RED AZALEA ĐỖ QUYÊN ĐỎ - P1

RED AZALEA	ĐỖ QUYÊN ĐỎ - P1
Anchee Min	Anchee Min Dịch giả: Nguyễn Bản
Part ONE	Phần 1 - A - 紅 杜 鵑
I was raised on the teachings of Mao and on the operas of Madam Mao, Comrade Jiang Ching. I became a leader of the Little Red Guards in elementary school. This was during the Great Proletarian Cultural Revolution when red was my color. My parents lived like—as the neighbors described them—a pair of chopsticks: always in harmony. My father was an instructor of industrial technique drawing at Shanghai Textile Institute, although his true love was astronomy. My mother was a teacher at a Shanghai middle school. She taught whatever the Party asked, one semester in Chinese and the next in Russian. My parents both believed in Mao and the Communist Party, just like everybody else in the neighborhood. They had four children, each one a year apart. I was born in 1957. We lived in the city, on South Luxuriant Road in a small two-story townhouse occupied by two families. The house was left by my grandfather, who had died of tuberculosis right before I was born.	Tôi được nuôi dưỡng theo những lời dạy của ông Mao và những vở kinh kịch của bà Mao, đồng chí Giang Thanh. Tôi trở thành người lãnh đạo của tiểu Hồng vệ binh ở trường tiểu học. Đấy là suốt thời kỳ đại cách mạng văn hoá mà màu đỏ là màu cờ sắc áo của tôi. Cha mẹ tôi luôn sống hoà thuận với láng giềng và thường gọi là đũa sóng đôi. Cha tôi là giảng viên về thiết kế kỹ thuật công nghiệp ở học viện kỹ thuật dệt Thượng Hải, mặc dù đam mê đích thực của ông là môn thiên văn học. Mẹ tôi là giáo viên một trường trung học ở Thượng Hải. Bà dạy bất cứ điều gì mà Đảng yêu cầu, một học kỳ đầu bằng tiếng Trung Quốc và học kỳ sau bằng tiếng Nga. Cha mẹ tôi đều tin tưởng vào ông Mao và Đảng Cộng sản hệt như mọi người lánh giềng khác. Cha mẹ tôi có bốn con, mỗi đứa chênh nhau một tuổi. Tôi sinh năm 1957. Chúng tôi sống ở thành phố trên đại lộ Nam Hoa Lệ trong một ngôi nhà nhỏ hai tầng của gia đình. Ngôi nhà do ông tôi để lại sau khi qua đời vì bệnh lao vào đúng lúc tôi chào đời.
I was an adult since the age of five. That was nothing unusual. The kids I played with all carried their family’s little ones on their backs, tied with a piece of cloth. The little ones played with their own snot while we played hide-and-seek. I was put in charge of managing the family because my parents were in their working units all day, just like everyone else’s parents.	Tôi đã là người lớn từ tuổi lên năm. Điều đó chẳng có gì bất bình thường. Lũ trẻ chơi với tôi cũng phải cõng em trên lưng bằng địu vải. Trong khi chúng tôi chơi trò ú tim, bọn trẻ trên lưng cũng vui đùa theo, mũi dãi thò lò. Tôi được giao trách nhiệm quản lý gia đình vì cha mẹ tôi suốt ngày phải ở nơi làn việc, hệt như cha mẹ những đứa khác.
I called my sisters and brother my children because I had to pick each one of them up from kindergarten and nursery school while I myself was only a kindergartner. I was six when my sister Blooming was five, my second sister Coral was four and my brother Space Conqueror was three. My parents made careful choices in the names they gave us. They were considered eccentric because the neighbors named their children Guard of Red, Big Leap, Long March, Red Star, Liberation, Revolution, New China, Road of Russia, Resist U.S., Patriotic Forerunner, Matchless Red Soldier, etc. My parents had their own ideas. First they called me Lin-Shuan—Rising Sun at a Mountain. They dropped it because Mao was considered the only sun. After further contemplation, they named me Anchee—Jade of Peace. Also, it sounded like the Chinese pronunciation of the English word “angel.” They registered me with it. Blooming and Coral were named after the sound of chee (jade). There were two reasons why my parents named my brother Space Conqueror: one was that my father loved astronomy; the second was to respond to Mao’s call that China would soon build its own spaceship.	Tôi gọi các em tôi là lũ trẻ vì tôi phải đón nhận từng đứa từ nhà trẻ và trường mẫu giáo về, trong khi bản thân tôi cũng chỉ là một học sinh mẫu giáo. Tôi sáu tuổi, em gái tôi, Khai Hoa, năm tuổi, em gái San Hô bốn tuổi và em trai Chính Vũ ba tuổi. Cha mẹ tôi thận trọng đặt tên cho chúng tôi. Nhưng bị coi là trái khoáy vì những người láng giếng đều đặt tên cho con là Hồng Vệ, Đại Diệp, Trường Chinh, Hồng Tinh, Giải Phóng, Tân Hoa, Nga Lộ, Kháng Mỹ, Tiên Phong, Ái Quốc, Vô Địch, Hồng Binh...Cha mẹ tôi có suy nghĩ riêng. Trước đặt tên tôi là Minh Sơn - Mặt trời mọc trên núi. Rồi bỏ tên đó vì chỉ ông Mao mới được ví là mặt trời. Suy nghĩ sâu xa hơn, liền đặt cho tôi cái tên Yên Châu (An-Chee), nghĩa là viên ngọc yên bình. Thêm nữa phát âm gần giống Trung Quốc phát âm từ Angel (thiên thần). Tên đó được đăng ký cho tôi. Khai Hoa và San Hô được đặt tên để thuận âm với Châu (chee). Có hai lý do để cha mẹ tôi đặt tên em trai tôi là Chính Vũ (chinh phục vũ trụ), một là cha tôi yêu môn thiên văn, hai là hưởng ứng lời kêu gọi của ông Mao rằng Trung Quốc sẽ sớm chế tạo được tàu vũ trụ của riêng mình.
As I understood it, my parents were doing work that was saving the world. Every evening I would pick up the children and fight with the kids on the block all the way home. It was like eating a regular meal that I got a purple cheek or a bloody nose. It did not bother me too much. Although I was scared of crossing at traffic lights and dark alleys, I learned to not show my fear, because I had to be a model for the children, to show them what bravery meant. After I arranged for the children to play by themselves in the living room, I went to set up the stove to cook dinner. It always took me a long time to light the stove, because I did not understand that wood and coals needed air to burn. I stuffed the stove as I sang songs of Mao quotations. One time, when I tried many times and the stove would not light, I lost my patience. I went out to play, thinking that the stove was not burning. Then a kid came and told me that there was smoke coming out of our house window. This happened three times.	Theo như tôi hiểu, cha mẹ tôi đang làm công việc cứu nguy thế giới. Tối tối, tôi thường phải đi đón các em về, và thường đánh nhau với lũ trẻ cùng dãy trong suốt dọc đường về nhà. Như một thực đơn đều đặn, má tôi bần tím hoặc đổ máu mũi. Điều đó cũng chẳng làm tôi phiền lắm. Mặc dù thường hoảng sợ mỗi khi vượt qua đoạn đường và những lối đi tối om, nhưng tôi học cách che giấu nỗi sợ hãi, bởi vì tôi phải làm gương cho các em, để tỏ cho chúng biết thế nào là lòng dũng cảm. Sau khi sắp xếp cho các em tự chơi với nhau trong phòng khách, tôi đi nhóm lò nấu bữa tối. Thông thường tôi phải mất nhiều thời gian mới nhóm được lò, bởi vì tôi không hiểu củi và than cháy được nhờ không khí. Tôi vừa nhét đầy than vào lò vừa tụng những lời dạy của ông Mao. Một bận, cố mãi lò vẫn không cháy được, tôi hết kiên nhẫn, nghĩ rằng lò không cháy, tôi bỏ đi chơi. Rồi một đứa trẻ khác đến bảo với tôi rằng khói bốc qua cửa sổ nhà tôi. Ba lần như vậy.
I tried to put the children to sleep while the sky was still bright. The children’s little feet kicked the cotton blankets and made new holes over the old. The blankets soon became rags. When the room quieted down, I would lean on the windowsill staring at the entrance to the lane, waiting for my parents to appear. I watched the sky turn deep blue, Venus rising, and I would fall asleep by the window.	Tôi cố cho các em ngủ khi trời chưa tối hẳn. Nhưng bàn chân nhỏ bé của chúng đạp vào chăn bông tạo nên những lỗ thủng mới bên những lỗ cũ. Những tấm chăn chẳng bao lâu biến thành giẻ rách. Khi căn phòng đã hoàn toàn yên tĩnh, tôi thường tựa đầu vào cửa sổ, mắt hướng về lối rẽ vào ngõ chờ đợi cha mẹ mình hiện ra. Tôi ngắm nhìn bầu trời chuyển màu xanh thẫm, sao Hôm mọc và thường ngủ thiếp đi bên cửa sổ.
In 1967, when I was ten years old, we moved. It was because our downstairs neighbor accused us of having a bigger space than they had. They said, How can a family of six occupy four rooms while a family of eleven has only one? The revolution is about fairness. They came up with chamber pots and poured shit on our blankets. There were no police. The police station was called a revisionist mechanism and had been shut down by the revolutionaries. The Red Guards had begun looting houses. No one answered our call for help. The neighbors just watched.	Năm 1967, lúc đó tôi mười tuổi, gia đình tôi phải dọn đi. Lý do vì láng giềng ở tầng dưới tố cáo chúng tôi ở rộng hơn họ. Họ nói tại sao một gia đình có sáu người lại có thể chiếm những bốn phòng trong khi gia đình mười một người lại chỉ có một phòng. Cách mạng là đem lại công bằng. Họ xông lên mang những chiếc bô đổ đầy phân lên chăn chiếu nhà tôi. Không có cảnh sát. Đồn cảnh sát bị gọi là guồng máy xét lại và bị những người cách mạng đóng cửa. Hồng vệ binh bắt đầu cướp phá các ngôi nhà. Chẳng ai đáp lại lời kêu gọi giúp đỡ của chúng tôi. Hàng xóm chỉ đứng nhìn.
The downstairs neighbor kept bothering us. We cleaned the shit night after night, swallowed insults in meek submission. The downstairs family became uncontrollable. They threatened to harm us children when our parents were not at home. They said their second daughter had a history of mental illness. Therefore, they could not be responsible for what she was going to do. The second daughter came up and showed me an ax that she had just sharpened. She said she could chop my head in two like chopping a watermelon. She asked me if I would like her to do it. I said, You wait here and I’ll tell you whether I would like it or not later. I grabbed my sisters and brother and we ran and squeezed ourselves in a closet all day.	Láng giềng tầng dưới không ngừng quấy phá chúng tôi. Đêm đêm chúng tôi phải dọn phân và nhẫn nhục nuốt những lời chửi bới. Gia đình tầng dưới càng thêm được thể. Họ hành hạ lũ trẻ chúng tôi khi bố mẹ chúng tôi vắng nhà. Họ bảo đứa con gái thứ hai của họ bị tiền sử tâm thần, bởi vậy họ sẽ không chịu trách nhiệm với những gì nó gây ra. Đứa con gái đó đi lên và cho tôi xem một cái rìu nó vừa mài sắc, nó bảo nó có thể chẻ đôi đầu tôi ra như bổ một quả dưa hấu. Nó hỏi tôi có muốn nó làm như vậy không? Tôi bảo, chị cứ đợi đấy, rồi tôi sẽ bảo cho chị biết tôi muốn hay không muốn. Tôi túm lấy các em tôi chạy nép chặt vào trong nhà vệ sinh suốt ngày hôm đó.
One day when my mother stepped into the door after work, the second daughter jumped on her. I saw them wrestle into the stairwell. Mother was pushed, crushed on the floor, and was slashed with the scissors. I was in shock. I stood right next to my mother and saw blood pouring down her face and wrists. I wanted to scream but I had no voice. The second daughter went downstairs and cut her own wrists with the scissors. She then rushed to a curious crowd outside the door, bloody hands raised high in the air. She shouted, Look at me. I am a worker who was attacked by a bourgeois intellectual. Comrades, this is a political murder. Her family members came out. They shouted, A debt of blood must be paid by blood.	Một hôm, mẹ tôi đi làm về, vừa bước vào cửa, đứa con gái đã nhảy bổ vào mẹ tôi. Tôi thấy họ vật lộn với nhau dưới gầm cầu thang. Mẹ tôi bị đẩy ngã, bị đè xuống sàn và bị đâm bằng kéo. Tôi choáng váng. Tôi đứng ngay cạnh mẹ tôi và tôi thấy máu trào ra đất từ mặt và từ cổ tay mẹ tôi. Tôi muốn gào lên nhưng không thành tiếng. Nó bỏ xuống dưới và dùng kéo tự cắt cổ tay mình. Rồi nó lao vào đám đông người tò mò qua cửa, giơ hai bàn tay đẫm máu và hô to: - Xem tôi đây này, tôi là một công nhân bị một trí thức tư sản hành hung. Các đồng chí, đây là một tên sát nhân chính trị. Gia đình nó đổ ra. Chúng hô: - Nợ máu phải trả bằng máu.
My father said we must move. We must escape. He wrote little notes describing our house and what he would like in exchange. He stuck the notes on the tree trunks by the streets. The next day a truck arrived by our door loaded full with furniture. Five men got out of the truck and said they came to exchange their house with ours. My father said we hadn’t looked around for our choice yet. The men said, Our house is a perfect one for you and it’s ready for you to move in. My father said we didn’t know what it looked like. The men said, Go and take a look at it now, you will like it. My father asked how many rooms. They said three, very nice, Shanghai standard. My mother said, Do you know that our downstairs neighbor’s second daughter is mentally ill? The men said it would not be a problem. They said that they had just beaten the second daughter, and she confessed that she was normal and that her family just wanted to have more rooms. She had promised to cause no trouble in the future. The men said they were a father and sons, all workers at a Shanghai steel factory. The sons needed rooms to get married. They wanted the rooms in a hurry. My father said, Please let us think about it. The men said, We’ll wait outside your door while you make up your mind. My father said, You can’t do that. The men said, No problem. My parents decided to take a look at the men’s house on Shanxi Road.	Cha tôi bảo chúng ta phải chuyển đi, phải thoát khỏi nơi này. Ông viết vào những tờ giấy nhỏ miêu tả ngôi nhà của chúng tôi và muốn đổi như thế nào, rồi dán lên những thân cây ở các phố. hôm sau một chiếc xe tải chở đầy đồ đạc đỗ trước nhà tôi. Năm người đàn ông xuống xe bảo họ đến đổi nhà. Bố tôi chưa được xem nhà họ ra sao, người đàn ông nói: - Nhà chúng tôi là ngôi nhà hoàn hảo cho ông, đang sẵn sàng đợi ông chuyển đến. Bố tôi bảo không biết nó như thế nào. Ông ta bảo, vậy thì ông đến mà xem, rồi ông sẽ thích. Bố tôi hỏi có bao nhiêu phòng. Họ bảo: - Ba phòng rất đẹp, tiêu chuẩn Thượng Hải. Mẹ tôi hỏi: - Ông có biết đứa con gái nhà tầng dưới bị bệnh tâm thần không? Họ bảo: - Không thành vấn đề! Họ nói họ đã nện cho nó một trận và nó đã thú nhận nó là người bình thường, chẳng qua gia đình nó muốn được nhiều phòng hơn. Nó hứa từ nay không quấy nhiễu nữa. Họ nói tiếp họ là công nhân nhà máy thép Thượng Hải, gồm bố và bốn con trai. Các con trai cần phòng riêng để cưới vợ, và cần gấp. Bố tôi nói để suy nghĩ lại đã. Họ bảo sẽ đợi ngoài cửa chờ ông quyết định. Bố tôi bảo không thể làm như vậy được. Họ nói: - Không thành vấn đề! Bố mẹ tôi quyết định xem qua ngôi nhà họ ở đường Sơn Tây.
