VIETNAM BETWEEN
CHINA AND THE UNITED STATES: THE NEXT BALANCING TEST BECKONS
|
Việt Nam giữa Trung
Quốc và Hoa Kỳ: Phép thử của chiến lược tái cân bằng
|
|
U.S. President
Barack Obama meeting with General Secretary of the Vietnamese Communist Party
Nguyen Phu Trong earlier this year.
White House Photo
|
Tổng thống Mỹ Barack
Obama gặp TBT Đảng CSVN Nguyễn Phú Trọng đầu năm nay.
White House Photo
|
By Ngo Di Lan
The
Diplomat
October 16, 2015
|
Ngo Di Lan
The
Diplomat
October 16-10-2015
|
Upcoming visits next
month by US and Chinese leaders will test Hanoi’s balancing skills.
|
Hai chuyến thăm vào
tháng tới của lãnh đạo Mỹ và Trung Quốc sẽ thử nghiệm khả năng tái cân bằng
của Hà Nội.
|
Once again, Vietnam’s diplomatic balancing skills will be
put to the test this November when Vietnamese leaders are expected to host
Chinese President Xi Jinping and U.S. President Barack Obama within days of
each other. This will be Obama’s very first trip to Vietnam, while Xi’s trip
will also be the first of any Chinese president since 2005. Since Vietnam has
been committed to maintaining cordial relations with both powers even against
the backdrop of the increasingly tense situation surrounding territorial
disputes in the South China Sea (SCS), this November will prove to be a
delicate and defining moment for Vietnamese great-power management.
|
Một lần nữa, khả năng tái cân bằng ngoại giao của Việt Nam
sẽ được thử nghiệm vào tháng 11 này, khi các nhà lãnh đạo Việt Nam sẽ tiếp
đón Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Mỹ Barack Obama trong thời
gian chỉ cách nhau vài ngày. Đây sẽ là chuyến đi đầu tiên của ông Obama tới
Việt Nam, trong khi chuyến đi của ông Tập cũng sẽ là chuyến thăm của chủ tịch
Trung Quốc đầu tiên kể từ năm 2005. Do Việt Nam cam kết duy trì mối quan hệ
thân mật với cả hai cường quốc, ngay cả trong bối cảnh ngày càng căng thẳng
xung quanh các tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông, tháng 11 này sẽ chứng tỏ một
khoảnh khắc tinh tế và có tính quyết định về khả năng ứng phó với các cường
quốc của Việt Nam.
|
U.S-Vietnam ties have been warming considerably in the
past several years, with multiple high-level visits of leaders from both countries
culminating in General Secretary Nguyen Phu Trong’s unprecedented visit to
the United States this July. The result was the historic U.S-Vietnam Joint
Vision Statement, which provides a crucial framework within which U.S-Vietnam
relations could continue to develop in the longer term. Within this context,
Obama’s trip to Hanoi would only consolidate and deepen these ties further.
|
Quan hệ Mỹ-Việt đã trở nên nồng ấm đáng kể trong vài năm
qua, với nhiều chuyến thăm của lãnh đạo cao cấp hai nước, đạt tới đỉnh điểm
trong chuyến thăm chưa từng có của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Hoa Kỳ
vào tháng 7 vừa qua. Kết quả là bản Tuyên bố lịch sử Tầm nhìn chung Mỹ-Việt,
trong đó đề ra một khuôn khổ quan trọng để quan hệ Mỹ-Việt có thể tiếp tục
phát triển trong dài hạn. Trong bối cảnh này, chuyến đi của ông Obama tới Hà
Nội sẽ chỉ củng cố và làm sâu sắc mối quan hệ hơn nữa.
|
However, obviously this time Obama will not be in Hanoi to
push for the Trans-Pacific Partnership (TPP) since the negotiating parties
had already reached an agreement and the Vietnamese National Assembly would
almost definitely ratify the TPP agreement. At a moment when China is rapidly
building up artificial islands in the SCS while the U.S. has announced plans
for maritime patrols within the territorial waters of these islands, it seems
certain that China and the SCS territorial disputes will feature prominently
the talks in Hanoi.
