an early supporter of the uprising.	"Đối với nhà độc tài Ả Rập, người ta thấy với lượng áp lực họ đặt trên người dân của mình họ sẽ được một phản ứng ngang bằng như thế theo chiều ngược lại, và họ không thể duy trì quyền lực mãi mãi," Yuseff Assad, một chuyên gia về Libya và là người sớm ủng hộ cuộc nổi dậy cho biết.
Despite the tendency to lump together all Arab dictators, they are unique in their circumstances, and Colonel Qaddafi perhaps the most singular of all, in that he stuck around long enough to alienate just about everyone. (He could not, for example, muster enough friends to stave off the internationally sanctioned, if contentious, NATO bombing campaign.)	Mặc dù có xu hướng cùng nhau kết đoàn, tất cả các nhà độc tài Ả Rập đều có hoàn cảnh riêng biệt khác nhau, và Đại tá Qaddafi có lẽ là người hiếm hoi duy nhất trong số đó, ông cầm quyền trong khoảng thời gian đủ dài để khiến tất cả mọi người xa lánh. (Ví dụ, ông ta không thể tập hợp đủ bạn bè để ngăn chặn trừng phạt quốc tế, hay chống lại chiến dịch ném bom của NATO.)
If Mr. Qaddafi is missed and mourned anywhere, it will be in Africa, where he bought friends far and wide. In Bamako, the capital of Mali, a new campus of government buildings bears Colonel Qaddafi’s name, and all the fancy hotels advertise their Libyan ownership with giant green neon signs on the upper floors.	Nếu ông Qaddafi được nhớ và thương tiếc ở một nơi nào, thì đó sẽ là ở châu Phi, nơi mà ông đã mua chuộc bạn bè vừa xa vừa rộng. Ở Bamako, thủ đô của Mali, một khuôn viên mới gồm các tòa nhà chính phủ mang tên Đại tá Qaddafi, và tất cả các khách sạn ưa thích đều quảng cáo chủ sở hữu là Libya với bảng hiệu neon khổng lồ màu xanh lá cây ở các tầng trên cùng.
Ultimately, though, many think that the real legacy of Mr. Qaddafi’s fall — and of those who preceded him and those sure to follow — is that the Arab people have changed.	Mặc dù vậy, cuối cùng, , nhiều người nghĩ rằng di sản thực sự từ sự sụp đổ của Qaddafi - và của những người đi trước ông và những người chắc chắn đi sau ông - là rằng nhân dân Ả Rập đã thay đổi.
“The real lesson here is that there is a new wave of popular politics in the Arab world,” said Professor Cole of the University of Michigan. “People are not in the mood to put up with semi-genocidal dictators.”	"Bài học thực sự ở đây là đã có một làn sóng chính trị phổ biến mới trong thế giới Ả Rập", giáo sư Cole của Đại học Michigan nói. "Nhân dân không còn ở trong tâm trạng chấp nhận các nhà độc tài nửa diệt chủng."
http://www.nytimes.com/2011/10/21/world/africa/qaddafis-death-and-the-lessons-of-the-arab-spring.html

President Barack Obama on the death of Gaddafi. Tổng thống Barack Obama nói về cái chết của Gaddafi.

President Barack Obama on the death of Gaddafi.	Tổng thống Barack Obama nói về cái chết của Gaddafi.
President Barack Obama addressed the death of former Libyan strongman Muammar Gaddafi in a press conference yesterday. In a prepared statement, Obama said an old chapter in the lives of the Libyan people has ended and a democratic Libya beckons.	Tổng thống Barack Obama đề cập đến cái chết của cựu anh hùng Libya Muammar Gaddafi trong một cuộc họp báo ngày hôm qua. Trong một bài phát biểu có chuẩn bị trước, ông Obama cho biết một chương cũ trong cuộc sống của người dân Libya đã kết thúc và một Libya dân chủ đang vẫy gọi.
Good afternoon, everybody. Today, the government of Libya announced the death of Muammar Qaddafi. This marks the end of a long and painful chapter for the people of Libya, who now have the opportunity to determine their own destiny in a new and democratic Libya.	Xin chào tất cả mọi người. Hôm nay chính phủ Libya tuyên bố rằng Muammar Qaddafi đã chết. Điều này đánh dấu chấm hết cho một chương đầy đau khổ và kéo dài của nhân dân Libya. Hiện nay người dân nước này đang có cơ hội quyết định số phận của mình trong một nước Libya mới và dân chủ.
For four decades, the Qaddafi regime ruled the Libyan people with an iron fist. Basic human rights were denied. Innocent civilians were detained, beaten and killed. And Libya’s wealth was squandered. The enormous potential of the Libyan people was held back, and terror was used as a political weapon.	Chế độ của Qaddafi đã cai trị nhân dân Libya bằng bàn tay sắt trong suốt bốn thập kỷ qua. Những quyền con người căn bản bị phủ nhận. Những người công dân vô tội bị cầm tù, bị tra tấn và bị giết hại. Và của cải của Libya đã bị lãng phí. Tiềm năng to lớn của nhân dân Libya đã bị ngăn chặn, khủng bố được dùng làm vũ khí chính trị.