I was asked to guard the house while my parents were gone. I was doing my homework when I saw the men start to unload their furniture. After that they began to move our furniture. I went up to them and said, My parents aren’t back yet. The men said they would like to help us while they still had the truck. There’s nowhere you can borrow such a truck by the time you think you’re ready to move, they said. Are you going to move all this stuff with your bare little hands?	Tôi được giao trách nhiệm coi nhà khi bố mẹ tôi đi. Đang làm bài tập về nhà, tự nhiên tôi thấy họ dỡ đồ đạc của họ xuống. Sau đó họ chuyển đồ đạc của gia đình tôi. Tôi xông tới bảo họ, bố mẹ tôi còn chưa về. Họ nói tiện xe đây nên họ muốn giúp gia đình chúng tôi. - Đợi đến lúc nhà mày nghĩ đã sẵn sàng chuyển, nhà mày mượn đâu ra xe? Hay là định chuyển những thứ này bằng đôi tay bé xíu của mày?
When my parents got back, most of our furniture was packed on their truck. My mother said, This is not what I want, you can’t force us to move. The men said, We’re workers, we don’t play mind games. You advertised, we came with a good offer. It’s Sunday, our only day off. We don’t like to be fooled. We beat the second daughter downstairs because she fooled us.	Lúc bố mẹ tôi về, hầu như đồ đạc trong nhà tôi đã chất gọn trên xe của họ. Mẹ tôi bảo: - Tôi không muốn thế này, các ông không thể cưỡng ép chúng tôi di chuyển. Họ nói: - Chúng tôi là công nhân, chúng tôi không chơi trò đấu trí. Ông bà cáo thị, chúng tôi đến với thiện ý. Hôm nay chủ nhật là ngày nghỉ duy nhất của chúng tôi. Chúng tôi không thích bị làm trò hề. Chúng tôi đã nện cho đứa con gái duới tầng một một trận vì nó đã giở trò với chúng ta.
My father took my mother and the children aside. He said, We must get away. Let’s move, forget about fairness. So we did. We moved to Shanxi Road in the Xu-Hui district. It was a row of townhouses. Our floor was a two-room apartment shared by three families. The apartment was owned by the government. The three families had to share one toilet. We occupied the front of the floor. Besides a drawing room, we had a porch and a kitchen. The family who occupied the back of the floor had five members. They lived in one room and their stove was right next to the toilet. I did not like it because it often happened that when I took a shit they would be cooking. The third family on the floor lived in a back-porch-converted space. They were very quiet people.	Bố tôi gạt mẹ tôi và lũ trẻ chúng tôi ra và nói: - Chúng ta phải đi thôi. Đi thôi - Quên chuyện công bằng đi. Thể là chúng tôi chuyển đến đường Sơn Tây quận Xuhui. Đó là một dãy nhà mái bằng. Căn hộ của chúng tôi là họ hai phòng chia cho ba gia đình. Căn hộ thuộc sở hữu của nhà nước, ngoài phòng khách ra, chúng tôi có một tiền sảnh và một cái bếp. Gia đình ở phía sau có năm khẩu. Họ sống trong một phòng bà bếp lò của họ đặt sát phòng vệ sinh. Tôi không thích việc này bởi vì hay xảy ra lúc tôi đại tiện họ thường đun nấu. Gia đình thứ ba sống ở hậu sảnh cơi nới thêm. Họ là những người sống rất lặng lẽ.
My father said, Let’s settle down. Think of it this way, things could be worse, we could have been killed. At least it’s safe here. We all agreed and felt better. Upstairs was a big family with six children. Their third daughter was my age. Her official name was Sun Flower but she was called Little Coffin at home, because she was as thin as a skeleton. She came down and asked me if I would like to join her family’s Mao study seminar every evening after dinner. I said I had to ask my father. My father said no. He said he did not want to have a revolution at home. It surprised me. I spent a night thinking whether my father was a hidden counterrevolutionary and whether or not I should report him.	Bố tôi bảo: Đành phải định cư ở đây thôi. Phải nghĩ thế này: mọi việc rồi sẽ có thể tồi tệ hơn, có thể bị giết hại. Ít nhất ở đây cũng an toàn hơn. Cả gia đình đều bằng lòng và cảm thấy dễ chịu. Tầng trên là một gia đình lớn có sáu con. Con gái thứ ba của họ bằng tuổi tôi. Tên chính thức của nó là Hướng Dương. Nhưng mọi người đều gọi nó là Tiểu Quan (quan tài nhỏ) bởi vì nó gầy như một bộ xương. Nó xuống hỏi tôi có thích tham gia buổi hội thảo Mao cùng gia đình nó vào mỗi buổi tối sau bữa ăn không? Tôi trả lời phải hỏi bố tôi. Bố tôi bảo không. Ông bảo ông không muốn có cách mạng tại nhà. Điều đó làm tôi ngạc nhiên. Suốt đêm tôi suy nghĩ không biết có phải bố tôi là một tên phản cách mạng giấu mặt không, tôi nên hay không nên báo cáo về ông.
Little Coffin was disappointed when she heard that I would not attend their family’s Mao study seminar. She went back upstairs and I heard her family begin singing “Red in the East rises the sun, China has brought forth a Mao Tse-tung …..” I admired her family. I wished we could do the same thing.	Tiểu Quan thất vọng khi tôi nói sẽ không tham gia thảo luận nghiên cứu Mao cùng gia đình nó. Nó đi lên và tôi nghe thấy gia đình nó hát lên:"Đông phương hồng, mặt trời lên, Trung Hoa có  Mao Trạch Đông…". Tôi ngưỡng mộ gia đình nó. Tôi ao ước gia đình tôi có thể làm như vậy.
We girls were arranged to sleep on the porch while my brother slept in the kitchen. My mother missed our old house terribly. She missed having a toilet of our own.	Chị em gái chúng tôi được xếp ngủ ở tiền sảnh, còn em trai tôi ở bếp. Mẹ tôi nhớ ngôi nhà cũ của chúng tôi ghê gớm. Bà nhớ đã từng có nhà vệ sinh riêng.
The morning after we had moved, Monday, I remember, I was waked by a loud electric bell. I leaned out the window and looked down. Our downstairs apartment was a cable and wire hardware workshop. When the loud electric bell rang at seven-thirty, a crowd of women would rush in. Heads were moving like bees crowding into a nest. There were about two hundred women working downstairs and in the back lane under a roof shed that covered one-third of the back lane. The women used to be housewives. They had no education but were good at working with their hands. Here they wired and welded all day. They brought their own lunches and ate them in the yard. From my window I could see what they ate, mostly preserved salty fish and tofu. Some of them were given milk coupons because the wires they were welding carried poisonous chemicals. The smell of these chemicals came upstairs when they laid the wires out in the yard.	Buổi sáng thứ hai sau ngày chúng tôi chuyển đến, tôi nhớ tôi bị đánh thức bởi một hồi còi điện choáng tai. Tôi nhô người ra ngoài cửa số nhìn xuống. Nhà tầng dưới chúng tôi hóa ra là xưởng cơ khí, sản xuất dây cáp và dây thép. Còi điện kêu vang lúc 7h30. Một đám đông phụ nữ đổ đến. Những cái đầu người chuyển động như bầy ong chen nhau vào cái tổ. Có chừng hai trăm phụ nữ làm việc ở tầng trệt và cái ngõ nhỏ phía sau đã được che một phần ba bằng những mái lán. Những phụ nữ này vốn là những bà nội trợ. Họ không được học hành nhưng lại khéo tay. Họ đem theo cả những bữa ăn trưa ăn tại sân để gò hàn cả ngày. Từ cửa sổ, tôi thấy họ ăn những thứ gì, hầu hết là cá mắm và đậu phụ. Một số được cấp nhiều sữa vì những chất họ hàn có chứa chất độc hóa học. Mùi của những chất độc hóa học này bốc cả lên tầng trên mỗi khi họ lôi những sắt thép đó ra sân.
The women downstairs liked to chat, quarrel and sing Comrade Jiang Ching, Madam Mao’s operas. The neighbor described the women as Big Fight Mondays Wednesdays and Fridays, Small Quarrel Tuesdays Thursdays and Saturdays. They had loudspeakers in each room. In the afternoon there was a voice reading from Mao’s works, from articles in the People’s Daily and Red Flag magazine. By three-thirty when we got back from school, we would hear an exercise-music tape being played. The women would get out, rank themselves and occupy the whole lane doing ten minutes of stretching. I often leaned on the windowsill with my sisters and brother watching them. We started to know the women’s nicknames, such as Chow-Di—Draw a Brother; Lai-Di—Gain a Boy, Shuang-Di—Double Boy; Yin-Di—Win a Boy; and Bao-Di—Guarantee a Boy. The names disturbed me. Though I could not link myself to those names, the idea began to sink into my mind that to be born as a girl was a sad thing. The workshop ran three shifts. The wiring machine was on day and night. My father had a hard time bearing the noise. He could not sleep. He went down to complain but it was useless. The women needed to work, the boss said. It was a revolutionary task.	Những người phụ nữ dưới đó rất thích gẫu chuyện, cãi nhau và hát những vở kinh kịch của đồng chí Giang Thanh tức Mao Phu nhân. Hàng xóm mô tả những người phụ nữ thế này: Đại chiến vào thứ hai, thứ tư và thứ sáu, khẩu chiến vào thứ ba, thứ năm và thứ bảy. Mỗi phòng đều có loa phóng thanh. Chiều chiều, một giọng đọc đọc lên những trước tác của ông Mao, hoặc xã luận của Nhân dân nhật báo và tạp chí Hồng kỳ. Khoảng ba rưỡi chiều, lúc chúng tôi đi học về, chúng tôi thường được nghe băng nhạc thể dục, những người phụ nữ này ra ngoài xếp hàng, chiếm hết cái ngõ, vươn tay duỗi chân trong mười phút. Tôi thường tựa cửa sổ cùng các em quan sát họ. Chúng tôi bắt đầu biết được các biệt danh của họ: Châu Di (chăn dắt đứa em trai), Lai Di (kiếm đứa con trai), Shuang Di (con trai sinh đôi), Yin Di (đạt được con trai), Bảo Di (đảm bảo con trai). Những tên đó làm tôi bực mình, mặc dù những tên đó chẳng liên quan gì tới tôi, nhưng cái ý nghĩ sinh ra là đứa con gái là một điều đáng buồn cứ ăn sâu vào trí não tôi. Phân xưởng chạy ba ca. Chiếc máy vuốt dây thép làm việc suốt ngày đêm. Cha tôi không chịu nổi những tiếng ồn, ông không ngủ được. Ông xuống phàn nàn nhưng vô hiệu. Phụ nữ cần việc làm, người chủ nói, đó là nhiệm vụ cách mạng.
The children of the lane often went to watch the women wiring. The women sanded the wires before molding them. They gave us sandpaper and we sanded the wires. We had fun. The women told us that the wires would be shipped to Vietnam. What we were doing was a national secret. The women won award certificates from the government. They framed the biggest certificate on the wall. It said, “Honor and Glory to Wu-Lee Hardware Workshop.”	Tất cả trẻ con trong ngõ thường đến xem các bà làm dây thép. Họ đánh bóng dây thép trước khi đem mạ. Họ cho chúng tôi giấy ráp để chúng tôi cùng đánh. Chúng tôi có được trò vui. Họ bảo chúng tôi dây thép này sẽ được chuyển bằng tàu biển sang Việt Nam. Những gì chúng ta đang làm là bí mật quốc gia. Họ được nhà nước thưởng bằng khen. Họ treo bằng khen lớn nhất trên tường có nội dung: "Vinh quang thuộc về phân xưởng cơ khí Wu-lee".
I went to Long Happiness Elementary School. The school was six blocks away from where we lived. My new classmates laughed at me because I always wore the same jacket with holes everywhere. I wore it all seasons. It was my cousin’s old clothes. Blooming usually wore the clothes after I grew out of them. With patches at the collars and elbows, Coral took over. More patches. The clothes melted, though she was careful. She knew Space Conqueror was waiting for his turn. Space Conqueror always wore rags. It made me feel very guilty.	Tôi đi học ở trường tiểu học Trường Phúc. Trường ở cách nơi tôi ở sáu dãy nhà. Bạn mới cười tôi vì tôi đi học chỉ mặc chiếc áo khoác bị thủng tứ tung, mùa nào cũng vậy. Đó là chiếc áo cũ của chị họ tôi. Hoa thường mặc quần áo của tôi khi tôi mặc chật. Khi thêm nhiều miếng vá ở cổ và khuỷu tay đến lượt San Hô. Thêm nhiều miếng vá, quần áo bợt ra, mặc dù San Hô giữ cẩn thận. Nó biết cong phải tới lượt Chính Vũ. Chính Vũ mặc thường thành giẻ rách. Điều đó khiến tôi cảm thấy mình thật có tội.
The kids in the new neighborhood were unfriendly. They attacked us often. We were called “Rags” and “Fleas.” My father said to us, I can’t afford to buy you new clothes to make you look respectable, but if you do well in school you will be respected. The bad kids can take away your school bag but they can’t take away your intelligence. I followed my father’s teaching and it worked. I was soon accepted as a member of the Little Red Guard and was appointed as a head of the Little Red Guard because of my good grades. I was a natural leader. I had early practice at home. In those years, learning to be a revolutionary was everything. The Red Guards showed us how to destroy, how to worship. They jumped off buildings to show their loyalty to Mao. It was said that physical death was nothing. It was light as a feather. Only when one died for the people would one’s death be heavier than a mountain.	Lũ trẻ hàng xóm mới không thân thiện với chúng tôi, luôn khiêu khích chúng tôi. chúng tôi bị gọi là giẻ rách và ruồi bọ. Bố tôi bảo chúng tôi, bố không mua nổi cho các con quần áo tử tế hơn nhưng nếu các con học tập tốt ở trường các con sẽ được tôn trọng, lũ trẻ hư có thể quẳng cặp sách của các con, nhưng không thể quăng đi trí tuệ của các con. Tôi theo lời dạy của bố, và nó có hiệu quả. Chẳng bao lâu, tôi được kết nạp vào tiểu Hồng vệ binh, và được phân công làm đội trưởng vì xếp hạng học tập rất tốt. Tôi vốn là một nhà lãnh đạo bẩm sinh. T đã thực hành trước ở nhà rồi. Trong những năm tháng đó, đối với tôi, học làm một người bạn cách mạng là tất cả. Hồng vệ binh đã chỉ cho chúng tôi biết phá hủy thế nào, tôn thờ thế nào. Họ nhảy từ các cao ốc xuống để tỏ lòng trung thành với ông Mao. Có nghĩa cái chết thể xác chẳng là gì, nhẹ như lông hồng. Chỉ khi chết vì nhân dân, cái chết ấy mới nặng hơn núi.
