|
China and Korea: A
change of partners?
|
TRUNG QUỐC VÀ TRIỀU
TIÊN: MỘT SỰ THAY ĐỔI ĐỐI TÁC?
|
By Aidan Foster-Carter
|
Aidan Foster-Carter
|
Asian Times
|
Asian Times
|
|
|
Didn't they make a lovely couple? Two 60-somethings, both
looking good for their age. He tall and smart in dark suit and red tie, she
elegant in lemon-yellow jacket, as together they inspected a combined
services honor guard of the People's Liberation Army.
|
“Liệu họ có phải là một cặp tình nhân?”. Cả hai người đều
khoảng 60 tuổi và trông trẻ hơn so với tuổi của họ. ông Tập Cận Bình cao và
trông lịch thiệp trong bộ comlê đen cùng chiếc cà vạt đỏ, còn bà Park
Geun-hye thanh lịch trong chiếc áo khoác màu vàng chanh, khi họ cùng nhau
duyệt đội danh dự của Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA).
|
A power couple, too. Both are new leaders of old and
important countries. Xi Jinping's China is one of the planet's two
superpowers. Park Geun-hye's South Korea is an economic powerhouse: the
world's seventh-biggest exporter. Moreover they are neighbors. China and
Korea share a border, a history, and much culture.
|
Họ cũng là một cặp đôi quyền lực. Cả hai người đều là
những nhà lãnh đạo mới của những đất nước quan trọng và có lịch sử lâu đời.
Đất nước Trung Quốc của ông Tập Cận Bình là một trong hai siêu cường trên thế
giới. Đất nước Hàn Quốc của bà Park Geun-hye là một cường quốc kinh tế, nhà
xuất khẩu lớn thứ bảy trên thế giới. Hơn nữa, họ là láng giềng của nhau.
Trung Quốc và Hàn Quốc có lịch sử và nhiều điểm văn hóa tương đồng.
|
Korea's last dynasty, the Choson (1392-1905), was strongly
neo-Confucian. Then and for centuries earlier, Korean literati studied
Chinese classics and wrote in Chinese characters. The visitor gave a speech
in Chinese. Local media on that day in late June praised her and enthused of
"Park fever".
|
Triều đại cuối cùng của Triều Tiên, Vương triều Choson
(1392- 1905), từng theo đuổi mạnh mẽ học thuyết Khổng Tử. Sau đó và trong
nhiều thế kỷ trước đây, giới trí thức Hàn Quốc đã nghiên cứu Trung Quốc cổ
điển và học viết bằng chữ Trung Quốc, Bà Park Geun-hye đã có một bài phát
biểu bằng tiếng Trung trong. Truyền thông địa phương ngày hôm đó đã đánh giá
cao bà và ca ngợi về “cơn sốt Park Geun-hye”.
|
What could be more natural than for neighbors to be good
friends and visit one another? Plenty. Something else China and Korea shared
was a turbulent 20th century. Since 1945 there have been two Koreas. That was
America's bright idea: a "temporary" partition of a country
occupied since 1910 by Japan into US and Soviet zones, just to take the
Japanese surrender.
|
Điều gì có thể tự nhiên hơn để các nước láng giềng trở
thành những người bạn tốt và đến thăm lẫn nhau? Có nhiều thứ. Một trong những
điểm chung của Trung Quốc và Hàn Quốc là có cùng một thế kỷ 20 hỗn loạn. Kể
từ năm 1945 đã có hai nước Triều Tiên (Hàn Quốc và Bắc Triều Tiên). Đó là một
ý tưởng khôn ngoan của Mỹ: chia cắt tạm thời một quốc gia đã bị xâm chiếm từ
năm 1910 bởi Nhật Bản thành hai khu vực chịu ảnh hưởng của Mỹ và Liên Xô, chỉ
để khiến người Nhật Bản phải đầu hàng.
|
When China saved
North Korea
In 1948 the split hardened into rival regimes - the
Democratic People's Republic of Korea (DPRK, North) and the Republic of Korea
(ROK, South) - just as China's own civil war was ending. Naturally, the young
PRC supported the communist North.