Today, we can definitively say that the Qaddafi regime has come to an end. The last major regime strongholds have fallen. The new government is consolidating the control over the country. And one of the world’s longest-serving dictators is no more.	Hôm nay chúng ta có thể nói một cách chắc chắn rằng chế độ của Qaddafi đã cáo chung. Những thành trì cuối cùng của chế độ đã thất thủ. Chính phủ mới đang củng cố quyền kiểm soát đất nước. Và một trong những nhà độc tài nắm quyền lâu nhất đã không còn.
One year ago, the notion of a free Libya seemed impossible. But then the Libyan people rose up and demanded their rights. And when Qaddafi and his forces started going city to city, town by town, to brutalize men, women and children, the world refused to stand idly by.	Một năm trước đây khái niệm về nước Libya tự do có vẻ như là khái niệm bất khả thi. Nhưng nhân dân Libya đã vùng lên và đòi quyền của mình. Và khi Qaddafi và lực lượng của ông ta bắt đầu tiến từ thành phố này sang thành phố khác, từ thị trấn này sang thị trấn khác để truy sát đàn ông, đàn bà và trẻ con thì thế giới không chịu khoanh tay đứng nhìn nữa.
Faced with the potential of mass atrocities — and a call for help from the Libyan people — the United States and our friends and allies stopped Qaddafi’s forces in their tracks. A coalition that included the United States, NATO and Arab nations persevered through the summer to protect Libyan civilians. And meanwhile, the courageous Libyan people fought for their own future and broke the back of the regime.	Đứng trước khả năng xảy ra những vụ đàn áp rộng khắp – và lời kêu cứu của nhân dân Libya – Hợp chủng quốc Hoa Kì và bạn bè, đồng minh của chúng ta đã ngăn chặn bước tiến của lực lượng của Qaddafi. Liên minh bao gồm Hoa Kì, NATO và các nước Arab đã kiên trì hành động trong suốt mùa hè nhằm bảo vệ thường dân Libya. Trong khi đó những người Libya dũng cảm đã chiến đấu cho tương lai của chính họ và đã đánh cho chế độ gãy xương sống.
So this is a momentous day in the history of Libya. The dark shadow of tyranny has been lifted. And with this enormous promise, the Libyan people now have a great responsibility — to build an inclusive and tolerant and democratic Libya that stands as the ultimate rebuke to Qaddafi’s dictatorship. We look forward to the announcement of the country’s liberation, the quick formation of an interim government, and a stable transition to Libya’s first free and fair elections. And we call on our Libyan friends to continue to work with the international community to secure dangerous materials, and to respect the human rights of all Libyans –- including those who have been detained.	Cho nên đây là một ngày trọng đại trong lịch sử Libya. Bóng tối chuyên quyền đã bị xoá bỏ. Và cùng với triển vọng to lớn ở phía trước, nhân dân Libya có trách nhiệm vô cùng nặng nề - đấy là xây dựng một nước Libya dân chủ, khoan dung, đối lập hoàn toàn với chế độ độc tài của Qaddafi. Chúng ta đang chờ đợi lời công bố về công cuộc giải phóng đất nước, về việc thành lập chính phủ chuyển tiếp và tiến đến những cuộc bầu cử tự do và công bằng đầu tiên. Và chúng ta kêu gọi những người bạn ở Libya tiếp tục làm việc với cộng đồng quốc tế để bảo đảm an toàn cho những vật tư nguy hiểm và tôn trọng quyền con người của tất cả người dân Libya – kể cả những người đang bị bắt giữ.
We’re under no illusions — Libya will travel a long and winding road to full democracy. There will be difficult days ahead. But the United States, together with the international community, is committed to the Libyan people. You have won your revolution. And now, we will be a partner as you forge a future that provides dignity, freedom and opportunity.	Chúng ta không ảo tưởng — Libya sẽ đi một chặng đường dài và quanh co trước khi đến được một nền dân chủ đầy đủ. Phía trước sẽ là những ngày khó khăn. Nhưng Hoa Kì, cùng với cộng đồng quốc tế, sẽ làm hết sức mình vì nhân dân Libya. Các bạn đã giành chiến thắng trong cuộc cách mạng của mình. Và giờ đây chúng tôi sẽ là đối tác của các bạn trong khi các bạn rèn đúc tương lai, một tương lai cung cấp cho người dân phẩm giá, tự do và cơ hội.