My parents never talked about politics at home. They never complained about the labor they were assigned to do. By 1971 my father was no longer a college instructor: he was sent to work in a printing shop as an assistant clerk. Although my mother had a university degree, she was sent to work in a shoe factory. It was a political demand for one to be a member of the working class, said her boss. The Party called it a reeducation program. My parents were unhappy about their jobs, but they behaved correctly for us. If they were ever criticized, it would affect our future.	Bố mẹ tôi không bao giờ nói chuyện chính trị ở nhà, không bao giờ phàn nàn về lao động được phân công. Năm 1971, bố tôi không còn là giảng viên đại học nữa. Ông được đưa xuống một xưởng in như một thư ký phụ việc. Mẹ tôi, dẫu có bằng đại học tổng hợp, cũng bị đưa tới làm việc tại một xưởng đóng giày. Đó là yêu cầu chính trị với mỗi ai muốn trở thành thành viên của giai cấp công nhân, chủ xí nghiệp của bà nói vậy. Đảng gọi đó là chương trình cải tạo. Bố mẹ tôi rất khổ vì những nghề này nhưng vẫn cư xử đúng mực là vì chúng tôi, bởi nếu bị phê phán tất sẽ ảnh hưởng đến tương lai của chúng tôi.
My mother was not good at being someone she was not. Her colleagues said that she was politically clumsy. One day when she was ordered to write on wax paper the slogan “A long, long life to Chairman Mao”:             A long, long life to Chairman Mao!             she wrote “A no, no life to Chairman Mao”:             A no, no life to Chairman Mao!	Mẹ tôi không khéo nhập vai kẻ không phải chính mình. Các đồng nghiệp của bà nói rằng bà vụng về về chính trị. Một hôm bà được giao viết trên nền giấy khẩu hiệu: "Kính chúc Mao chủ tịch vạn thọ vô cương", bà lại viết "Mao chủ tịch vô thọ vô cương".
In Chinese, “A long, long life” translates as “Ten thousand years of no ending,” so there was a character “no” in it. Mother got the characters mixed up and it became “No years of no ending.” It was an accident, my mother said. She was having a severe headache when she was ordered to do the job. She was not allowed to rest when her blood pressure was high. She did not understand why she wrote it the way she did. She always loved Mao, she confessed. She was criticized at the weekly political meeting that everyone in the district had to attend. They said she had an evil intention. She should be treated as a criminal. My mother did not know how to explain herself. She did not know what to do.	Tiếng Trung Quốc "vạn thọ vô cương" nghĩa là "sống vạn năm, không bao giờ chết", vậy còn chữ "vô" trong đó. Mẹ tôi nhầm đảo chữ "vô" lên, và trở thành "vô thọ, vô cương" (không thọ, không chết). Bà bảo, thật là một tai họa. Lúc được giao làm việc đó, bà đang bị một cơn đau đầu dữ dội. Bà không được nghỉ ngơi và huyết áp tăng cao. Bà không hiểu tại sao lại viết nhầm như vậy. Bà thú nhận vẫn luôn yêu ông Mao cơ mà. Bà bị phê phán tại cuộc mit-tinh chính trị hàng tuần. Mọi người trong quận đều phải tham dự. Họ nói bà có chủ định xấu. Phải xử lý bà như một tội phạm. Mẹ tôi không biết phải lý giải cho mình như thế nào. Bà không biết làm thế nào.
I drafted a self-criticism speech for my mother. I was twelve years old. I wrote Mao’s famous quotations. I said Chairman Mao teaches us that we must allow people to correct their mistakes. That’s the only way great Communism is learned. A mistake made by an innocent is not a crime. But when an innocent is not allowed to correct her mistake, it is a crime. To disobey Mao’s teaching is a crime. My mother read my draft at her school meeting and she was forgiven. Mother came home and said to me that she was very lucky to have a smart child like me.	Tôi phác thảo bản tự phê cho mẹ tôi. Tôi mới mười hai tuổi. Tôi nói Mao chủ tịch đã dạy phải cho phép quần chúng sửa chữa lỗi lầm. Đó là cách học tập chủ nghĩa cộng sản vĩ đại duy nhất. Một khuyết điểm của người vô tội không phải là một tội lỗi. Nhưng khi kẻ vô tội không được phép sửa lỗi của mình thì đó là tội lỗi. Không vâng theo lời dạy của Mao là một tội lỗi. Mẹ tôi đọc bản thảo của tôi tại cuộc mit-tinh tại xưởng của bà và bà được miễn tội. Mẹ tôi về nhà và nói rằng bà thật hạnh phúc vì có đứa con tinh khôn như tôi.
But the next week mother was caught again. She used a piece of newspaper that had Mao’s picture on it to wipe her shit in the toilet room. We all did our wiping with newspapers in those days because very few people could afford toilet paper. Mother showed a doctor’s letter at the masses’ weekly meeting. It proved that her blood pressure was extremely high when the incident took place. She was not forgiven this time. She was sent to be reformed through hard labor in a shoe factory. The factory made rubber boots. Each pair weighed ten pounds. Her job was to take the boots off the molds. Eight hours a day. Every evening she came home and collapsed.	Nhưng ba tuần sau bà lại bị bắt. Bà đã dùng mẩu báo có ảnh ông Mao trong nhà vệ sinh. Những năm đó, chúng tôi dùng báo trong nhà vệ sinh, vì hiếm người có đủ tiền mua một cuộn giấy vệ sinh. Mẹ tôi xuất trình giấy chứng nhận của bác sĩ ra trước cuộc mit-tinh quần chúng. Giấy chứng nhận lúc sự cố xảy ra, huyết áp của mẹ tôi tăng cao. Lần nay bà không được tha. Bà bị đưa đi cải tạo lao động tại một xí nghiệp làm ủng cao su. Mỗi đôi nặng 4 kg rưỡi, công việc của bà là tháo ủng khỏi khuôn. Tám tiếng một ngày, tối đến về nhà, bà thường suy sụp.
When Mother stepped through the door, she would slide right down on a chair. She sat there, motionless, as if passed out. I would have Blooming get a wet towel and a jar of water, Coral a bamboo fan, Space Conqueror a cup of water, and I myself would take off Mother’s shoes. We then waited quietly until she woke up, and we would begin our service. Mother would smile happily and be served. I would do the wiping of her back, with Blooming fanning. Coral would resoak the towel and pass the towel back to me when Space Conqueror changed the water. By then we would hear our father’s steps on the staircase. We would expect him to open the door and make a mock-face.	Bước qua ngưỡng cửa là bà buông mình xuống ghế. Bà ngồi đó, bất động như thể bất tỉnh. Tôi thường sai Hoa lấy khăn ướt và chậu nước, San lấy quạt nan, Chính Vũ lấy một tách nước còn tôi đi tháo giày cho mẹ. Rồi chúng tôi cùng im lặng đợi mẹ tỉnh lại mới bắt đầu công việc phục vụ. Mẹ thường mỉm cười sung sướng để mặc chúng tôi hầu bà. Tôi lấy khăn ướt lau lưng. Hoa quạt, san vò lại khăn đưa cho tôi, còn Chính Vũ thay nước, vào những lúc ấy, chúng tôi thường nghe tiếng bước chân của bố ở cầu thang. Chúng tôi thường ngóng ông mở cửa và tạo một vẻ mặt vờ vĩnh.
We often ran out of food by the end of the month. We would turn into starving animals. In hunger, Coral once dug out a drug bottle from the closet and chewed down pink-colored pills for constipation. She thought it was candy. Her intestine was damaged. Space Conqueror gorged fruit skins and cores he picked from the trash box in the street. Blooming and I drank water while longing for the day to end.	Chúng tôi thường hết sạch lương thực lúc cuối tháng và trở thành những con thú đói. Đói quá, một lần San Hô bới được một chai thuốc viên từ nhà vệ sinh, nhai luôn những viên chống táo màu hồng. Nó tưởng là kẹo. Liền bị ỉa chảy. Chính Vũ nhai vỏ cây và hạt bới trong thùng rác ngoài phố, Hoa và tôi uống nước trừ chờ qua ngày cuối tháng.
Mother received her salary on the fifth day of each month. We would wait for her on that day at the bus station. When the bus door opened, Mother popped down with her face glittering. We would jump on her like monkeys. She would take us to a nearby bakery to have a full meal. We would keep taking in food until our stomachs became as hard as melons. Mother was the happiest woman on earth at those moments. It was the only day she did not look ill.	Mẹ tôi hàng tháng được lĩnh lương vào mồng 5. Ngày đó chúng tôi thường đợi mẹ về tận bến xe bus. Cửa xe mở, mẹ tôi xuống xe mặt rạng rỡ, chúng tôi chồm lên mẹ như lũ khỉ con. Mẹ thường dẫn chúng tôi vào của hàng bánh gần đó, đánh một bữa thật no. Chúng tôi ngốn cho đến khi bụng căng như quả dưa hấu. Nhưng lúc đó mẹ là người hạnh phúc nhất thế gian. Đó là ngày duy nhất trông mẹ không ốm yếu.
My father did not know how to make shoes, but he made shoes for all of us. The shoes he made looked like little boats, with two sides up—because the soles he bought were too small to match the top. He drilled and sewed them together anyway. He used a screwdriver. Every Sunday he repaired our shoes, his fingers wrapped in bandages. He did that until Blooming and I learned how to make shoes with rags.	Bố tôi không biết khâu giày, nhưng ông vẫn khâu giày cho tất cả chúng tôi. những đôi giày bố khâu trông như những con thuyền nhỏ, hai thành vểnh lên, bởi đế mua thường quá nhỏ để ghép má giày. Ông dùng tuốcnơvít, dùi và khâu lại với nhau. Mỗi chủ nhật ông phải sủa giày cho chúng tôi, các ngón tay băng kín vải. Ông khâu mãi cho đến khi tôi và Hoa học được cách khâu giày bằng giẻ rách.
One day mother came home with a lot of drug bottles. She came from the hospital. She had tuberculosis and was told to wear a surgical mask at home. Mother said that in a way she was pleased to have the disease because she finally got to spend time with her family.	Một hôm, mẹ tôi về nhà, đem theo nhiều lọ thuốc viên. Bà từ bệnh viện về. Bà bị lao và được bảo ở nhà và phải đeo khẩu trang. Bà bảo mắc bệnh như vậy cũng dễ chịu vì cuối cùng bà cũng được nghỉ ngơi cùng gia đình.
I became a Mao activist in the district and won contests because I was able to recite the Little Red Book.	Tôi trở thành phần tử Mao tích cực trong quận và chiến thắng trong các cuộc thi vì tôi có thể đọc làu làu cuốn sách đỏ nhỏ (Tiểu Hồng thư).
I became an opera fan. There were not many forms of entertainment. The word “entertainment” was considered a dirty bourgeois word. The opera was something else. It was a proletarian statement. The revolutionary operas created by Madam Mao, Comrade Jiang Ching. To love or not love the operas was a serious political attitude. It meant to be or not to be a revolutionary. The operas were taught on radio and in school, and were promoted by the neighborhood organizations. For ten years. The same operas. I listened to the operas when I ate, walked and slept. I grew up with the operas. They became my cells. I decorated the porch with posters of my favorite opera heroines. I sang the operas wherever I went. My mother heard me singing in my dreams; she said that I was preserved by the operas. It was true. I could not go on a day without listening to the operas. I pasted my ear close to the radio, figuring out the singer’s breaths. I imitated her. The aria was called “I won’t quit the battle until all the beasts are killed.” It was sung by Iron Plum, a teenage character in an opera called The Red Lantern. I would not stop singing the aria until my vocal chords hurt. I went on pushing my voice to its highest pitch:	Tôi trở thành người hâm mộ kinh kịch. Các loại hình giải trí chẳng có được bao nhiêu. Từ "giải trí" bị coi là một từ tư sản bẩn thỉu, kinh kịch thì khác hẳn. Nó là hình thức thể hiện vô sản. Kinh kịch cách mạng đều do Mao phu nhân, đồng chí Giang Thanh sáng tác. Yêu hay không yêu kinh kịch, là một thái độ chính trị nghiêm trọng, có nghĩa, là hoặc không phải là một người cách mạng. Kinh kịch được dạy trên các sóng phát thanh và trong nhà trường, và được các tổ chức trong quận khuyến khích. Mười năm liền, vẫn những vở đó. Tôi nghe kinh kịch trong khi ăn, khi đi và khi ngủ. Tôi lớn lên cùng kinh kịch. Chúng trở thành tế bào sống của tôi. Tôi trang hoàng tiền sảnh bằng những tấm quảng cáo và những nhân vật kinh kịch tôi hâm mộ. Đi đâu tôi cũng hát kinh kịch. Mẹ tôi thấy tôi hát cả trong mơ. Bà nói tôi bị kinh kịch ướp xác. Đúng là như vậy, suốt ngày tôi sẽ vẩn vơ nếu không có kinh kịch. Tôi áp tai vào máy thu thanh để hình dung ra hơi thở của các ca sĩ. Tôi bắt chước họ. Một đoạn solo có tên là: "Tôi sẽ không rời trận chiến này cho đến lúc tất cả lũ súc sinh bị giết", do Lý Thiết hát, một tính cách thiếu niên trong vở "Đèn lồng đỏ". Tôi thường không ngừng hát đoạn đó cho đến khi tôi thấy thanh quản đau. Rồi tôi lại đẩy giọng hát tới đoạn cao nhất:
My Dad is a pine tree, his will is strong. A hero of indomitable spirit, he is a true Communist. I follow you, Walk up with you and never hesitate. I raise the red lantern high, The light guides me on. I follow you to beat the beasts, My generation and the next …..	Cha tôi là một cây thông, ý chí kiên cường Một anh hùng bất khuất, một người cộng sản chân chính Tôi theo cha, Bước tới theo cha không hề do dự Tôi giương cao chiếc đèn lồng đỏ Ánh sáng dẫn đường tôi Tôi theo cha đánh loài thú dữ Thế hệ tôi và thế hệ sau…
I was able to recite all the librettos of the operas: The Red Lantern, Taking Tiger Mountain by Strategy, Sha-Jia Pond, The Harbor, Raid on White Tiger Regiment, Red Detachment of Women, Song of Dragon River. My father could not bear my loud wailing with the radio; he always yelled, Are you hanging yourself in the kitchen?	Tôi có thể thuộc làu làu tất cả tác phẩm nhạc kịch của những vở: Hồng đăng, Dùng mưu chiếm Hổ sơn, Đầm Sha-ja, Hải cảng, Tập kích trung đoàn Bạch Hổ, Trung đội nữ Hồng quân, Bài ca Long Giang. Cha tôi không chịu nổi tiếng rên rỉ ầm ĩ của tôi theo máy thu thanh. Ông luôn hét lên: - Mày đang tự treo cổ trong bếp đấy à?
