Trịnh Công Sơn - Người Thơ Ca
 |
Tôi gọi Trịnh Công Sơn là người thơ ca (Chantre) bởi ở Sơn, nhạc và thơ quyện vào nhau đến độ khó phân định cái nào là chính, cái nào là phụ. Và bởi Sơn đã hát về quê hương đất nước bằng cả tấm lòng của một đứa con biết vui tận cùng những niềm vui và đau tận cùng những nỗi đau của Tổ quốc mẹ hiền.
Mãi hơn một năm sau ngày 30 tháng 4, chúng tôi mới thật sự mặt nhìn mặt tay cầm tay lần đầu, nhưng tôi có cảm giác như chúng tôi đã là bạn của nhau tự bao giờ, mặc dù giữa tôi và Sơn còn cả một thế hệ đệm. Nói cách nào đó, tôi đã gặp Sơn từ những ngày đất nước còn chia hai miền và còn chìm trong khói lửa. Tôi muốn nhắc đến ở đây một kỷ niệm không thể quên ở nhà một người bạn trẻ. Đêm ấy lần đầu tiên tôi nghe (cũng có nghĩa là gặp) Trịnh Công Sơn... Những bạn trẻ hát cho tôi nghe gần suốt đêm hàng loạt ca khúc Trịnh Công Sơn (không biết họ học ở đâu?) hát say sưa đến nỗi đứt cả dây của cây đàn ghi-ta duy nhất có trong nhà .
Trong âm nhạc của Sơn, ta không thấy dấu vết của âm nhạc cổ điển theo cấu trúc bác học phương Tây. Sơn viết hồn nhiên như thể cảm xúc nhạc thơ tự nó trào ra. Nói như nhạc sĩ Nguyễn Xuân Khoát, người bạn già của tôi, "Trịnh Công Sơn viết dễ như lấy chữ từ trong túi ra". Cái quyến rũ của nhạc Trịnh Công Sơn có lẽ chính là chỗ đó, ở chỗ không định tạo ra một trường phái nào, một triết học nào, mà vẫn thấm vào lòng người như suối tưới. Với những lời, ý đẹp và độc đáo đến bất ngờ hôn phối cùng một kết cấu đặc biệt như một hình thức của dân ca hầu như không thay đổi, Trịnh Công Sơn đã chinh phục hàng triệu con tim, không chỉ ở trong nước, mà cả bên ngoài biên giới nữa. Và nếu không lầm thì dấu ấn của Sơn đã ít nhiều in trên tác phẩm của một số nhạc sĩ thời kỳ sau 1975.
Có lẽ cũng không cần nghe lại nữa, dù bây giờ và sau này Sơn có in thêm, một lần là đủ, từ cái đêm chiến tranh ấy, tôi biết mình đã gặp một tâm-hồn-chị-em xẻ chia "Một cõi đi về". Và tôi viết lời bạt này cho tập nhạc Sơn như giữ một lời hẹn thầm chưa ngỏ, lời hẹn của một tri âm với tri âm ...
Văn Cao
|
MỘT CÕI ĐI VỀ |
A PLACE LEFT TO RETURN
|
My own lonely world
|
| Bao nhiêu năm rồi còn mãi ra đi Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt. Trên hai vai ta đôi vầng nhật nguyệt Rọi suốt trăm năm một cõi đi về. | Through years and years still on the go Into nowhere ‘til life’s worn out On my shoulders the sun and moon Shed through my heart eternal light
| How many years still on the move. To go a round all tired life. Just overhead the sun and moon. Down on lifetime’s a world of mine. |
| Lời nào của cây, lời nào cỏ lạ, một chiều ngồi say một đời thật nhẹ, ngày qua.
| Which words ‘re from trees, which from strange grass? Being drunk, I feel life’s so light, going by | Which words ’re for trees? Which ones for weeds'? An ev'ning drunk, such a light life: days pass.
|
| Vừa tàn mùa xuân, rồi tàn mùa hạ, một ngày đầu thu nghe chân ngựa về chốn xa. | Spring just fading, summer just dies Morning in fall hears horse’s jingle come near
| Just ends the spring just ends (the) summer, In early fall a horse comes back from afar.
|
| Mây che trên đầu và nắng trên vai. Đôi chân ta đi sông còn ở lại Con Tinh yêu thương vô tình chọt gọi. Lại thấy trong ta hiện bóng con người.
| Cloud’s above, sun on shoulders I go away, the river stays Demon of love suddenly calls In me appears a human voice | The sun and clouds are over head. Behind our back the river stays. A lover-demon has just called In me appears the human heart. |
| Nghe mưa nơi này lại nhớ mưa xa. Mưa bay trong ta bay từng hạt nhỏ. Trăm năm vô biên chưa từng hội ngộ. Chẳng biết nơi nao là chốn quê nhà
| In this rain, I miss the last rain Leaving in me each minute drops For hundred years of solitude I wish one day I’ll be back home | translated byTôn Thất Lan |
| Đường chạy vòng quanh, một vòng tiều tụy; một bờ cỏ non một bờ mộng mị ngày qua.
| Travelling round: a tired time Missing the grass, missing the days of dream
|
|
| Từng lời tà dương là lời mộ địa, từng lời bể sông nghe ra từ độ suối khe.
| Which words ‘re from Sun, which from the Earth? Words heard at sea come from the source of stream.
|
|
| Trong khi ta về lại nhớ ta đi Đi lên non cao đi về biển rộng Đôi tay nhân gian chưa từng độ lượng Ngọn gió hoang vu tổi suốt xuân thì. | On returning, I wish to go Up to highland, and down seaward Seeing no arms of tolerance Only wild wind blow through my soul
|
|
|
Hôm nay ta say ôm đời ngủ muộn Để sớm mai đây lại tiếc xuân thì. |
Today, I drink to sleep with life Or else I will regret one day
|
|
|
| translated by nguyenquang, April 1, 2011
|
|
performed by Hồng Nhung
performed by Trịnh Công Sơn
performed by khánh Ly
performed by Richard Fuller (American) and Vietnamese disabled
performed by Phạm Ngọc Lân
on the guitar by Thanh Nhã