For the region, today’s events prove once more that the rule of an iron fist inevitably comes to an end. Across the Arab world, citizens have stood up to claim their rights. Youth are delivering a powerful rebuke to dictatorship. And those leaders who try to deny their human dignity will not succeed.	Đối với khu vực này, những sự kiện ngày hôm nay chứng minh rằng những chế độ cai trị bằng bàn tay sắt chắc chắn sẽ đến ngày cáo chung. Trên khắp thế giới Arab người dân đang vùng lên đòi quyền của mình. Các bạn đang đưa ra một lời cảnh báo mạnh mẽ cho các chế độ độc tài. Và những nhà lãnh đạo tìm cách phủ nhận phẩm giá của con người sẽ không thể thành công.
For us here in the United States, we are reminded today of all those Americans that we lost at the hands of Qaddafi’s terror. Their families and friends are in our thoughts and in our prayers. We recall their bright smiles, their extraordinary lives, and their tragic deaths. We know that nothing can close the wound of their loss, but we stand together as one nation by their side.	Còn chúng ta, những người đang ở Mĩ, hôm nay chúng ta tưởng nhớ tới tất cả những người Mĩ đã chết dưới bàn tay đàn áp của Qaddafi. Gia đình của họ và bạn bè của họ nằm trong tâm tưởng của chúng ta và trong lời cầu nguyện của chúng ta. Chúng ta nhớ lại nụ cười tươi sáng của họ, cuộc đời khác thường của họ và cái chết đầy bi kịch của họ. Chúng ta biết rằng không gì có thể chữa lành vết thương mất mát của họ, nhưng cả dân tộc chúng ta đứng bên cạnh họ.
For nearly eight months, many Americans have provided extraordinary service in support of our efforts to protect the Libyan people, and to provide them with a chance to determine their own destiny. Our skilled diplomats have helped to lead an unprecedented global response. Our brave pilots have flown in Libya’s skies, our sailors have provided support off Libya’s shores, and our leadership at NATO has helped guide our coalition. Without putting a single U.S. service member on the ground, we achieved our objectives, and our NATO mission will soon come to an end.	Trong gần 8 tháng qua nhiều người Mĩ đã thể hiện những cống hiến phi thường trong việc ủng hộ những cố gắng của chúng ta nhằm bảo vệ người dân Libya và tạo điều kiện cho họ tìm lấy cơ hội quyết định số phận của chính mình. Những nhà ngoại giao tài ba của chúng ta đã giúp dẫn dắt một sự đáp trả vô tiền khoáng hậu trên bình diện toàn cầu. Những người phi công dũng cảm của chúng ta đã bay qua bầu trời Libya, các thủy thủ của chúng ta đã hỗ trợ bên ngoài bờ biển Libya và bộ chỉ huy của chúng ta ở NATO đã giúp lãnh đạo liên minh của chúng ta. Không đưa một quân nhân Mĩ nào lên mặt đất, nhưng chúng ta đã đạt được mục tiêu và sứ mệnh của NATO sẽ chấm dứt trong nay mai.
This comes at a time when we see the strength of American leadership across the world. We’ve taken out al Qaeda leaders, and we’ve put them on the path to defeat. We’re winding down the war in Iraq and have begun a transition in Afghanistan. And now, working in Libya with friends and allies, we’ve demonstrated what collective action can achieve in the 21st century.	Điều này diễn ra đúng vào lúc chúng ta chứng kiến khả năng lãnh đạo của Mĩ trên toàn thế giới. Chúng ta đã tiêu diệt hết bọn đầu sỏ của al-Qaeda, chúng ta đã đưa chúng vào con đường diệt vong. Chúng ta đang làm thay đổi cục diện cuộc chiến ở Iraq và đã bắt đầu có chuyển biến ở Afghanistan. Và bây giờ, trong khi làm việc với bạn bè và đồng minh ở Libya, chúng ta đã chứng tỏ cho mọi người thấy trong thế kỉ XXI hành động tập thể có thể mang lại điều gì.
Of course, above all, today belongs to the people of Libya. This is a moment for them to remember all those who suffered and were lost under Qaddafi, and look forward to the promise of a new day. And I know the American people wish the people of Libya the very best in what will be a challenging but hopeful days, weeks, months and years ahead.	Dĩ nhiên là, trên tất cả, ngày hôm nay thuộc về nhân dân Libya. Đây là thời khắc để họ tưởng nhớ tất cả những người đã bị đọa đày và bị giết dưới bàn tay của Qaddafi, và hướng tới triển vọng của một ngày mới. Và tôi biết là nhân dân Mĩ chúc nhân dân Libya những điều tốt đẹp nhất trong những ngày, những tuần, những tháng và những năm, đầy thách thức nhưng cũng tràn đầy hi vọng, sắp tới.
Thank you, very much.	Xin cám ơn rất nhiều.
	Translated by Phạm Nguyên Trường
http://manila-paper.net/obama-speech-on-death-of-gaddafi-transcript-video/15216