- B -	- B - 紅 杜 鵑
Grandma from the countryside brought us a young hen. The Old Tailor next door was impressed by a mass of dark brown feathers by her mouth when he first saw her. He said, She has Karl Marx’s beard! The hen was then named Big Beard. Big Beard was Grandma and Grandpa’s pet. They had her since she was two days old. When Grandma was too poor to afford her, she had a hard time killing her for a meal. She brought her to Shanghai and told us to eat Big Beard for her. Big Beard is too young to produce eggs, said Grandma. A hen is worthless if she cannot produce eggs. Big Beard made a go-go-go sound and inclined its head when it heard the comments. Its crown was very, very red, like a piece of burning coal. Steam it with sorghum wine, said Grandma. You won’t find any taste like that. We asked Grandma to have Big Beard with us, but she shook her head quickly and said, You eat it. I am allergic to chicken meat. She took up her luggage and walked, almost ran, away. Her small feet could hardly catch her steps.	Bà tôi mang ở quê lên cho chúng tôi một con gà mái non. Ông thợ may già kề cửa thường có ấn tượng ngay về mớ lông màu nâu xẫm ở ngay miệng nó. Ông nói nó có bộ râu của Các Mác. Thế là con gà mái được gọi tên là râu xồm. Râu xồm vốn là con vật rất cưng của ông bà. Ông bà nuôi nó từ lúc hai ngày tuổi. Tới khi bà quá nghèo không đủ tiền nuôi nó, bà không nỡ giết nó ăn thịt. Bà mang nó ra Thượng Hải bảo chúng tôi làm thịt nó ăn hộ bà. Bà bảo Râu xồm quá non, còn lâu mới đẻ, gà mà không đẻ trứng chẳng đáng giá gì. Râu xồn kêu coọc coọc, đầu nghiêng nghiêng như nghe ngóng lời bình. Chiếc mào rất đỏ, rực như cục than hồng. Bà bảo đem hầm với rượu gạo miến, các cháu sẽ không thấy có món nào ngon bằng. Chúng tôi đòi bà ăn thịt gà với chúng tôi. Nhưng bà lắc đầu quầy quậy và bảo các cháu ăn thịt nó đi. Bà dị ứng với thịt gà. Nói xong bà nhấc hành lý bước ra gần như chạy. Đôi chân nhỏ bé của bà tất tưởi bước đi.
So who was going to kill Big Beard? Not me, said my father. I am not even interested in eating it since you let me see it ….. Father stared at Big Beard. Big Beard inclined her head from side to side and made a go-go-go sound, then soothed her feathers with her mouth. Father went back to his desk. Big Beard flapped her wings toward Mother. Oh, no, not me, said Mother, I can’t kill anything, you know. She looked at me; so did the children. I knew what they were saying: You are the bravest. You should be the butcher.	Vậy ai là người sẽ giết thịt Râu xồm đây? Không, bố không đâu, bố tôi nói, bố chẳng buồn ăn nếu con để bố nhìn thấy nó…Bố nhìn Râu xồm chằm chằm. Nó nghiêng ngó kêu coọc coọc, lấy mỏ rỉa lông. Bố trở lại bàn làm việc, khi Râu xồm vẫy cánh hướng về mẹ. Ồ không, mẹ cũng không, mẹ nói, mẹ không thể giết hại bất cứ con vật gì, các con biết đấy. Tôi hiểu bố mẹ muốn gì. Con là đứa bạo nhất, con nên làm thịt nó.
I said, I will. No big deal. I’ve made good dishes out of live pigeons, crabs and frogs. A hen, in ten minutes, I could have its feathers pulled off, just like the way I always watched those ducks get sliced by the neck in the food market. The butchers hung them by the feet, let their blood drip clean, sunk them in boiling water, took them out and mopped off the feathers.	Tôi bảo: Được, con sẽ thịt, chuyện không to tát gì đâu. Tôi cũng đã từng làm thịt bồ câu, ếch, cua để nấu món ăn ngon. Con gà mái chỉ mười phút là tôi vặt lông xong, hệt như cách tôi vẫn thấy ở chợ thực phẩm, những con vịt bị người ta cắt cổ, người giết thịt dốc ngược chân lên, chờ tiết nhỏ hết, dìm chúng vào nước sôi, vớt ra, vặt sạch lông.
My sisters and brother nodded at me. They never doubted my determination. Mother said, Take it to the yard, just don’t let me hear anything. Wait—she pulled my sleeve. Maybe we should give it to the people upstairs. Why? We all asked. I just hate to see my children kill. This was Mother. She made us miss a lot of fun. She made us free the birds we caught, the kitten we found. I said, We’ll do it in the yard. There won’t be any noise. This hen was worth at least five yuan in the market. A person’s five-day salary, just think about it. Mother went quiet as I took Big Beard by the wings. Big Beard made more go-go-go sounds as she struggled in my hands. Space Conqueror said, Don’t cry, it’s not that bad, we’re sending you to Karl Marx where you can compare beards together. I said, Shut up, Space Conqueror, go and get me the big scissors. Before Space Conqueror took off, I was suddenly bitten. Big Beard, the hen, bit me. Her mouth was like a pair of scissors. I loosened my grip. She flew up and down by the staircase. After she hit the ceiling a few times, she crashed onto the cement yard.	Lũ em gái và em trai tôi gật đầu đồng tình. Chúng không bao giờ nghi ngờ quyết định của tôi. Mẹ bảo: - Đem ra ngoài sân ấy, nhớ đừng để mẹ nghe thầy gì hết. Đợi đã - Mẹ sắn tay áo cho tôi - Hay là ta đem nó cho mấy người ở tầng trên? - Sao vây? - Chúng tôi hỏi. - Mẹ không thích nhìn các con mẹ sát sinh. Mẹ là thế đấy. Mẹ khiến chúng tôi mất bao nhiêu là trò vui. Mẹ thả những con chim bắt được, con mèo con chúng tôi tìm thấy. Tôi bảo: - Con thịt dưới sân cơ mà, chẳng có ồn ào gì đâu. Con gà đáng năm đồng ở ngoài chợ, năm ngày tiền lương của một người, phải nghĩ vậy chứ? Mẹ lặng lẽ đi ra khi tôi túm lấy đôi cánh của Râu xồm. Nó kêu quang quác, rẫy rụa trong tay tôi. Chính Vũ bảo: - Đừng kêu, chẳng có gì tồi tệ đâu, chúng tao chỉ gửi mày về với ông Các Mác để so râu. Tôi nói: - Im đi! Lấy cho chị cái kéo ra đây. Chính Vũ chưa đi khỏi, bất thình lình tôi bị mổ. Râu xồm, con gà mái đó mổ tôi. Tôi tuột tay. Nó bay lên bay xuống cầu thang, đạp mình vào trần nhà mấy lần, rồi rơi xuống sân ximăng.
She lay there, the hen, Big Beard, on her stomach, on the cement yard, with one of her wings dangling on the side, limp. Go ….. go ….. go ….. she shivered trying to stand up again. She fell, dragging the wing around. We looked at each other, then at Big Beard. Her wing is broken, said Coral. Space Conqueror passed me the big scissors. I said, No, I can’t kill her now. She is wounded. Not me, said Blooming. Nor me, said Coral. No way it would be me, Space Conqueror said, and began to cry. You always take advantage of me. He ran toward the window. Raising his head, he yelled, Mom, they are taking advantage of me again!	Con gà mái nằm đó, sấp mình trên sân, một cánh rã một bên sườn. Coọc, coọc, nó run rẩy cố đứng lên, rồi lại ngã xuống, lê vòng một bên cánh. Chúng tôi đứa nọ nhìn đứa kia, rồi nhìn nó. San Hô bảo: Nó gẫy cánh rồi. Chính Vũ đưa cho tôi cái kéo, tôi bảo: - Không, bây giờ chị không thể giết nó. Nó đang bị thương. - Em cũng chịu - Khai Hoa nói. - Em cũng vậy - San Hô cũng bảo thế. - Chả lẽ lại là em ư? - Chính Vũ nói và bật khóc - Các chị luôn chỉ bắt nạt em. Nó chạy về phía cửa sổ ngẩng đầu lên gào: - Mẹ ơi! Các chị bắt nạt con đây này.
We decided to postpone the killing. We wouldn’t do it until Big Beard’s broken wing was healed. We made a home for Big Beard in the kitchen by the sink. We went out to find her dry straws. We made a nestlike wreath. She sat on it quietly. We watched her for hours on end. She sat there, her head under her wing, her little body hot. The heat came from under her feathers. She’s having a fever, said Mother. She’s infected. What, what should we do? We all became nervous. I have my antibiotic pills, but I don’t know if ….. It will be good for Big Beard if it’s for a human, said Blooming. Big Beard acts almost like a human. She really does, said Coral, smoothing the hen’s feathers. Look, she knew she would be killed so she went to crush herself and broke her wing.	Chúng tôi quyết định hoãn giết thịt. Cả tới khi đôi cánh bị thương của nó lành lại, chúng tôi cũng chẳng muốn làm việc đó nữa. Chúng tôi lấy cái chậu và làm cho nó một cái ổ trong bếp. Chúng tôi đi tìm rơm khô và bện cho nó một cái ổ tròn. Nó nằm yên trong đó. Chúng tôi theo dõi nó hàng tiếng đồng hồ. Nó nằm đó, rúc đầu vào cánh, tấm thân bé nhỏ nóng rực. Từ dưới đám lông hơi nóng tỏa lên. Mẹ bảo: - Nó sốt đấy. Nó bị nhiễm trùng. Vậy phải làm thế nào? Chúng tôi sốt ruột. Tôi có ít viên kháng sinh không biết liệu…Khai Hoa bảo: - Dùng cho người được, dùng cho Râu xồm chắc cũng được. Nó cũng hoạt động gần như người mà. - Quả thật nó cứ như người - San Hô nói, tay vuốt ve lông nó - Thấy không, nó biết sẽ bị giết nên tự đập gẫy cánh.
We were all tapping the hen carefully with our fingers. Big Beard looked at us gently. Go-go-go-go. Go-go-go-go. She’s in pain, Mom, we all said. Please give her the antibiotic pills. Mother put a spoonful of antibiotics into Big Beard’s mouth as we held her body. Coral and Space Conqueror held the feet, Blooming and I the wings. Big Beard was cooperative. After that she shit around the kitchen, then went to sleep when we began our dinner. We couldn’t eat the dinner. The hen made our small kitchen smell of shit. Big Beard occupied the whole corner of the kitchen; we could only crowd into our seats. We were all thinking about the sick hen as we ate. I would like to see you keep the kitchen clean, I mean keep the smell away, said Mother. Do you hear me? She looked at us. We raked the rice into our mouths. Do you hear your mother? said Father. Or I will give the hen away tonight.	Tất cả chúng tôi đều vuốt ve nó. Nó nhìn chúng tôi ngoan ngoãn: Coọc, coọc, coọc, coọc… Coọc, coọc. - Nó đau mẹ ạ. Mẹ cho nó uống thuốc kháng sinh đi. Chúng tôi giữ người nó vcà mẹ đổ một thìa kháng sinh vào mỏ nó. San Hô và Chính Vũ giữ chân. Tôi và Khai Hoa giữ cánh. Râu xồm không kháng cự. Sau đó nó ỉa khắp quanh bếp rồi đi ngủ khi chúng tôi bẳt đầu bữa tối. Chúng tôi không ăn nổi vì mùi phân gà bôc lên trong chiếc bếp hẹp. Râu xồm chiếm hẳn một góc bếp, và chúng tôi chỉ còn ngồi thu lại trên những chiếc ghế của mình. Khi ăn chúng tôi đều nghĩ về con gà ốm. Mẹ bảo: - Mẹ muốn các con phải giữ bếp thật sạch cho khỏi mùi phân. Các con có nghe không đấy? Mẹ nhìn chúng tôi. Chúng tôi cho cơm vào miệng. Bố nói: - Có nghe mẹ nói gì không? Nếu không ngay tối nay bố sẽ đem cho người ta.
We begged and promised that we would keep the kitchen clean. We went out to our neighbors to get stove ashes. We covered Big Beard’s shit with ashes and shoveled it into the garbage can. We fed Big Beard with worms, chopped bones, rice and all kinds of vegetables. She gained weight. Her crown became redder. We talked to her, sang songs to her, hoping she would produce eggs soon. But she disappointed us. She grew prettier, her feathers shining and claws strong, but still no eggs. We lost interest in serving her. You clean! I pointed at Blooming. You clean! Blooming pointed to Coral. You! Coral to Space Conqueror. Space Conqueror pointed us to Mother: Mom, they are taking advantage of me again!	Chúng tôi xin và hứa dọn sạch bếp. Chúng tôi sang các nhà hàng xóm xin sỉ than, rắc lên phân gà rồi quét hót đổ vào thùng rác. Chúng tôi nuôi Râu xồm bằng giun, xương băm, gạo và đủ loại món rau. Nó lên cân, mào nó đỏ thắm hơn. Chúng tôi trò chuyện với nó, hảt cho nó nghe, hy vọng nó sớm đẻ. Nhưng nó làm chúng tôi thất vọng. Càng lớn nó càng đẹp, lông mượt bóng, chân móng khỏe nhưng vẫn không đẻ trứng. Chúng tôi mất cả hứng thú khi chăm sóc nó. - Em quét dọn đi - Tôi sai Khai Hoa. - Em quét đi - Khai Hoa sai San Hô. San Hô lại sai Chính Vũ, Chính Vũ phô với mẹ: - Mẹ ơi! Các chị bắt nạt con đây này.
Kill the hen! ordered my father. I said I needed to study for an examination this weekend. We do too, said the children. Then do it Monday, said Father. All right, Monday, I promised.	Thịt nó đi. Bố tôi ra lệnh. Tôi bảo: Con phải học thi cuối tuần. Chúng con cũng vậy, mấy đứa em đều bảo thế. Bố bảo: Thế thì thứ hai thịt vậy. Được rồi, thứ hai, tôi hứa.
I sharpened the scissors Monday at noon. There was no one home. I stared at Big Beard. She stared back. She looked nervous. She was searching around and was unusually anxious. Her face was so red. She went to sit on the wreath and stood up and walked around, back and forth, back and forth. I got curious. I moved closer to observe her. She did not like it. She went to hide herself under a chair near a drainage pipe. I sensed that she wanted privacy. I did not want to leave. I stood up trying to think of a way to watch her without being seen. There was a mirror hung above the sink. I had an idea. I climbed on top of the kitchen table and lay on my back. I turned the mirror to an angle where I could see Big Beard and she would not see me.	Trưa thứ hai, tôi đem kéo ra mài. Chẳng có ai ở nhà. Tôi chăm chú nhìn Râu xồm. Nó chăm chú nhìn lại. Nó có vẻ bồn chồn. Nó đang tìm tòi xung quanh và lo lắng bất thường. Mắt nó đỏ rực. Nó tới ngồi bên ổ rơm rồi đứng dậy, đi vòng quanh, tiến rồi lùi, lùi rồi tiến. Tôi trở nên tò mò. Tôi tiến sát lại quan sát nó. Nó không thích chuyện đó, nó chạy đến náu mình dưới gầm ghế gần ống thoát nước. Tôi cảm thấy nó muốn chuyện riêng tư. Tôi không muốn bỏ đi. Tôi đứng dậy cố nghĩ cách theo dõi nó mà không để lộ mình. Có một chiếc gương treo trên bồn nước. Tôi nảy ra một ý. Tôi xoay gương một góc có thể nhì được Râu xồm mà nó sẽ không nhìn thấy tôi.