|
Khi Trung Quốc cứu
Bắc Triều Tiên
Vào năm 1948, việc chia cắt Triều Tiên đã tạo ra những chế
độ thù địch nhau, Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên (Bắc Triều Tiên) và
Cộng hòa Triều Tiên (Nam Triều Tiên – Hàn Quốc), đúng vào thời điểm cuộc nội
chiến ở Trung Quốc đang chuẩn bị kết thúc, về mặt tự nhiên, đất nước Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa non trẻ đã ủng hộ chế độ Cộng sản Bắc Triều Tiên.
|
|
|
That proved costly when its young leader, Kim Il-sung,
invaded the South in 1950. When US-led UN forces counter-attacked, the DPRK
would have been wiped out had China not sent in troops. Those Chinese
"volunteers" turned the tide: at one point they occupied Seoul, the
ROK capital. Both Korean states survived, but four million Koreans and
Chinese did not. They include Mao Zedong's eldest son Mao Anying: killed by
napalm aged 28, and buried in a valley east of Pyongyang. On July 29, Kim
Jong-eun and other top North Korean leaders paid a rare visit to his grave.
|
Điều đó đã chứng tỏ giá trị của nó khi nhà lãnh đạo trẻ
Kim Nhật Thành của Bắc Triều Tiên xâm chiếm miền Nam vào năm 1950. Khi các
lực lượng của Liên Hợp Quốc do Mỹ dẫn đầu tấn công lại lực lượng Bắc Triều
Tiên, Bình Nhưỡng đã suýt bị tiêu diệt nếu như Trung Quốc không điều quân đến
hỗ trợ. Những người lính “tình nguyện” Trung Quốc đã làm thay đổi tình thế:
đã có lúc họ chiếm được thủ đô Xơun của Hàn Quốc. Cả hai nước Nam và Bắc
Triều Tiên đều cùng sống sót, nhưng 4 triệu người Triều Tiên và Trung Quốc
thì không. Trong đó có cả con trai cả của lãnh tụ Trung Quốc là Mao Ngạn Anh:
bị thiệt mạng năm 28 tuổi bởi bom napan và được chôn ở một thung lũng nằm tại
phía Đông Bình Nhưỡng. Ngày 29/7 vừa qua nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong
Un và các quan chức cấp cao nước này đã có chuyến viếng thăm hiếm hoi đến mộ
của Mao Ngạn Anh.
|
Fast forward 60 years: a potent number in the old
sexagenary cycle which Korea shares with China. July 27 was the 60th
anniversary of the armistice (there was never a peace treaty) that ended the
fighting in Korea after three bitter years. The world has moved on since
1953, with both China and Korea - one half of Korea, anyway - changed almost
beyond recognition.
|
Trải qua 60 năm, nhiều điều đã diễn ra trong mối quan hệ
giữa Trung Quốc với Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc. Ngày 27/7 là dịp kỷ niệm 60
năm ngày ký Hiệp định đình chiến (chưa bao giờ có một Hiệp ước hòa bình) chấm
dứt các cuộc giao tranh ở hai miền Triều Tiên sau 3 năm chiến tranh cay đắng.
Kể từ năm 1953 đến nay thế giới đã thay đổi nhiều, cả Trung Quốc và Hàn Quốc,
dù sao cũng là một nửa Triều Tiên, đã thay đổi phần lớn nhận thức về nhau.
|
Since 1953, the Koreans have fought on other battlefields,
not least the economy. It's hard to believe now, but rapid post-war
reconstruction (with generous aid from China and the Soviet bloc) initially
put the North ahead. Some radical states in Africa saw the DPRK as a model.
That didn't last. Despite much urging to reform from China after 1980, North Korea
refused to change its sclerotic system, not even after 1991 when Moscow
finally pulled the plug and stopped all aid. The DPRK's boast of
self-reliance was always a myth, and its people paid a terrible price. In the
late 1990s famine killed a million people. Malnutrition remains endemic.