|
Tuy nhiên, lần này rõ ràng ông Obama không tới Hà Nội để
thúc đẩy Hiệp đinh Thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) bởi các bên đàm
phán đã đạt được thỏa thuận và Quốc hội Việt Nam gần như chắc chắn sẽ phê
chuẩn hiệp định TPP. Vào thời điểm khi Trung Quốc đang cấp tốc xây dựng các
hòn đảo nhân tạo ở Biển Đông và Hoa Kỳ vừa công bố kế hoạch tuần tra hàng hải
trong vùng lãnh hải của các đảo này, dường như chắc chắn rằng Trung Quốc và
tranh chấp lãnh thổ Biển Đông sẽ nổi bật trong các cuộc đàm phán tại Hà Nội.
|
Despite much optimism, the pro-U.S. camp in Hanoi would
probably be disappointed as it is highly improbable that Obama’s visit would
result in any “game-changing” agreements. It would be even more unrealistic
to expect an “alliance” of some sort between Hanoi and Washington formed
during this trip, even amidst China’s increasingly assertive efforts to
create a fait accompli in the SCS. After all, it is not clear whether such an
overt alliance is in the interest of both the United States and Vietnam as it
would surely aggravate China and thus destabilize the situation further.
Furthermore, the United States seems to be reluctant to formally commit
itself to an alliance with any country that it deems “politically
uncontrollable,” having recently rejected a mutual defense treaty proposal
from Gulf States. Vietnam certainly does not fall into the category of
countries within the American “sphere of influence.”
|
Mặc dù lạc quan, giới thân Mỹ ở Hà Nội có lẽ sẽ phải thất
vọng vì khó có khả năng chuyến thăm của ông Obama sẽ dẫn đến bất kỳ thỏa
thuận mang tính “bước ngoặt” nào. Lại càng thiếu thực tế hơn để mong đợi một
“liên minh” nào đó giữa Hà Nội và Washington được hình thành trong chuyến đi
này, ngay cả trong lúc Trung Quốc đang gia tăng nỗ lực mang tính quyết đoán
để tạo ra một “sự đã rồi” ở Biển Đông. Sau cùng, không rõ liệu một liên minh
công khai như vậy sẽ mang lại lợi ích cho cả Hoa Kỳ và Việt Nam hay không, vì
điều này chắc chắn sẽ chọc giận Trung Quốc và do đó làm cho tình hình mất ổn
định thêm. Hơn nữa, Mỹ có vẻ miễn cưỡng trong việc chính thức cam kết liên
minh với bất kỳ quốc gia nào mà họ cho là “không thể kiểm soát chính trị”
được, như mới đây đã bác bỏ đề xuất hiệp ước phòng thủ chung của các quốc gia
vùng Vịnh. Việt Nam chắc chắn không thuộc thể loại các nước trong “phạm vi
ảnh hưởng” của Mỹ.
|
From Hanoi’s perspective, “leaning to one side” risks
eliminating diplomatic flexibility. Besides, in any case, an alliance is
probably not an ironclad guarantee of security vis-à-vis China, as Vietnam’s
previous alliance with the Soviet Union had shown. Nevertheless, it is
reasonable to expect that Obama’s trip would still boost defense ties between
two countries considerably, perhaps even leading to a further lifting of the
ban on lethal weapons on Vietnam that has already been eased. Moreover, Obama
could use the occasion to garner diplomatic support for his more assertive
patrolling scheme while moving Vietnam further away from China’s orbit. If at
least some of these outcomes do materialize, the trip would at least bolster
U.S position in Asia while giving Hanoi a stronger hand to drive a harder
bargain vis-à-vis Beijing.
|
Từ quan điểm của Hà Nội, “ngả sang một bên” sẽ có thể loại
trừ khả năng linh hoạt ngoại giao. Bên cạnh đó, trong mọi trường hợp, một
liên minh có lẽ không phải là một bảo đảm an ninh bọc thép để đối phó với Trung
Quốc, như liên minh trước đây của Việt Nam với Liên Xô đã cho thấy. Tuy
nhiên, là điều hợp lý để cho rằng chuyến đi của ông Obama sẽ tăng cường quan
hệ quốc phòng giữa hai nước một cách đáng kể, thậm chí có thể dẫn đến việc gỡ
bỏ thêm nữa lệnh cấm bán vũ khí sát thương (đã được nới lỏng) cho Việt Nam.