After about five minutes Big Beard got up from the wreath. She looked around as if to make sure there was not anyone in the kitchen. She used her mouth to arrange the straw in the wreath and began to spread her legs. She was in a funny pose, not kneeling and not standing; her tail began to bend down to cover her anus. She stayed in that pose. Her body swelled. She was pushing inside. Was she producing an egg? I held my breath and stared at the mirror. Big Beard disappeared in the mirror; she moved to an angle where I could not see her. I did not want to scare her; I waited patiently. A few minutes later Big Beard got into the scene again and turned toward me at a perfect angle. I saw her anus was enlarged, and a white pinkish thing was coming out. It’s an egg! Big Beard spread her legs farther; her face was turning purple. She went back to the funny pose, pushed and pushed. Finally, she stood up. I saw an egg in the wreath.	Khoảng năm phút sau, Râu xồm ra khỏi ổ rơm. Nó nhìn quanh như thể chắc chắn xem có ai trong bếp hay không. Nó lấy mỏ xếp lại rơm trong ổ và duỗi chân ra. Nó ở trong một tư thế kỳ cục, không phải quỳ, không ra đứng. Đuôi nó cong xuống che hậu môn và ở nguyên tư thế đó. Người nó phình ra. Nó co mình lại. Nó sắp đẻ ư? Tôi nín thở và chăm chú nhìn gương. Râu xồm biến mất trong gương. Nó di chuyển tới một góc tôi không thấy nó nữa. Tôi kiên nhẫn chờ. Vài phút sau, nó trở lại cảnh trước, quay về phía tôi một góc nhìn hoàn hảo. Tôi thấy hậu môn nó dãn ra và một vật trắng hồng nhô ra ngoài. Một quả trứng! Râu xồm dang rộng hai chân. Mặt nó tím lại, trở lại tư thế kỳ cục và rặn, rặn. Cuối cùng, nó đứng lên. Tôi thấy một quả trứng trong ổ.
I jumped down from the table and carefully picked the egg from the wreath. It was warm. The shell was thin, almost transparent. There were blood dots on the shell. I looked at Big Beard. She looked back at me modestly. I hugged her as she began to sing. Go-go-go La! Go-go-go La! Her cackle was so loud, so proud.	Tôi nhảy xuống, cẩn thận nhặt quả trứng lên. Còn ấm, vỏ nó mỏng gần như trong suốt, trên vỏ còn dính lại vài vết máu. Tôi nhìn Râu xồm. Nó nhìn lại tôi điềm đạm. Tôi ôm ghì lấy nó và nó bắt đầu cục tác. Cục ta cục tác. Cục ta cục tác. Tiếng cục tác đến to và kiêu hãnh.
Coral carried Big Beard to the bed. She thought this would provide her with a good rest after such a hard labor. We all kneeled in front of the bed and talked to Big Beard. We passed the egg around. Space Conqueror got a pen and I wrote the date on the egg. Blooming went to find a shoe box and carefully put the egg in with soft papers and stored it under her bed.	San Hô mang Râu xồm đến giường ngủ. Em nghĩ như thế sẽ cho nó chút thư giãn sau một ngày lao động thật là cực nhọc. Tất cả chúng tôi đều quỳ xuống trước giường trò chuyện với Râu xồm và chuyền tay nhau quả trứng. Chính Vũ lấy bút chì và tôi ghi ngày lên vỏ trứng. Khai Hoa đi tìm chiếc hộp đựng giầy, lấy giấy xốp lót rồi đặt trứng vào và để dành dưới gầm giường.
When our parents got in, we told them the big news. We said since Big Beard started to produce eggs, there was no reason to kill her anymore. Eggs were the most expensive thing in the market. My parents agreed but said they would not eat Big Beard’s eggs. We said we would save the eggs for houseguests. Big Beard became the center of our attention. Each day after school we went to dig worms. Space Conqueror climbed the trees for bigger worms. Big Beard became picky in taste. She began to only take live worms. She produced one egg every two days and soon the shoe box was full.	Lúc bố mẹ đi làm về, chúng tôi báo tin quan trọng ấy. Chúng tôi bảo Râu xồm đã đẻ trứng thì không còn lý do gì để giết thịt nó nữa. Trứng đang là món ăn đắt nhất ở chợ. Bố mẹ tôi đồng ý nhưng bảo sẽ không ăn trứng của Râu xồm đâu. Chúng tôi bảo để dành trứng để tiếp khách. Râu xồm trở thành trung tâm chú ý của chúng tôi. Ngày ngày từ trường trở về chúng tôi đi đào giun. Chính Vũ trèo cây kiếm sâu to hơn. Râu xồm đâm ra kén chọn thức ăn. Nó bắt đầu chỉ ăn giun sâu còn sống. Cứ hai ngày nó lại đẻ một quả, chẳng mấy chốc cái hộp giày đầy trứng.
But Big Beard’s good life did not last. That summer the neighborhood Party committee launched a Patriotic Public Health Campaign and all the dogs, ducks, and chickens had to be killed in three days. We tried to hide Big Beard, but we could not shut her up every time after she dropped an egg. She had to pronounce her mother’s pride. The committee, a group of retired old people, came to our door to shout slogans to mobilize us. We pretended not to hear them at first. When they came nearer, waving their little paper flags in their hands, we got nervous. We held Big Beard under the window and covered her with blankets. The old people shouted their voices hoarse and their breaths broken. The slogan was “Do not raise duck and hen in the city!” It later on became “Do not raise duck …..”—the old man who was leading the shout lost his breath here, he stopped, catching his breath, he went—“raise hen in the city!” The slogan shouters did not care what they shouted, they just repeated where the old man had stopped, so they went “Do not raise duck!” After the old man regained his voice, they followed: “Raise hen in the city!”	Nhưng cuộc sống tươi đẹp của Râu xồm chẳng được bao lâu. Mùa hè năm ấy, ủy ban đảng bộ phường phát động một chiến dịch yêu nước vì sức khỏe cộng đồng. Tất cả chó, vịt, gà phải bị giết hết trong ba ngày. Chúng tôi cố giấu Râu xồm nhưng không thể bịt miệng nó lại mỗi khi nó đẻ trứng, nó phải thốt ra niềm kiêu hãnh làm mẹ. Ủy ban một nhóm người những ông già về hưu đến nhà tôi hô khẩu hiệu vận động chúng tôi. Mới đầu chúng tôi làm như không nghe thấy họ. Khi họ tới gần hơn, tay vung những lá cờ nhỏ, chúng tôi bối rối. Chúng tôi đặt Râu xồm dưới cửa sổ, phủ chăn lên. Những ông già đứt hơi, khản giọng hô khẩu hiệu: - Không nuôi vịt, nuôi gà trong thành phố. Sau đó khẩu hiệu thành: - Không nuôi vịt… Ông già dẫn đầu đứt hơi ở đó, dừng thở, lấy hơi hô tiếp: - Nuôi gà trong thành phố. Những người hô không quan tâm tới những gì họ hô. Họ nhắc lại tới đúng chỗ ông già dừng lại: - Không nuôi vịt… Sau khi ông già lấy hơi, họ lại hô theo: - Nuôi gà trong thành phố.
The head of the neighborhood Party committee came to talk with me. He asked why I was not behaving as a head of the Little Red Guards should. He asked if I still wanted to be voted as a Mao’s Loyalist in the coming year. I understood what I had to do. I promised to kill Big Beard the next morning. He said that he and his committee would come and check on me by seven-thirty. He wanted to have Big Beard’s head.	Người đứng đầu đảng bộ phường nói chuyện với tôi. Tại sao tôi không xử sự như một người đứng đầu Tiểu Hồng vệ binh đáng ra phải làm? Ông ta hỏi tôi có muốn được bầu là người trung thành với Mao chủ tịch trong năm tới không. Tôi hiểu tôi phải làm gì. Tôi hứa sáng mai tôi sẽ giết Râu xồm. Ông ta bảo: Ông và ủy ban sẽ tới kiểm tra nhà tôi lúc bảy giờ ba mươi phút. Ông ta muốn có cái đầu của Râu xồm.
I had a bad sleep as I had expected. I got up at dawn. Big Beard was already up eating her breakfast in the dark. Hearing me come in, she made her go-go-go sound. I took a pair of scissors and picked up Big Beard by the wings. I went down to the yard. Upstairs Little Coffin had already come back from the food market. I asked her what time it was. She replied that it was five to seven. I kept telling myself, No big deal. Big Beard is only a hen, an animal, an enemy of public health. I raised up the scissors and put the scissors back down. I went back upstairs to fetch a bowl to collect Big Beard’s blood. It was seven-fifteen. I came back down to the yard and realized I had forgotten another thing. I went back upstairs to boil water. I let Big Beard free in the yard. She seemed glad. Shaking her feathers, she used her mouth to chop open my fist. She was playing with me. I went back up and the water was boiling. I took the hot-water container down and placed it next to the bowl. I grabbed Big Beard, but she struggled away as if she sensed some danger. I chased her. She kneeled down in front of me. I picked her up and folded her head under her wing. I was using my full strength. I began to pull her beard off. My hands were weak. I made myself ignore it. I kept pulling until Big Beard’s neck showed. I picked up the scissors. My arms were stiff. It was seven twenty-five. Big Beard pulled her head out from under her wing. She looked at me, her face was red. She kept struggling. I heard the neighborhood committee’s drum beating in the next lane. I folded Big Beard’s head back under her wing. I raised my scissors and aimed at her neck. She struggled violently. It was seven-thirty. The bell of the Wu-Lee Hardware Workshop rang; the women poured in. The committee people arrived at the door; the slogan shouting was like waves raising and falling. I clapped the scissors. Big Beard pulled her head out and made a go-go-go sound. She pushed an egg out of her body.	Giấc ngủ của tôi thật tồi tệ đúng như tôi nghĩ. Sáng sớm tôi đã dậy. Râu xồm đã dậy rồi và đang ăn điểm tâm trong bóng tối. Nghe tiếng tôi bước vào, nó kêu coọc coọc. Tôi cầm kéo và túm cánh Râu xồm mang xuống sân. Trên gác Tiểu Quan đi chợ mua thực phẩm. Tôi hỏi mấy giờ. Cô bảo bảy giờ kém năm. Tôi tự nhủ: Có chuyện gì đâu, Râu xồm chỉ là một con gà mái, một con vật, một kẻ thù cúa sức khỏe cộng đồng. Tôi nhắc kéo gài ra sau, lên gác kiếm cái bát đựng tiết. Bảy giờ mười lăm, tôi xuống sân và nhớ ra mình chưa lên bếp đun nước. Tôi thả Râu xồm ra sân. Nó có vẻ vui sướng. Nó rũ lông lấy mỏ cạy cánh tay tôi. Nó đùa với tôi. Tôi lên bếp, nước đang sôi. Tôi bê bình nước sôi xuống, đặt gần cái bát. Tôi túm lấy Râu xồm. Nhưng nó chống lại quyết liệt như linh cảm thấy một hiểm họa nào đó. Tôi săn đuổi nó. Nó khuỵu trước mặt tôi. Tôi túm lấy, kẹp đầu nó vào cánh. Tôi như phải dùng hết sức lực của tôi. Tôi bắt đầu vặt lông cổ. Tôi vẫn vặt cho đến khi lông cổ Râu xồm trụi lủi. Tôi nhặt kéo lên. Cánh tay tôi cứng đờ. Bảy giờ hai nhăm phút. Râu xồm nhô đầu ra khỏi cánh. Nó nhìn tôi. Mặt nó ửng đỏ. Nó tiếp tục vùng vẫy. tôi nghe thấy tiếng trống của ủy ban đi gần đó. Tôi ấn đầu Râu xồm kẹp vào cánh nó. Tôi sử dụng toàn bộ sức lực. Tôi bắt đầu nhổ lông cổ nó. Tay tôi thì yếu. Tôi cố khắc phục điều đó. Tôi tiếp tục nhổ lông cho đến khi cổ Râu xồm hiện ra. Tôi nhặt cái kéo lên. Tay tôi tê cứng. Lúc đó đã bảy giờ hai mươi lăm. Râu xồm chui đầu ra từ dưới cánh. Nó nhìn tôi, mặt nó đỏ ửng. Nó tiếp tục vùng vẫy. Tôi nghe trống của ủy ban khu phố từ con đường gần nhà. Tôi gập đầu Râu xồm trở lại dưới cánh nó. Tôi đưa kéo lên và nhằm vào cổ nó. Nó vùng vẫy dữ dội. Đẫ bảy giờ ba mươi. Tiếng chuông xưởng dây thép Wu-Lee vang lên, những người phụ nữ tràn vào, tiếng hô khẩu hiệu giống như sóng dậy.  Tôi giơ kéo nhằm vào cổ nó. Nó vùng vẫy mạnh. Bảy giờ ba mươi phút. Còi tầm nhà máy cơ khí Wu-lee réo. Dòng đàn bà đổ xô vào. Người của ủy ban tới đã tới cửa. Khẩu hiệu hô vang như sóng dậy. Tôi phập lưỡi kéo. Râu xồm vươn đầu lên kêu một tiếng coọc coọc và rặn một quả trứng tọt ra.
I could not look. I brought the scissors down. When I could look again I saw Big Beard flying over everybody’s head, dripping blood on her way. My sisters and brother were looking down from the window. Big Beard was on a tree, almost as high as our window, then she dropped down on the white cement ground.	Tôi không nhìn nổi. Tôi quẳng kéo xuống. Tôi chỉ dám nhìn khi thấy Râu xồm bay qua đầu mọi người, nhỏ máu theo đường bay. Các em gái và em trai tôi đang đứng ở cửa sổ nhìn xuống. Râu xồm đậu trên cành cây, hầu như ngang tầm cửa sổ, rồi nó rơi bịch xuống nền xi măng trắng.
I ran upstairs. I said I could not touch the hen again. No one in my family would. Big Beard lay dead on the cement yard, next to the bowl and a container of boiled water. The egg was stepped on. When the water got cold, Little Coffin came to me and asked what I was going to do with the hen. It’s going to spoil, she said. I begged her to take it. I said it would make a good dish to go with wine. I knew her father and grandfather were alcoholics. She took it.	Tôi chạy lên gác. Tôi bảo không thể đụng đến con gà mái được nữa. Chẳng có ai trong nhà tôi có thể làm nổi việc đó. Râu xồm nằm chết trên sàn ximăng, cạnh bát tiết và bình nước sôi, chân giẫm lên quả trứng. Khi nước đã nguội, Tiểu Quan đến với tôi và hỏi định sao với con gà. Cô bảo nó ươn mất đấy. Tôi xin cô mang nó đi. Tôi bảo sẽ được một bữa rượu ngon. Tôi biết bố mẹ cô đều nghiện rượu. Cô xách nó đi!
I went upstairs after dinner. Little Coffin’s family was in a Mao seminar section. Big Beard had become a handful of bones lying in a garbage can in the corner. Little Coffin told me that Big Beard tasted excellent.	Cơm tối xong tôi lên tầng trên. Gia đình Tiểu Quan đang trong giờ nghiên cứu Mao. Râu xồm trở thành một nắm xương trong thùng rác ở góc nhà. Tiểu Quan bảo tôi thịt Râu xồm ngon tuyệt.