|
Kể từ năm 1953, hai nước Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc đã
chiến đấu với nhau trên những mặt trận khác nhau, chứ không chỉ trên mặt trận
kinh tế. Khó có thể tin được nhưng công cuộc tái thiết nhanh chóng sau chiến
tranh (với sự hỗ trợ lớn lao từ Trung Quốc và khối các nước Xôviết) ban đầu
đã giúp Bắc Triều Tiên vượt lên trước Hàn Quốc. Một số quốc gia cấp tiến ở
châu Phi đã coi Bắc Triều Tiên là một hình mẫu lý tưởng. Thế nhưng điều đó đã
không kéo dài. Bất chấp việc Trung Quốc nhiều lần kêu gọi cải cách sau năm
1980, Bắc Triều Tiên đã từ chối thay đổi hệ thống xơ cứng của họ, ngay cả sau
năm 1991 khi Mátxcơva cuối cùng cũng cắt toàn bộ các nguồn viện trợ thì Bình
Nhưỡng cũng không thay đổi. Sự khoe khoang phô trương của Bắc Triều Tiên về
khả năng tự lực tự cường của nước này đã luôn là một chuyện hoang đường, và
người dân Bắc Triều Tiên đã phải trả một cái giá khủng khiếp. Vào cuối những
năm 1990 nạn đói đã giết chết khoảng 1 triệu người. Tình trạng suy dinh dưỡng
vẫn còn trầm trọng đến tận ngày nay.
|
One country, two
planets
Meanwhile, South Korea exported its way to growth and
prosperity. Today the Koreas can be called "One country, two
planets", so vast is the gap between them. Taking just one example,
China is much the largest trade partner of both. Thanks to mineral deals,
PRC-DPRK trade almost tripled in the four years 2007-2011, to US$6 billion.
Nor was this mainly imports (ie aid) as formerly: North Korean exports
quadrupled from $507 million to $2.46 billion. But this is still chickenfeed
as against China's trade with South Korea, which last year reached $256
billion. ROK firms have also invested $56.5 billion in China; vice versa the
figure is $4.46 billion. A bilateral free trade agreement (FTA) now being negotiated
will boost these figures further.
|
Một đất nước, hai
thể chế
Trong khi đó, Hàn Quốc đã phát triển mạnh mẽ và trở nên
giàu mạnh. Ngày nay, Triều Tiên có thể gọi là “một đất nước hai thể chế,”
nhưng khoảng cách giữa họ quá lớn. Chỉ cần lấy một ví dụ, Trung Quốc là đối
tác thương mại lớn nhất của cả hai nước. Nhờ có các thỏa thuận hợp tác trong
lĩnh vực khoáng sản, thương mại giữa Trung Quốc và Bắc Triều Tiên đã tăng gần
gấp ba lần trong vòng 4 năm từ 2007-2011, lên mức 6 tỷ USD. Đây không phải là
kim ngạch nhập khẩu của Bắc Triều Tiên như trước đây. Nước này đã tăng gấp 4
lần kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc từ mức 507 triệu USD lên mức 2,46 tỷ
USD. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa thấm vào đâu so với kim ngạch thương mại
giữa Hàn Quốc và Trung Quốc, đạt 256 tỷ USD vào năm 2012. Các doanh nghiệp
Hàn Quốc cũng đã đầu tư 56,5 tỷ USD vào Trung Quốc; ngược lại, các doanh
nghiệp Trung Quốc cũng đầu tư vào Hàn Quốc 4,46 tỷ USD. Một thỏa thuận Thương
mại Tự do song phương đang được thương lượng giữa hai nước sẽ giúp gia tăng
những con số này hơn nữa.
|
Business is business, but politics is politics. Korea was
where the Cold War turned hot, and it is still defined by that straitjacket.
For decades, peninsular diplomacy was a "two triangles" structure.
North Korea had China and the Soviet Union; South Korea, the US and Japan.
Nobody crossed those lines till 1988 when, over protests from the North,
China and the Soviet bloc (except Cuba) sent athletes to the Olympic Games in
Seoul. Despite the memory of 1950, South Koreans cheered for China. Apparent
harmony was restored fully in 1992 when the PRC and ROK finally opened
relations. Since then contacts have really taken off: 40 million South
Koreans (that's almost all of them) have visited China, while 16 million Chinese
tourists have crossed the Yellow Sea. 700,000 Chinese live in South Korea.
70,000 South Koreans study in China, and 60,000 Chinese in the ROK.
|
Kinh doanh là kinh doanh, còn chính trị là chính trị.