Hơn nữa, ông Obama có thể dùng dịp này để thu hút sự ủng hộ ngoại giao cho kế
hoạch tuần tra quyết đoán hơn trong khi lôi kéo Việt Nam xa khỏi quỹ đạo của
Trung Quốc. Nếu có ít nhất một số trong những muc tiêu này trở thành hiện
thực, chuyến đi của ông ít nhất cũng làm gia tăng vị thế của Mỹ ở châu Á,
trong khi giúp cho Hà Nội có một thế đứng mạnh mẽ hơn để thương lượng tay đôi
với Bắc Kinh.
|
Unlike Obama’s much expected trip to Vietnam, Xi’s trip
comes at a troubling time in Vietnam-China relations. Relations have soured
somewhat in recent years as China became much more aggressive in asserting
its control over the islands in the SCS. In the past few years, Xi has
probably done more to revise the status quo in the SCS than his predecessors
in two decades. Most notoriously, in May 2014, China deployed the HYSY-981
oil rig within Vietnam’s exclusive economic zone (EEZ) in the face of
vigorous protest from both the Vietnamese government and the Vietnamese people.
|
Không giống như chuyến đi được dự liệu của ông Obama tới Việt Nam, chuyến đi của ông Tập xảy ra
vào thời điểm xáo trộn trong quan hệ Việt-Trung. Quan hệ đã trở nên xấu đi
phần nào trong những năm gần đây khi Trung Quốc trở nên hung hăng hơn trong
việc khẳng định quyền kiểm soát các hòn đảo ở Biển Đông. Trong vài năm qua,
ông Tập có lẽ đã thay đổi hiện trạng ở Biển Đông nhiều hơn những người tiền
nhiệm của ông trong hai thập niên qua. Nổi bật nhất, vào tháng 5 năm 2014,
Trung Quốc đã triển khai giàn khoan dầu Hải Dương-981 trong vùng đặc quyền
kinh tế của Việt Nam (EEZ) trước sự sự phản đối mãnh liệt của cả chính quyền
và người dân Việt Nam.
|
While China unilaterally withdrew the oil rig after two
months, the diplomatic crisis did much to undermine strategic trust between
two governments and provoked a serious internal debate within elite circles
in Hanoi. Since then, China has only accelerated its land reclamation
efforts, with airstrips being spotted on some islands that could be used to
eventually declare and/or enforce an Air Defense Identification Zone (ADIZ)
over the entire SCS sometime in the near future. These moves have convinced
Vietnam that China is not sincerely committed to agreements it has already
signed such as the Declaration on the Conduct of Parties in the South China
Sea (DOC).
|
Trong khi Trung Quốc đơn phương rút giàn khoan dầu sau hai
tháng, cuộc khủng hoảng ngoại giao đã làm suy yếu lòng tin chiến lược giữa
hai chính quyền và gây ra một cuộc tranh luận nội bộ nghiêm trọng trong giới
thượng lưu ở Hà Nội. Kể từ đó, Trung Quốc chỉ gia tăng nỗ lực xây dựng đảo,
với đường băng được phát hiện trên một số đảo mà cuối cùng có thể được sử
dụng để tuyên bố và / hoặc áp đặt một vùng Nhận dạng Phòng không (ADIZ) trên
toàn bộ Biển Đông trong một tương lai gần. Những hành động này đã cho Việt
Nam thấy rằng Trung Quốc không thành thật tuân thủ các thỏa thuận mà họ đã ký
kết như Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC).
|
Given all this, it seems that Xi will be travelling to
Hanoi with a near-impossible mission: to somehow put its smaller neighbor
back in line and “reset” relations with Vietnam. Chinese leaders know full
well that Vietnam will not simply turn into Japan or the Philippines
overnight. But over the long term, given what is unfolding in the SCS, no one
can predict how close Vietnam would align with the U.S camp. And it is
difficult to see how any Chinese president at this point can seriously
convince Hanoi that China is merely protecting its legitimate interests in
the SCS and that Hanoi should play along with Beijing. Thus no one should
expect any “U-turn” in Vietnamese policy toward China after Xi’s trip.