- C -	- C -
In school Mao’s books were our texts. I was the head of the class on the history of the Communist Party of China. To me, history meant how proletarians won over the reactionaries. Western history was a history of capitalist exploitation. We hung portraits of Marx, Engels, Lenin and Stalin next to Mao in our classrooms. Each morning we bowed to them as well as bowing to Mao, praying for a long, long life for him. My sisters copied my compositions. My compositions were collected slogans. I always began with this: “The East wind is blowing, the fighting drum is beating. Who is afraid in the world today? It is not the people who are afraid of American imperialists. It is the American imperialists who are afraid of the people.” Those phrases won me prizes. Space Conqueror looked up to me as if I were a magician. For me, compositions were nothing; it was abacus competitions that were difficult. I wrote compositions for my brother and sisters, but I felt I had not much in common with the children. I felt like an adult. I longed for challenges. I was at the school day and night promoting Communism, making revolution by painting slogans on walls and boards. I led my schoolmates in collecting pennies. We wanted to donate the pennies to the starving children in America. We were proud of what we did. We were sure that we were making red dots on the world’s map. We were fighting for the final peace of the planet. Not for a day did I not feel heroic. I was the opera.	Ở trường, Mao tuyển là một trong những bài khóa của chúng tôi. Tôi đứng đầu lớp về môn Lịch sử Đảng Cộng sản Trung Quốc. Đối với tôi, lịch sử là làm thế nào để chiến thắng bọn phản động. Lịch sử phương tây là lịch sử của sự bóc lột tư bản chủ nghĩa. Chúng tôi treo ảnh chân dung Mác, Ăngghen, Lênin, Xtalin và ông Mao trong lớp học. Mỗi buổi sáng chúng tôi cúi chào họ cũng như cúi chào ông Mao, vừa cầu chúc cho ông sống muôn năm. Các em gái tôi sao chép những bài tập làm văn của tôi. Các bài ấy đều là những khẩu hiệu được sưu tầm lại. Tôi luôn luôn bắt đầu bằng: "Gió đông đang thổi, tiếng trống trận đang đánh. Ai là kẻ sợ hãi trong thế giới ngày nay. Không phải là nhân dân sợ bọn tư bản Mỹ, mà chính là bọn tư bản Mỹ sợ nhân dân". Những câu ấy đã đem lại cho tôi giải thưởng. Chính Vũ phục tôi như thể tôi là một mụ phù thủy. Đối với tôi tập làm văn chẳng là cái gì.Thi tính bằng bàn tính mới là điều khó. Tôi làm tlv hộ em trai và em gái tôi. Nhưng tôi cảm thấy mình chẳng có gì chung mấy với chúng. Tôi cảm thấy tôi như một người trưởng thành. Tôi ao ước được thử thách. Tôi đến trường ngày lẫn đêm để đẩy mạnh chủ nghĩa cộng sản, làm cách mạng bằng việc sơn và kẻ các khẩu hiệu trên tường và các bảng. Tôi hướng dẫn các bạn học gom góp những đồng xu. Chúng tôi muốn đem những đồng xu này làm quà tặng cho trẻ em nghèo đói bên nước Mỹ. Chúng tôi tự hào vì những gì mình đã làm. Chúng tôi tin chắc rằng mình đang điểm thêm những chấm đỏ trên bản đồ thế giới. Chúng tôi đang chiến đấu cho nền hòa bình cùng trên hành tinh. Không một ngày nào tôi không cảm thấy mình là anh hùng. Tôi là kinh kịch.
I was asked to attend the school’s Revolutionary Committee meeting. It was 1970 and I was thirteen years old. I discussed how to carry on the Cultural Revolution at our Long Happiness Elementary School with the committee people, the true revolutionaries. When I raised my hand and said I would like to speak, my face would no longer flush. I knew what I was talking about. Phrases from People’s Daily and Red Flag magazine poured out of my mouth. My speeches were filled with an impassioned and noble spirit. I was honored. In the early seventies my being a head of the Little Red Guards at school brought our family honor. My award certificates were my mother’s pride, although she never hung them on the wall. My name was constantly mentioned by the school authority and praised as “Study Mao Thoughts Activist,” “Mao’s Good Child” and “Student of Excellences.” Whenever I would speak through a microphone in the school’s broadcasting station, my sisters and brother would be listening in their classrooms and their classmates would look at them with admiration and envy.	Tôi được yêu cầu tham dự Hội nghị Ủy ban cách mạng của trường. Đó là vào năm 1970, lúc tôi mười ba tuổi. Tôi thảo luận với những người trong Ủy ban, những người cách mạng chân chính về việc tiến hành cách mạng văn hóa tại trường tiểu học Trường Phúc như thế nào. Khi giơ tay xin phát biểu ý kiến, mặt tôi chỉ hơi đỏ lên một lúc. Tôi biết tôi đang nói về cái gì. Nhưng câu lấy từ Nhân dân nhật báo và Tạp chí Hồng kỳ thao thao tuôn ra từ mồm tôi. Tôi phát biểu với tinh thần vô cùng say sưa và cao quý. Tôi được biểu dương. Bước vào tuổi mưởi bảy, việc tôi trở thành người đứng đầu Tiểu hồng vệ binh trong nhà trường đem lại vinh dự cho gia đình tôi. Nhưng giấy khen của tôi là niềm kiêu hãnh của mẹ tôi, dẫu bà không bao giờ treo nó lên tường. Tên của tôi được chính quyền thường xuyên nhắc tới và được ca ngợi như "Phần tử tích cực nghiên cứu tư tưởng Mao", "Đứa con ngoan của Mao" và "Học sinh ưu tú". Tôi nói vào micrô trong phòng phát thanh của nhà trường bất kỳ lúc nào, các em gái và em trai tôi thường lắng nghe tôi nói trong lớp học của chúng, bạn bè trong lớp thường nhìn chúng với vẻ khâm phục và ghen tị.
* *   *	* *   *
The school’s new Party secretary, a man named Chain, was a workers’ representative from the Shanghai Shipping Factory. He was about fifty years old, extremely thin, like a bamboo stick. He taught me how to hold political meetings. He liked to say, We have to let our little general play a full role in the Cultural Revolution and give full scope to the initiative of the Little Red Guards. He told me not to be afraid of things that I did not understand. You must learn to think like this, he said. If the earth stops spinning, I’ll continue to spin.	Bí thư đảng bộ mới của nhà trường, một người tên là Xích là một đại diện của công nhân từ Nhà máy đóng tàu Thượng Hải tới. Ông khoảng 50 tuổi, rất gầy, như một que tre. Ông dạy tôi cách tổ chức các cuộc họp. Ông thích nói, chúng ta phải để cho thế hệ trẻ của chúng ta giữ vai trò đầy đủ của nó trong cách mạng văn hóa. Và tạo cơ hội đầy đủ cho Tiểu Hồng vệ binh phát huy sáng kiến. Ông bảo tôi đừng sợ những việc mình không hiểu. Ông bảo: - Em phải học suy nghĩ như vậy. Nếu trái đất có ngừng quay, tôi sẽ tự quay.
It was the first week of November when Secretary Chain called me in. He told me excitedly that the committee had finally dug out a hidden class enemy, an American spy. He said, We are going to have a meeting against her, a rally which two thousand people will be attending. You will be the student representative to speak against her. I asked who it was. Wrinkling his eyebrows, the secretary pronounced a shocking name. It was Autumn Leaves, my teacher. I thought I heard Secretary Chain wrong. But he nodded at me slowly, confirming that I heard him exactly right. I sat down. I actually dropped down on the chair. My legs all of a sudden lost their strength.	Vào đầu tuần tháng mười một, bí thư Xích gọi tôi lên. Ông xúc động bảo tôi: đảng bộ đã phát hiện được một kẻ thù giai cấp giấu mặt, một gián điệp Mỹ. Ông bảo chúng tôi sẽ tổ chức mít-tinh chống lại mụ, một cuộc tập trung chừng hai nghìn người tham dự. Em sẽ là đại biểu học sinh phát biểu chống lại mụ. Tôi hỏi mụ là ai. Nhíu lông mày lại, bí thư Xích đọc to lên một cái tên làm tôi choáng váng. Đó là Diệp Thu, cô giáo của chúng tôi. Tôi nghĩ mình nghe nhầm bí thư Xích. Nhưng ông chậm dãi gật đầu khẳng định với tôi là đúng. Tôi ngồi xuống. Tôi rơi phịch xuống ghế. Chân tay rụng rời.
Autumn Leaves was a thin, middle-aged lady and was seriously nearsighted. She wore a dark pair of glasses and had a hoarse voice and a short temper. She loved Chinese, mathematics and music. The first day she stepped into the classroom, she asked all the students if any of us could tell what her name Autumn Leaves meant. No one was able to figure it out. Then she explained it. She said that there was a famous poem written in the Tang Dynasty about autumn leaves. It praised the beauty and significance of the falling leaves. It said that when a leaf fell naturally, it symbolized a full life. The touch of the ground meant the transformation of a ripe leaf to fresh mud. It fertilized the seeds through the winter. Its pregnancy came to term with the next spring. She said that we were her spring.	Diệp Thu là một phụ nữ trung niên, người nhỏ nhắn, mắt cận thị nặng. Cô đeo kính tối màu, giọng khàn, dễ xúc động. Cô yêu tiếng Trung Quốc, toán học và âm nhạc. Ngày đầu tiên bước vào lớp, cô hỏi tất cả học sinh chúng tôi có thể nói cho cô biết Diệp Thu nghĩa là thế nào không. Không ai hiểu rõ. Cô cắt nghĩa: Có một bài thơ Đường nổi tiếng viết về lá mùa thu. Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp và ý nghĩa của lá thu rơi. Bài thơ nói khi lá thu rơi một cách tự nhiên, nó tượng trưng cho một cuộc đời trọn vẹn. Việc trở về với đất có nghĩa sự biến cải chiếc lá vàng thành màu đất xanh tươi. Nó làm cho mầm cây màu mỡ qua mùa đông. Sự thai nghén để đâm chồi nảy lộc cho mùa xuân mới. Cô bảo chúng tôi là mùa xuân của cô.
She was an energetic teacher who never seemed to be tired of teaching. Her methods were unique. One moment she raised her arms to shoulder level and stretched them out to the sides, making herself look like a cross when explaining infinity; the next moment she spoke with a strong Hunan accent when explaining where a poet was from. Once she completely lost her voice while trying to explain geometric progression to me. When she finally made me understand, she laughed silently like a mute with her arms dancing in the air. When I thanked her, she said that she was glad that I was serious about learning. She set me up as the example for our class and then the entire grade. When she knew that I wanted to improve my Chinese, she brought me her own books to read. She was this way with all her students. One day when it was raining hard after class, she gave students her raincoat, rain shoes and her umbrella as they went home. She herself went home wet. The next day she had a fever, but she came to class and struggled on, despite her fever. By the time she finished her lecture, she had lost her voice again. There was no way I could picture Autumn Leaves as an American spy.	Cô là một giáo viên nhiệt tình, không bao giờ mệt mỏi trong cách giảng dạy. Cách dạy của cô thật độc đáo, Một lần cô vươn dài hai cánh tay ngang vai, duỗi thẳng sang hai bên, biến mình thành một cây thập tự khi giảng về sự vô cùng. Lần khác, cô dụng giọng nặng tiếng Hồ Nam khi giảng về nhà thơ quê quán ở đây. Một lần cô khản đặc khi giảng về cấp số nhân cho tôi, cuối cùng khi tôi đã hiểu, cô cười không ra tiếng như một người câm, cánh tay múa trong không khí. Cô nêu gương tôi trước lớp và toàn cấp học. Khi cô biết tôi muốn trau dồi thêm tiếng Trung Quốc, cô mang cho tôi mượn sách riêng của cô để học. Cô xử sự như thế với mọi học sinh của mình. Một hôm, khi tan học, cô đưa áo mưa, ủng mưa và ô che của mình cho học sinh để về nhà, còn cô chịu ướt. Hôm sau, cô bị sốt, nhưng cô vẫn đến lớp bất chấp cơn sốt. Lúc giảng bài xong cô lại mất tiếng. Tôi không có cách nào hình dung nổi cô Diệp Thu lại là một tên gián điệp Mỹ.
As if reading my mind, Secretary Chain smiled and asked me if I had ever heard the phrase “Raging flames refine the real gold.” I shook my head. He said, It is time for you to test yourself out to see whether you are a real revolutionary or an armchair revolutionary. He recited a Mao quotation: “To have a revolution is not like having a dinner party, not like painting a pretty picture or making embroidery. It is not that easy and relaxing. Revolution is an insurrection in which one class overthrows the other with violent force.”	Như đọc được ý nghĩ trong đầu tôi, bí thư Xích mỉm cười hỏi tôi đã bao giờ được nghe câu: "Lửa dại lọc vàng mười"  chưa? Tôi lắc đầu. Ông nói đấy chính là lúc thử thách bản thân có thấy mình là người cách mạng thực thụ hay chỉ là tên cách mạng giả hiệu. Ông đọc những lời dẫn của Mao: "Cách mạng không giống như đi dự bữa tiệc tối, cũng không giống như vẽ tranh hoặc thêu ren. Điều đó không dễ dàng và không dễ chịu đâu. Cách mạng là sự lật đổ, trong đó giai cấp này tống cổ giai cấp khác đi bằng bạo lực".
I found my words were blocked by my stiff tongue. I kept saying, Autumn Leaves is my teacher. Secretary Chain suggested that we work on my problem. He lit a cigarette and told me the fable of “A Wolf in Sheep’s Skin.” He said Autumn Leaves was the wolf. He told me that Autumn Leaves’ father was a Chinese American who was still living in America. Autumn Leaves was born and educated in America. Secretary Chain said, The capitalist sent his daughter back to China to educate our children. Don’t you see this as problematic?	Tôi thấy lưỡi mình cứng lại, nhưng vẫn nói: - Diệp Thu là cô giáo của em. Bí thư Xích yêu cầu tôi thảo luận về vấn đề này. Ông châm điếu thuốc và kể tôi nghe chuyện ngụ ngôn: "Con sói đội lốt da cừu". Ông nói, Diệp Thu là con sói. Ông bảo tôi, bố Diệp Thu là người Mỹ gốc Hoa hiện đang sống ở Mỹ. Diệp Thu sinh ra và được giáo dục ở Mỹ. Ông nói tên tư bản gửi con hắn về Trung Quốc giáo dục con em chúng ta. - Em có thấy thành vấn đề ở đó không?
For the next two hours Secretary Chain convinced me that Autumn Leaves was a secret agent of the imperialists and was using teaching as a weapon to destroy our minds. Secretary Chain asked whether I would tolerate that. Of course not, I said. No one can pull our proletarians back to the old society. Good, said Secretary Chain, tapping my shoulders. He said he knew I would be a sharp spear for the Party. I raised my head and said, Secretary, please tell me what to do. He said, Write a speech. I asked what I should write. He said, Tell the masses how you were mentally poisoned. I said that I did not quite understand the words “mentally poisoned.” Secretary Chain said, You are not mature enough to understand that yet. He then asked me to give an opinion on what kind of person I thought Autumn Leaves was. I told him the truth.	Khoảng hai tiếng đồng hồ sau bí thư Xích đã thuyết phục được tôi rằng Diệp Thu là một mật vụ của bọn tư bản và đang dùng việc giảng dạy như một vũ khí phá hoại tư tưởng của chúng ta. Bí thư Xích hỏi liệu tôi có thể tha thứ cho việc đó không. Tôi nói: Tất nhiên là không, không kẻ nào có thể kéo lùi vô sản trở lại chế độ cũ. Tốt, bí thư vỗ vai tôi. Ông nói ông biết tôi sẽ là ngọn giáo sắc bén của Đảng. Tôi ngẩng cao đầu nói: - Đồng chí bí thư, xin bảo tôi phải làm gì? - Viết một bài phát biểu. Ông nói. Tôi hỏi: - Em sẽ viết như thế nào? - Nói cho quần chúng rõ em bị đầu độc tư tưởng như thế nào. Tôi nói tôi chưa hiểu rõ từ "đầu độc tư tưởng". Bí thư Xích nói: - Em chưa đủ trưởng thành để hiểu thật. Rồi ông yêu cầu tôi nói xem tôi thường nghĩ Diệp Thu là hạng người nào. Tôi nói với ông sự thật.