Triều Tiên là nơi mà Chiến tranh Lạnh trở nên nóng bỏng, và nó vẫn được xác
định bởi sự trói buộc đó. Trong nhiều thập kỷ, ngoại giao tại bán đảo Triều
Tiên là một cấu trúc “hai tam giác”. Bắc Triều Tiên có Trung Quốc và Liên Xô,
còn Hàn Quốc có Mỹ và Nhật Bản. Không bên nào vượt qua những ranh giới này
cho đến năm 1988, khi bất chấp sự phản đối từ Bắc Triều Tiên, Trung Quốc và
khối các nước Xôviết (ngoại trừ Cuba) đã cử các vận động viên tới tham dự Thế
Vận hội Olympic Xơun. Bất chấp ký ức năm 1950, Hàn Quốc đã hoan nghênh Trung
Quốc. Sự hòa thuận rõ ràng đã được khôi phục hoàn toàn vào năm 1992 khi Trung
Quốc và Hàn Quốc cuối cùng đã mở rộng các mối quan hệ. Kể từ đó các mối quan
hệ giữa hai nước đã phát triển mạnh. 40 triệu người Hàn Quốc (phần lớn dân số
Hàn Quốc) đã đến thăm Trung Quốc, trong khí đó 16 triệu khách du lịch Trung
Quốc đã vượt qua Hoàng Hải đến thăm Hàn Quốc. 700.000 người Trung Quốc đang
sống ở Hàn Quốc. 70.000 người Hàn Quốc đang nghiên cứu và học tập ở Trung
Quốc, còn Trung Quốc cũng có 60.000 người đang nghiên cứu và học tập ở Hàn
Quốc.
|
Scowling from the
sidelines
All this leaves North Korea on the sidelines, scowling.
China has tried hard to get its original Korean ally to adapt to a changing
world. In 1983 Deng Xiaoping personally escorted Kim Jong-il, then the
North's crown prince, on his first public visit to China. The "dear
leader" can't have liked what he saw: he stayed away for 17 years.
Despite a flurry of visits in Kim's final years, the DPRK still refuses to
follow China on a reform path - so its economy suffers.
|
Sự giận dữ từ bên lề
Tất cả những điều này khiến Bắc Triều Tiên bị gạt ra ngoài
lề, và trở nên giận dữ, Trung Quốc đã rất cố gắng để đồng minh lâu năm của
mình thích ứng với một thế giới đang thay đổi. Vào năm 1983, nhà lãnh đạo
Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã đích thân hộ tống Kim long-il, người sau đó trở
thành nhận vật thừa kế ngôi vị lãnh đạo Bắc Triều Tiên từ người cha Kim Nhật
Thành, trong chuyến thăm công khai đầu tiên của ông này tới Trung Quốc. “Nhà
lãnh đạo kính yêu” của Bắc Triều Tiên đã không thể yêu thích những gì ông đã
chứng kiến: Ông đã bị gạt ra rìa suốt 17 năm. Bất chấp một loạt chuyến thăm
của ông Kim Jong-il tới Trung Quốc trong những năm cuối đời nhà lãnh đạo này,
Bắc Triều Tiên vẫn không chịu đi theo Trung Quốc trên con đường cải cách, vì
thế kinh tế của nước này đã phải chịu rất nhiều khó khăn.
|
Instead Kim proclaimed a military-first policy (Songun),
including nuclear weapons. In 2006, China openly criticized its old ally,
calling the first DPRK nuclear test "brazen"; there have been two
more since. From 2003 China chaired six-party talks - with both Koreas, the
US, Japan and Russia - on the DPRK nuclear issue, to little avail. These have
not met since 2008.
|
Thay vào đó, nhà lãnh đạo Kim Jong-il đã công bố một chính
sách “tiên quân” (ưu tiên quân sự hàng đầu), trong đó có vũ khí hạt nhân. Vào
năm 2006, Trung Quốc công khai chỉ trích đồng minh lâu năm của mình, gọi vụ
thử vũ khí hạt nhân đầu tiên của Bắc Triều Tiên là “trơ tráo”. Từ đó đến nay
Bắc Triều Tiên đã tiến hành thêm hai vụ thử vũ khí hạt nhân khác. Từ năm
2003, Trung Quốc đã chủ trì các cuộc đàm phán sáu bên, gồm Bắc Triều Tiên,
Hàn Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Nga về vấn đề hạt nhân của Bắc Triều
Tiên, song gần như không đạt được kết quả gì. Các bên tham gia tiến trình đàm
phán này vẫn chưa gặp lại nhau kể từ năm 2008.
|
Kim Jong-il's death in late 2011 raised hopes that his son
Kim Jong-eun, Swiss-educated and young, may finally lead the DPRK into the
21st century. The new Kim has said his people should no longer have to
"tighten their belts". In April, ex-premier Pak Pong-ju, a known
reformer, returned to the premiership. His predecessor Choe Yong-rim ended
his final report on the economy on April 1 by saying: "Joint venture and
collaboration should be actively promoted and the work for setting up
economic development zones be pushed forward."