|
Với tất cả sự việc này, có vẻ như ông Tập sẽ tới Hà Nội
với một sứ mệnh gần như bất khả thi: bằng cách nào đó đưa người láng giềng
nhỏ hơn trở về vị trí cũ và “xóa đi làm lại” mối quan hệ với Việt Nam. Các
nhà lãnh đạo Trung Quốc biết rất rõ rằng Việt Nam sẽ không chỉ đơn giản biến
thành Nhật Bản hay Philippines một sớm một chiều. Nhưng về lâu dài, với những
gì đang diễn ra ở Biển Đông, không ai có thể dự đoán Việt Nam sẽ gần gũi như
thế nào với cánh đi với Mỹ. Và rất khó cho bất kỳ chủ tịch Trung Quốc nào tại
thời điểm này có thể thuyết phục Hà Nội một cách nghiêm túc rằng Trung Quốc
chỉ đơn thuần bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình ở Biển Đông và rằng Hà Nội nên
đồng hành với Bắc Kinh. Do đó không ai mong đợi bất kỳ sự “quay đầu” nào
trong chính sách của Việt Nam đối với Trung Quốc sau chuyến đi của ông Tập.
|
Nevertheless, in the short term, Xi’s trip could still
repair China-Vietnam ties to some extent and perhaps divert Vietnamese
attention away from the current territorial dispute to focus on opportunities
for cooperation between the two countries. In that vein, it would not come as
a surprise if Beijing provides some economic deals and favorable loans to
Hanoi during Xi’s trip. After all, such economic incentives are always
welcomed and would encourage Vietnam to at least refrain from moving closer
toward the United States in the short term and continue its current
“tightrope walking” strategy.
|
Tuy nhiên, trong ngắn hạn, chuyến đi của ông Tập vẫn có
thể sửa chữa mối quan hệ Việt-Trung trong giới hạn nào đó và có thể điều
hướng sự chú ý của Việt Nam ra khỏi các tranh chấp lãnh thổ hiện nay để tập
trung vào các cơ hội hợp tác giữa hai nước. Trong chiều hướng đó, sẽ không là
điều bất ngờ nếu Bắc Kinh cung cấp một số giao dịch kinh tế và khoản vay ưu
đãi cho Hà Nội trong chuyến đi của ông Tập. Sau cùng, phần thưởng kinh tế như
thế luôn được hoan nghênh và sẽ thúc giục Việt Nam ít ra cũng đừng tiến gần
hơn về phía Mỹ trong ngắn hạn và tiếp tục chiến lược “đu dây” hiện nay.
|
So far, Vietnam has been committed to walking a diplomatic
tightrope between the two superpowers, delicately balancing one against
another to reap the benefits while avoiding being trapped into a diplomatic
cul-de-sac. If all goes well this November, “tightrope walking” will most
likely consolidate as Vietnam’s preferred grand strategy for the foreseeable
future, which would leave room for more creative policy options. In the longer
term, this strategy could lay the foundation for a regional order around
multilateral institutions and great powers bargains, which may offer a more
promising future for small and medium powers in the region.
|
Cho đến nay, Việt Nam vẫn cam kết “đu dây” ngoại giao giữa
hai siêu cường, khéo léo cân bằng bên này với bên kia để gặt hái lợi ích,
trong khi tránh bị mắc kẹt vào ngõ cụt ngoại giao. Nếu mọi việc suôn sẻ tháng
11 này, chính sách “đu dây” sẽ rất có thể được củng cố như chiến lược tổng
thể được ưa chuộng của Việt Nam trong tương lai gần, và sẽ dẫn tới các chọn
lựa chính sách sáng tạo hơn. Trong dài hạn, chiến lược này có thể đặt nền
móng cho một trật tự khu vực xung quanh các cuộc thương lượng giữa các tổ
chức đa phương và các nước lớn, và điều này có thể đưa tới một tương lai đầy
hứa hẹn cho các nước cỡ trung bình và nhỏ trong khu vực.
|
Ngo Di Lan is a PhD
candidate in Politics at Brandeis University, where he focuses on U.S foreign
policy and U.S-China relations. He is also a research associate at the Center
for International Studies (SCIS) at the University of Social Sciences and
Humanities in Ho Chi Minh City.
|
Ngô Di Lân là ứng
viên tiến sĩ Chính trị tại Đại học Brandeis, nơi ông tập trung vào chính sách
đối ngoại của Hoa Kỳ và quan hệ Mỹ-Trung. Ông cũng là một nhà nghiên cứu tại
Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế (SCIS) của trường Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân văn Thành phố Hồ Chí Minh.
|
|
Translated
by Trần Văn Minh
|
http://thediplomat.com/2015/10/vietnam-between-china-and-the-united-states-the-next-balancing-test-beckons/
|
No comments:
Post a Comment
your comment - ý kiến của bạn