Secretary Chain laughed loudly at me. He said that I had already become a victim of the spy who had almost killed me with the skill of the wolf who killed the sheep, leaving no trace of blood. He punched his fist on the table and said loudly, That in itself is wonderful material to be discussed! I felt awkward. He stopped laughing and said, You shouldn’t be discouraged by your immaturity.	Bí thư Xích cười phá vào mặt tôi. Ông bảo tôi đã trở thành nạn nhân của tên gián điệp, kẻ đã hầu như giết tôi bằng thủ đoạn khôn khéo của con sói giết con cừu không để lại một giọt máu. Ông nện nắm đấm xuống bàn nói to: - Ngay trong bản thân việc đó đã là vấn đề đáng để tranh luận rồi. Tôi cảm thấy bối rối. Ông cười và bảo: - Em không nên nản chí vì sự non nớt của mình.
He made me feel disappointed in myself. Let me help you, he suggested. He asked me the name of the books she loaned me. An Old Man of Invention, I began to recall, The Little Mermaid, and Snow White. He asked for the author’s name. I said it was something like Andersen.	Ông làm tôi thấy thất vọng trong lòng. Ông đề nghị: - Để tôi giúp em. Ông hỏi tôi những sách cô cho tôi mượn. Tôi kể ra: Ông già túc trí, Nàng tiên cá, Bạch Tuyết. Ông hỏi tên tác giả. Tôi bảo ông Andersen nào đó.
Secretary Chain suddenly raised his hand in the air and furrowed his brow. He said, Stop, this is it. Who is Andersen? An old foreign man, I guess, I replied. What were his fairy tales about? About lives of princes, princesses and little people. What does Andersen do now? he asked. I do not know, I replied.	Bí thư Xích giơ tay lên và nhíu lông mày. Ông nói: - Dừng lại, vấn đề ở đây. Andersen là ai? Tôi đáp: - Chắc chắn là một ông già ngoại quốc. - Những truyện thần tiên của ông ta nói về cái gì? - Về cuộc đời các ông hoàng, bà chúa và quần chúng bé nhỏ. - Vậy Andersen có ý định gì? - Em không hiểu - Tôi đáp.
Look how careless you are! Secretary Chain almost yelled at me. He could be a foreign spy! Taking out a little glass vial, Secretary Chain put a few pills into his mouth. He explained that it was the medicine for his liver pain. He said his liver was hurting badly, but he could not tell his doctor about this because he would be hospitalized immediately. He said his pain was getting worse, but he could not afford to waste a second in the hospital. How can I disappoint Chairman Mao, who put his trust in people like us, the working class, the class that was once even lower than the pigs and dogs before Liberation?	- Em thấy mất cảnh giác chưa - Bí thư Xích gần như hét lên với tôi - Y có thể là một tên gián điệp ngoại quốc. Lấy một chiếc lọ thủy tinh nhỏ ra, bí thư Xích bỏ mấy viên thuốc vào mồm. Ông giải thích đó là thuốc chữa đau gan. Ông bảo ông đau ghê gớm, nhưng ông không thể nói với bác sĩ điều đó, bởi vì ông lập tức sẽ bị bắt nằm viện. Ông bảo bệnh ông mỗi lúc một tồi tệ hơn, nhưng không thể lãng phí giây phút nào trong bệnh viện. - Làm sao tôi có thể khiến Mao chủ tịch thất vọng, người đã đặt cả niềm tin vào giai cấp công nhân chúng ta, giai cấp đã từng thấp kém hơn chó lợn trước giải phóng.
His face was turning purple. I suggested that he take a rest. He waved me to go on as he pressed his liver with his hands to endure the pain. He told me that he did not have much schooling. His parents died of hunger when he was five. His brother and little sister were thrown into the sea after they died of cholera. He was sold to a child dealer for fifteen pounds of rice. He became a child worker in a shipping factory in Shanghai and was beaten often by the owner. After the Liberation he joined the Party and was sent to a workers’ night school. He said, I owe our Party a great deal and I haven’t worked hard enough to show my appreciation.	Mặt ông đỏ tía lên. Tôi ngỏ ý ông cần nghỉ ngơi. Ông xua tay tiếp tục, hai tay ép chặt chỗ gan đau. Ông bảo ông chẳng được học hành nhiều. Cha mẹ ông chết đói khi ông mới năm tuổi. Anh và em gái ông chết dịch tả, bị ném xuống biển. Ông bị bán cho tên lái buôn trẻ con lấy chưa được chục cân gạo. Ông trở thành thợ nhỏ ở xưởng đóng tàu Thượng Hải, bị chủ thường xuyên đánh đập. Sau giải phóng ông vào Đảng và được cho đi học lớp học ban đêm của công nhân. Ông nói ông chịu ơn Đảng rất nhiều và làm việc còn chưa đủ hăng say để tỏ lòng biết ơn.
I looked at him and was touched. His pain seemed to be increasing. His fingers pressed against his liver harder, but he refused to rest. You know, we found Autumn Leaves’ diary and it had a paragraph about you, he said. What ….. what did she say about me? I became nervous. She said that you were one of the very few children who were educable. She put quotation marks around “educable.” Can you think of what that means? Without waiting for my reply, Secretary Chain concluded, It was obvious that Autumn Leaves thought that you could be educated into her type, her father’s type, the imperialists’ type. He pointed out that the purpose of writing this diary was to present it to her American boss as proof of her success as a spy.	Tôi nhìn ông cảm động. Cơn đau của ông như tăng lên. Những ngón tay bóp mạnh hơn vào chỗ gan đau. Nhưng ông vẫn không chịu nghỉ: - Em biết không, chúng tôi tìm thấy cuốn nhật ký của Diệp Thu có một đoạn nói về em. - Thế…cô ấy nói gì…gì về em ạ? - Tôi lo lắng hỏi. - Mụ nói em là một trong số rất ít đứa trẻ có thể giáo dục. Mụ mở ngoặc kép "có thể giáo dục". Em có nghĩ nổi như thế có nghĩa thế nào không? Không đợi tôi trả lời, bí thư Xích nói: - Rõ ràng Diệp Thu nghĩ rằng em có thể giáo dục được theo hình thức của mụ, hình mẫu cha mụ, hình mẫu những tên đế quốc. Ông vạch ra, mục đích viết đoạn nhật ký là để dâng lên ông chủ Mỹ của mụ như là bằng chứng cho thành tích gián điệp của mụ.
My world turned upside down. I felt deeply hurt and used. Secretary Chain asked me whether I was aware of the fact that I was set up as a model by Autumn Leaves to influence the others. Her goal is to make you all betray Communism! I felt the guilt and anger. I said to Secretary Chain that I would speak tomorrow. He nodded at me. He said, Our Party trusts you and Mao would be very proud of you.	Thế giới trong tôi sụp đổ. Tôi cảm thấy bị xúc phạm sâu sắc và bị lợi dụng. Bí thư Xích hỏi tôi liệu tôi có ý thức được việc tôi được Diệp Thu dựng lên như một hình mẫu gây ảnh hưởng đến người khác không? - Mục đích của mụ là làm cho các em phản bội chủ nghĩa cộng sản. Tôi cảm thấy có tội và tức giận. Tôi bảo bí thư Xích ngày mai tôi sẽ nói. Ông gật đầu bảo tôi: - Đảng chúng ta tin tưởng em và Mao Chủ tịch rất kiêu hãnh về em.
* *   *	* *   *
Pull out the hidden class enemy, the American spy Autumn Leaves! Expose her under the bare sun! the crowd shouted as soon as the meeting started. I was sitting on the stage on one of the risers. Two strong men escorted Autumn Leaves onto the stage facing the crowd of two thousand people, including her students and colleagues. Her arms were twisted behind her. She was almost unrecognizable. Only a few days had passed since I had seen her, but it seemed as though she had aged ten years. Her hair had suddenly turned gray. Her face was colorless. A rectangular board reading “Down with American Spy” hung from her neck. Two men forced her to bow to Mao’s portrait three times. One of the men bent her left arm very hard and said, Beg Chairman Mao for forgiveness now! Autumn Leaves refused to say the words. The two men bent her arms up backward. They bent her harder. Autumn Leaves’ face contorted in pain and then her mouth moved. She said the words and the men let her loose.	- Lôi kẻ thù giấu mặt ra, mụ gián điệp Mỹ, Diệp Thu! - Vạch trần mụ ra dưới ánh sáng mặt trời! Quần chúng hô to khi cuộc mít-tinh mới bắt đầu. Tôi được ngồi lên bục của một trong nhưng người vùng dậy. Hai người đàn ông lực lưỡng điệu Diệp Thu lên bục đối mặt với đám đông hai nghìn người bao gồm học trò và đồng nghiệp của cô. Hai tay cô bị trói giật ra sau. Cô như không hiểu gì cả. Mới chỉ hai ngày tôi không nhìn thấy cô, nhưng cô như già thêm chục tuổi. Tóc cô bỗng chốc đã bạc đi. Mặt cô thất sắc. Một tấm biển "Đả đảo gián điệp Mỹ" treo dưới cổ cô. Hai người đàn ông bắt cô cúi lạy bức chân dung ông Mao ba lần. Một trong hai người bẻ cong tay trái cô lên thật mạnh và bảo cô: - Cầu xin Mao chủ tịch tha tội cho đi! Diệp Thu không chịu nói những lời đó. Hai người đàn ông bẻ cong hai tay cô mạnh hơn nữa. Mặt cô nhăn nhó vì đau và miệng cô mấp máy. Cô nói nhưng lời đó và hai người đàn ông buông cô ra.
My mouth was terribly dry. It was hard to bear what I saw. The string of the heavy board seemed to cut into Autumn Leaves’ skin. I forgot what I was supposed to do—to lead the crowd to shout the slogans—until Secretary Chain came to remind me of my duty.	Miệng tôi khô kinh khủng. Quá sức chịu nổi nhưng gì tôi thấy. Sợi dây thép treo tấm biển nặng như cứa sâu vào da cô. Tôi quên biến điều tôi phải làm, nghĩa là dẫn đầu quần chúng hô to khẩu hiệu, cho đến khi bí thư Xích đến nhắc nhiệm vụ của tôi.
Long live the great proletarian dictatorship! I shouted, following the slogan menu. I was getting more and more scared when I saw Autumn Leaves struggling with the two men who had been trying to press her head toward the floor while she tried to face the sky. When her eyeglasses fell off, I saw her eyes close tightly.	- Đại chuyên chính vô sản muôn năm! Tôi hô, theo đúng khẩu hiệu ghi trên bảng. Tôi mỗi lúc một hoang mang khi thấy cô chống lại hai người đàn ông đang cố ấn đầu cô xuống sàn, để ngửa mặt lên trời. Khi chiếc kính của cô rơi xuống, tôi thấy cô nhắm nghiền mắt lại. Bí thư Xích quát cô. Quần chúng hô:
Secretary Chain shouted at her. The crowd shouted, Confess! Confess! Secretary Chain took the microphone and said that the masses would not have much patience. By acting this way Autumn Leaves was digging her own grave.	- Thú tội, thú tôi đi! Bí thư Xích cầm lấy micrô và nói: - Quần chúng đã hết kiên nhẫn rồi. Hành động như vậy, Diệp Thu đang tự đào mồ chôn mình.
Autumn Leaves kept silent. When kicked hard, she said that she had nothing to confess. She said she was innocent. Our Party never accuses anyone who is innocent, said Secretary Chain, and yet the Party would never allow a class enemy to slip away from the net of the proletarian dictatorship. He said now it was time to demonstrate that Autumn Leaves was a criminal. He nodded at me and turned to the crowd. He said, Let’s have the victim speak out!	Diệp Thu vẫn im lặng. Khi bị đá mạnh, cô nói cô không có gì phải thú tội. Cô nói cô vô tôi. Bí thư Xích nói: - Đảng không bao giờ truy tố những người vô tội, tuy nhiên Đảng không bao giờ cho phép kẻ thù giai cấp lọt lưới chuyên chính vô sản. Ông nói tiếp: - Giờ là lúc chứng minh Diệp Thu là một tên tội phạm. Ông gật đầu ra hiệu cho tôi và quay về phía quần chúng nói: - Chúng ta hãy để một nạn nhân nói ra.
I stood up and felt dizzy. The crowd began clapping their hands. The sunlight was dazzlingly bright and was hurting my eyes. My vision became blurred and I saw a million bees wheeling in front of me sounding like helicopters. As the crowd kept clapping, I moved to the front of the stage. I stopped in front of the microphone. Taking out the speech I had written last night, I suddenly felt a need to speak with my parents. I had not gone home but slept in the classroom on the table with other Little Red Guards. Five of us wrote the speech. I regretted not having my parents go over the speech with me. I took a deep breath. My fingers were shaking and would not obey in turning the pages.	Tôi đứng lên, đầu óc quay cuồng. Quần chúng vỗ tay. Mặt trời chói lọi làm quáng mắt tôi. Mắt tôi như hoa lên và tôi nhìn thấy hàng triệu con ong bay trước mặt, kêu vù vù như những chiếc trực thăng. Quần chúng vẫn vỗ tay. Tôi di chuyển tới trước bục. Tôi dừng lại trước micrô. Rút bài viết hôm qua, tôi bất chợt cảm thấy lẽ ra cần phải nói cho cha mẹ tôi hay. Tôi đã ngủ lại trong lớp, trên bàn học, với các Tiểu Hồng vệ binh khác, không về nhà. Năm người chúng tôi viết bài nói. Tôi hối tiếc không để cha mẹ tôi xem qua bài nói hộ tôi. Tôi thở sâu, các ngón tay tôi run rẩy như không muốn tuân theo khi lật trang.
Don’t be afraid, we are all with you, Secretary Chain said in my ear as he came to adjust the height of the microphone. He placed a cup of water in front of me. I took the water and drank it down in one breath. I felt a little better. I began to read.	"Đừng sợ, tất cả chúng tôi ở phía em", bí thư Xích nói nhỏ vào tai tôi khi ông tới điều chỉnh tầm cao của micrô. Ông đặt một cốc nước trước mặt tôi. Tôi cầm cốc uống cạn một hơi. Tôi thấy đôi chút khá hơn, tôi bắt đầu đọc.