|
Cái chết của Kim Jong-il vào cuối năm 2011 đã làm dấy lên
những hi vọng rằng người con trai Kim Jong-un của ông ta, một thanh niên được
giáo dục ở Thụy Sĩ, cuối cùng có thể dẫn dắt Bắc Triều Tiên tiến vào thế kỷ
21. Nhà lãnh đạo mới Kim Jong-un đã nói rằng người dân của ông sẽ không còn
phải “thắt lưng buộc bụng” nữa. Vào tháng 4 vừa qua, cựu Thủ tướng Bắc Triều
Tiên Pak Pong-ju, một nhà cải cách nổi tiếng, đã trở lại nắm chức thủ tướng
nước này. Người tiền nhiệm của ông Pak Pong-ju là Choe Yong-rim đã kết thúc
báo cáo cuối cùng của mình về vấn đề kinh tế vào ngày 1/4 bằng câu: “Liên
doanh và hợp tác nên được thúc đẩy tích cực và công việc thiết lập các khu
phát triển kinh tế cần được đẩy mạnh”.
|
Good idea. Yet the day before, North Korea said it was in
a "state of war" with the South. A week later it pulled its entire
53,000 workforce out of the Kaesong Industrial Complex (KIC), the last
surviving inter-Korean joint venture. This has been idle since, causing
US$900 million in losses to the 123 small ROK firms invested there. As of
early August, the KIC remains shut, despite six rounds of talks on reopening
it. Sadly, there is a real risk that it may never reopen.
|
Đó là một ý tưởng hay. Nhưng thời gian vẫn còn ở phía
trước. Cách đây chưa lâu, Bắc Triều Tiên đã nói rằng họ đang ở trong “tình
trạng chiến tranh” với miền Nam. Một tuần sau đó họ đã rút toàn bộ 53.000
công nhân của mình ra khỏi khu công nghiệp chung Kaesong, liên doanh cuối
cùng còn tồn tại giữa hai miền Triều Tiên. Vụ việc này vẫn đang bế tắc kể từ đó,
khiến 123 doanh nghiệp nhỏ của Hàn Quốc bị tổn thất ít nhất 900 triệu USD đã
đầu tư vào đó. Đến đầu tháng 8, khu công, nghiệp Kaesong vẫn đóng cửa, bất
chấp việc hai bên đã tiến hành tới 6 cuộc đàm phán về vấn đề mở cửa trở lại
khu công nghiệp này. Đáng buồn là có một nguy cơ thực tế rằng khu công nghiệp
đó có thể không bao giờ mở cửa trở lại.
|
Its closure was part of wider tension-raising this spring
by the DPRK, including threats of pre-emptive nuclear strikes on the US -
something it is not actually able to do, yet. Extreme even by DPRK standards
in its rhetoric and duration (two months), this bombast was an own goal,
uniting friend and foe in exasperation. When Xi Jinping told the Boao Forum
in Hainan on April 8 that "no one should be allowed to throw a region
and even the whole world into chaos for selfish gains," everyone knew at
whom China's new president was pointing the finger.
|
Vụ đóng cửa khu công nghiệp Kaesong là một phần của những
căng thẳng gia tăng vào mùa Xuân năm nay do Bắc Triều Tiên gây ra, trong đó
có những đe dọa về việc tấn công hạt nhân phủ đầu nhằm vào Mỹ, một điều mà
Bắc Triều Tiên đến nay thực sự không thể làm được. Ngay cả khi Bắc Triều Tiên
đạt được khả năng này thì những tuyên bố khoa trương nói trên của Bình Nhưỡng
cũng chỉ nhằm đạt được một mục đích riêng của họ là cùng khiến cho bạn bè và
kẻ thù tức giận. Khi nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tuyên bố tại Diễn
đàn châu Á Bác Ngao ở Hải Nam hôm 8/4 rằng “sẽ không ai được phép đẩy khu vực
và toàn bộ thế giới vào tình trạng hỗn loạn vì những mưu lợi ích kỷ”, thì tất
cả mọi người đều biết rằng vị tân Chủ tịch Trung Quốc đang ám chỉ ai.