I read to the crowd that Autumn Leaves was the wolf in sheep’s skin. I took out the books she loaned me and showed them to the crowd. As I was delivering my speech, I saw from the corner of my eye that Autumn Leaves had turned her head in my direction. She was murmuring. I became nervous but managed to continue. Comrades, I said, now I understand why Autumn Leaves was so kind to me. She was trying to turn me into an enemy of our country, and a running dog of the imperialists! I read on.	Tôi đọc lên cho quần chúng nghe rằng Diệp Thu là một con sói đội lốt da cừu. Tôi lấy ra một cuốn sách cô cho tôi mượn giơ lên cho quần chúng xem. Trong khi tôi đang thao thao phát biểu, tôi liếc mắt thấy Diệp Thu quay đầu về phía tôi. Cô đang lẩm bẩm. Tôi trở nên bối rối nhưng cố tiếp tục. - Các đồng chí! - Tôi nói - Giờ đây tôi mới hiểu tại sao Diệp Thu lại tốt với tôi đến thế. Bà ta định biến tôi thành kẻ thù của đất nước chúng ta và thành một con chó săn của bọn đế quốc. Cứ thế tôi đọc.
There was some slogan-shouting, during which I glanced secretly at Autumn Leaves. She was breathing hard and was about to fall. I stood, my limbs turning cold. I tried to remove my eyes from Autumn Leaves, but she caught them. I was terrified when I saw her staring at me without her eyeglasses. Her eyes looked like two Ping-Pong balls that almost popped out of her eye sockets.	Một vài khẩu hiệu được hô lên, trong khi đó tôi liếc mắt nhìn Diệp Thu. Cô thở mạnh như thể muốn ngã. Tôi đứng im, lạnh sống lưng. Tôi cố rời mắt khỏi Diệp Thu, nhưng cô bám chặt lấy. Tôi kinh hoàng khi thấy cô trừng trừng nhìn tôi bằng đôi mắt trần không kính. Đôi mắt cô trông như hai quả bóng bàn bắn ra từ hai hốc mắt.
The crowd shouted, Confess! Confess! Autumn Leaves began to speak slowly to the crowd with her hoarse voice. She said that she would never want to turn any of her students into the country’s enemy. She broke into tears. Why would I? she repeated again and again. She was losing her voice. She began to swing her head trying to project her words, but no sound came out. She swung her head again making an effort to let her words out. She said that her father loved this country and that was the reason she came back to teach. Both her father and she believed in education. Spy? What are you talking about? Where did you get this idea? She looked at me.	Quần chúng hô: - Thú tội, thú tội đi! Diệp Thu bắt đầu chậm dãi nói với quần chúng bằng một giọng khản đặc. Cô nói cô không bao giờ muốn biến học trò nào của cô trở thành kẻ thù của đất nước. Cô bật khóc. - Sao tôi lại như vậy được? Cô nhắc đi nhắc lại câu hỏi đó. Cô lại mất tiếng. Cô hất đầu, cô nói ra lời, nhưng không thành tiếng. Cô lại hất đầu, cố hết sức để tiếng nói phát ra. Cô nói cha cô yêu đất nước này, và đó là lý do để cô về nước dạy học. Cả cha cô và cô đều tin tưởng vào giáo dục. - Gián điệp ư? Em đang nói cái gì vậy? Em lấy đâu ra cái ý nghĩ ấy? Cô nhìn tôi.
If the enemy doesn’t surrender, let’s boil her, fry her and burn her to death! Secretary Chain shouted. The crowd followed, shouting and waving their fists. Secretary Chain signaled for me to go on. But I was trembling too hard to continue. Secretary Chain walked to the microphone from the back of the stage. He took over the microphone. He told the crowd that this was a class enemy’s live performance. It had given us an opportunity to learn how deceitful an enemy could be. Can we allow her to go on like this? No! the crowd shouted.	- Nếu kẻ thù không đầu hàng, chúng ta sẽ luộc sống nó, nướng nó, thiêu chín nó - Bí thư Xích hô to. Quần chúng tiếp tục hô vang và vung nắm đấm. Bí thư Xích ra hiệu cho tôi tiếp tục, nhưng tôi run quá không nói tiếp được. Từ phía sau bục, bí thư Xích bước tới giằng lấy micrô nói với quần chúng: - Đây là màn kịch sống của kẻ thù giai cấp. Nó cho chúng ta cơ hội thấy được kẻ thù có thể lừa bịp đến đâu. Chúng ta có cho phép mụ tiếp tục như thế hay không? Quần chúng hô vang: - Không!
Secretary Chain was ordering Autumn Leaves to shut up and accept the criticism of the revolutionary masses with a correct attitude. Autumn Leaves said that she could not accept any untrue facts. Autumn Leaves said that a young girl such as I should not be used by someone with an evil intention.	Bí thư Xích ra lệnh cho Diệp Thu câm miệng và tiếp nhận phê bình của quần chúng với thái độ đúng đắn. Diệp Thu nói cô không thể tiếp nhận bất cứ sự việc nào không trung thực. Diệp Thu nói rằng một cô gái trẻ như tôi không thể bị lợi dụng cho một ý đồ xấu xa.
You underestimated our Little Red Guard’s political awareness, Secretary Chain said with a scornful laugh. Autumn Leaves demanded to speak to me. Secretary Chain told her to go ahead. He said that as a thoroughgoing dialectical materialist he never underestimated the role of teachers by negative example.	- Mi đánh giá thấp ý thức chính trị của Tiểu Hồng vệ binh chúng ta! Bí thư Xích nói trong tiếng cười khinh thị. Diệp Thu yêu cầu được nói với tôi, bí thư Xích bảo: - Cứ việc nói! Ông nói ông là một người quán triệt duy vật biện chứng, ông không bao giờ đánh giá thấp vai trò của các giáo viên bởi tấm gương tiêu cực.
As the crowd quieted down, Autumn Leaves squatted on her heels to seek her glasses on the floor. When she put her glasses back on, she started to question me. I was scared. I did not expect that she would talk to me so seriously. My terror turned into fury. I wanted to get away. I said, How dare you put me in such a spot to be questioned like a reactionary? You had used me in the past to serve the imperialists; now you want to use me to get away from the criticism? It would be a shame if I lost to you!	Quần chúng lắng xuống. Diệp Thu lồm cồm tìm kính trên mặt sàn. Đeo kính vào rồi, cô bắt đầu hỏi tôi. Tôi hoang mang. Tôi không trông đợi cô sẽ nói với tôi tử tế đến vậy. Nỗi kinh hoàng của tôi trở thành rồ dại. Tôi muốn bỏ đi. Tôi nói: - Sao bà dám đặt tôi vòa tình trạng bị tra hỏi như một tên phản động? Thời gian qua, bà đã lợi dụng tôi phục vụ cho bọn đế quốc, giờ bà lại muốn lợi dụng tôi để trốn khỏi bị phê phán. Sẽ là nỗi nhục nếu tôi chịu thua bà!
Autumn Leaves called my name and asked if I really believed that she was an enemy of the country. If I did not think so, could I tell her who assigned me to do the speech. She said she wanted the truth. She said Chairman Mao always liked to have children show their honesty. She asked me with the exact same tone she used when she helped me with my homework. Her eyes were demanding me to focus on them. I could not bear looking at her eyes. They had looked at me when the magic of mathematics was explained; they had looked at me when the beautiful Little Mermaid story was told. When I won the first place in the Calculation-with-Abacus Competition, they had looked at me with joy; when I was ill, they had looked at me with sympathy and love. I had not realized the true value of what all this meant to me until I lost it forever that day at the meeting.	Diệp Thu gọi tên tôi và hỏi tôi liệu tôi có thực sự tin cô là kẻ thù của đất nước hay không? Nếu tôi không tin, tôi có thể cho cô hay ai đã ép tôi nói như vậy. Cô muốn biết sự thật. Cô nói Mao chủ tịch luôn thích những thiếu niên chứng tỏ sự chân thực của mình. Cô hỏi tôi với một giọng như đã từng giúp tôi làm những bài tập về nhà. Đôi mắt cô yêu cầu tôi tập trung vào những điểm đó. Tôi không chịu nổi khi nhìn mắt cô. Chúng đã từng nhìn tôi khi sự thần diệu của toán học được cắt nghĩa. Chúng đã từng nhìn tôi khi truyện Nàng tiên cá xinh đẹp được kể cho tôi nghe. Khi tôi đoạt giải nhất thi tính bằng bàn tính, đôi mắt ấy đã nhìn tôi với niềm vui. Khi tôi ốm, đôi mắt ấy đã nhìn tôi trìu mến yêu thương. Tôi không nhận ra chân giá trị của tất cả những gì có ý nghĩa với tôi cho tới khi tôi mất nó vĩnh viễn vào cái ngày mít-tinh ấy.
I heard people shouting at me. My head felt like a boiling teapot. Autumn Leaves’ eyes behind the thick glasses now were like gun barrels shooting at me with fire. Just be honest! her hoarse voice raised to its extreme. I turned to Secretary Chain. He nodded at me as if to say, Are you going to lose to an enemy? He was smiling scornfully. Think about the snake, he said.	Tôi nghe thấy mọi người quát tôi. Tôi cảm thấy đầu mình như một bình trà đang sôi. Đôi mắt cô Diệp Thu sau tròng kính lúc này giống như hai nòng súng đang nhả đạn vào tôi. - Hãy chân thực! Giọng khàn của cô dâng tới cao độ. Tôi quay về phía bí thư Xích. Ông gật đầu với tôi như thể nói: Em định chịu thua kẻ thù ư? Ông mỉm cười khinh thị nói: - Hãy nghĩ tới con rắn độc.
Yes, the snake, I remembered. It was a story Mao told in his book. It was about a peasant who found a frozen snake lying in his path on a snowy day. The snake had the most beautiful skin the peasant had ever seen. He felt sorry for her and decided to save her life. He picked up the snake and put her into his jacket to warm her with the heat of his body. Soon the snake woke up and felt hungry. She bit her savior. The peasant died. Our Chairman’s point is, Secretary Chain said as he ended the story, to our enemy, we must be absolutely cruel and merciless.	Phải, con rắn độc. Tôi nhớ rồi. Đó là câu chuyện ông Mao kể trong cuốn sách của ông. Chuyện vào một ngày tuyết rơi, một nông dân thấy một con rắn nằm chết cóng trên đường mình đi. Con rắn có bộ da đẹp tuyệt vời ông ta chưa từng nhìn thấy. Ông thấy tiếc và quyết định cứu nó. Ông nhặt nó lên và luồn trong áo khoác lấy hơi ấm của mình sưởi ấm cho nó. Chợt nó tỉnh lại và thấy đói. Nó cắn người cứu nó. Người nông dân chết. Chủ tịch chỉ rõ, bí thư Xích nói khi kết thúc câu chuyện, đối với kẻ thù nhân dân phải tàn nhẫn, không thương xót.
I turned to look at the wall-sized portrait of Mao. It was mounted on the back of the stage. The Chairman’s eyes looked like two swinging lanterns. I was reminded of my duty. I must fight against anyone who dared to oppose Mao’s teaching. The shouting of the slogans encouraged me.	Tôi quay lại bức chân dung ông Mao to ngang bức tường. Nó được dựng lên đằng sau sàn diễn. Đôi mắt chủ tịch long lên như hai đèn chiếu. Tôi nhớ nhiệm vụ của mình. Tôi phải chiến đấu chống lại bất kỳ ai dám đối nghịch với lời dạy của Chủ tịch Mao. Tiếng hô khẩu hiệu khích lệ tôi.
Show us your standpoint—Secretary Chain passed me the microphone. I did not know why I was crying. I heard myself calling for my parents as I took the microphone. I said Mama, Papa, where are you? The crowd waved their angry fists at me and shouted, Down! Down! Down! I was so scared, scared of losing Secretary Chain’s trust, and scared of not being able to denounce Autumn Leaves. Finally, I gathered all my strength and yelled hysterically at Autumn Leaves with tears in my throat: Yes, yes, yes, I do believe that you poisoned me; and I do believe that you are a true enemy! Your dirty tricks will have no more effect on me! If you dare to try them on me again, I’ll shut you up! I’ll use a needle to stitch your lips together!	- Hãy thể hiện lập trường của mình! Bí thư Xích đưa micrô cho tôi. Không hiểu vì sao tôi lại khóc. Tôi nghe thấy trong lòng mình tiếng tôi cầu cứu cha mẹ tôi, khi tôi cầm lấy micrô. Tôi nói: - Bố ơi, mẹ ơi. Bố mẹ ở đâu? Quần chúng vung nắm đấm giận dữ quát tôi: - Xuống, xuống, xuống đi! Tôi hoang mang vô cùng vì để mất lòng của bí thư Xích và hoang mang vì không thể tố cáo cô Diệp Thu. Cuối cùng, tôi tập trung toàn lực từ cổ họng điên dại quát lên với cô Diệp Thu trong nước mắt: - Phải, phải, phải, tôi tin bà đã đầu độc tôi. Tôi tin bà đích thực là một kẻ thù. Những thủ đoạn bẩn thỉu của bà sẽ không còn hiệu lực đối với tôi nữa. Nếu bà dám ngoan cố dùng những thủ đoạn ấy với tôi nữa, tôi sẽ bịt miệng bà lại! Tôi sẽ dùng một chiếc kim khâu, khâu hai môi bà lại với nhau.
* *     *	* *     *
I was never forgiven. Even after twenty-some years. After the Revolution was over. It was after my begging for forgiveness, I heard the familiar hoarse voice say, I am very sorry, I don’t remember you. I don’t think I ever had you as my student.	Tôi không bao giờ được tha thứ, ngay cả tới vài chục năm sau, sau khi cách mạng qua đi. Đó là khi tôi cầu xin được tha thứ, tôi nghe thấy giọng nói khàn khàn thân quen nói với tôi: Tôi rất tiếc, tôi không nhớ cô. Tôi không bao giờ nghĩ tôi lại có một học sinh như cô.
It was at that meeting I learned the meaning of the word “betrayal” as well as “punishment.” Indeed, I was too young then, yet one is never too young to have vanity. When my parents learned about the meeting from Blooming, Coral and Space Conqueror, they were terrified. They talked about disowning me. My mother said, I am a teacher too. How would you like to have my student do the same to me? She shut me out of the house for six hours. She said being my mother made her ashamed.	Tại cuộc mít-tinh ấy, tôi học được nghĩa của từ "phản bội", cũng như từ "trừng phạt". Quả thực lúc đó tôi còn trẻ quá, tuy nhiên người ta không bao giờ được quá trẻ để huyênh hoang. Khi bố mẹ tôi được Hoa, San Hô, Vũ cho biết về cuộc mít-tinh ấy, bố mẹ tôi rụng rời. Ông bà nói tới chuyện từ bỏ tôi. Mẹ tôi nói: - Mẹ cũng là cô giáo. Chẳng lẽ con thích học sinh của mẹ cũng làm với mẹ như thế ư? Mẹ cấm cửa sáu ngày liền không cho tôi gặp. bà nói bà nhục nhã vì là mẹ của tôi.
I wrote what my mother asked of me a thousand times. It was an old teaching passed down since Confucius. It said, Do not treat others how you yourself would not like to be treated. My mother demanded I copy it on rice paper using ink and a brush pen. She said, I want to carve this phrase in your mind. You are not my child if you ever disobey this teaching.	Tôi viết những gì mẹ yêu cầu tôi một nghìn lần. Đó là lời dạy cũ từ thời Khổng Tử đã bị xem thường: Kỷ sở bất dục, vật thị ư nhân (Điều mình không muốn, đừng làm với người khác). Mẹ yêu cầu tôi chép câu đấy ra giấy bằng bút lông. Bà nói: - Mẹ muốn khắc sâu câu đó vào óc con. Con không là con của mẹ nữa nếu con không tuân theo lời dạy ấy.