|
Actions speak even louder than words. It was remarkable
that Xi invited Park, so soon after they both took office, on a state visit
of noticeable warmth. Meanwhile Kim Jong-eun has had no such invitation. For
China to host South Korea's leader before inviting North Korea's is
unprecedented. For that matter, new ROK presidents always go to Washington
first, and then to Tokyo second. Not Park: she put China ahead of Japan. That
too is a striking shift.
|
Hành động nói lên nhiều điều hơn lời nói. Đáng chú ý là
nhà lãnh đạo Tập Cận Bình đã mời Tổng thống Hàn Quốc Park Geun-hye, một lời
mời quá sớm sau khi cả hai nhà lãnh đạo này nhậm chức, đến Trung Quốc trong
một chuyến thăm cấp nhà nước thể hiện quan hệ nồng ấm đáng chú ý. Trong khi
đó thì nhà lãnh đạo Bắc Triều Tiên Kim Jong-un vẫn chưa hề có được một lời
mời như vậy từ nhà lãnh đạo Trung Quốc. Đối với Trung Quốc, việc đón tiếp một
nhà lãnh đạo Hàn Quốc trước khi mời lãnh đạo của Bắc Triều Tiên sang thăm là
điều chưa từng có tiền lệ. Về vấn đề này, các Tổng thống Hàn Quốc trước đây
luôn luôn tới thăm Oasinhtơn trước tiên và sau đó là thăm Tôkyô thứ hai. Tuy
nhiên, bà Park Geun-hye đã không làm như vậy. Bà đã thăm Trung Quốc trước
Nhật Bản. Đó cũng là một sự thay đổi mạnh mẽ đáng chú ý.
|
WikiLeaks: Better
not believe it
How far might the new Sino-South Korean rapport go? Maybe
all the way. On November 29, 2010 the top front page story in the Guardian, a
leading British daily paper, bore the striking headline: "Wikileaks
cables reveal China 'ready to abandon North Korea'" The sub-heading
expanded and explained: "Leaked dispatches show Beijing is frustrated
with military actions of 'spoiled child' and increasingly favors reunified
Korea."
|
WikiLeaks: Tốt hơn, đừng
có tin
Mối quan hệ mới giữa Trung Quốc và Hàn Quốc có thể đi xa
đến đâu? Có lẽ là mối quan hệ này sẽ đi đến mục tiêu của hai bên. Vào ngày
29/11/2010, một bài báo đăng trên trang nhất của báo “The Guardian” một tờ
nhật báo hàng đầu của Anh, đã giật tít: “Những bức điện của Wikileaks tiết lộ
Trung Quốc sẵn ‘sàng từ bỏ Bắc Triều Tiên’”. Tít phụ của bài báo đã mở rộng
hơn và giải thích: “Những thông điệp bị rò rỉ cho thấy Bắc Kinh nản lòng với
những hành động quân sự của ‘một đứa trẻ hư’ và ngày càng ủng hộ tái thống
nhất Triều Tiên”.
|
Really? No, not really. On closer inspection this was just
gossip. A particular official known to be an outspoken hardliner - Chun
Yung-woo, senior foreign policy secretary to the then ROK president, Lee
Myung-bak - was telling the US ambassador in Seoul, over breakfast, some
grumbles about the DPRK he'd heard from low-level Chinese officials on the
sidelines of the six-party talks - in 2008, two years earlier! So this was no
bombshell, but tittle-tattle.
|
Thật vậy không? Không, thực ra không phải như ‘vậy. Kiểm
tra kỹ hon sẽ thấy đây chỉ là chuyện phiếm. Một quan chức đặc biệt nổi tiếng
là một nhân vật hết sức cứng rắn, Chun Yung-woo, thư ký chính sách đối ngoại
cấp cao của Tổng thống Hàn Quốc khi đó là ông Lee Myung-bak, nói với Đại sứ
Mỹ tại Xơun trong bữa ăn sáng về một số lời phàn nàn của các quan chức cấp
thấp Trung Quốc về Bắc Triều Tiên mà ông ta đã nghe được bên lề cuộc đàm phán
sáu bên vào năm 2008, tức hai năm trước khi có bài báo trên tờ “The Guardian
” Vì thế đây không phải là vấn đề gây xôn xao dư luận, mà là chuyện nhảm nhí.
|
It was also very misleading, since in fact China's line
was the exact opposite. In May 2010, when South Korea accused the North of
torpedoing one of its warships in March (46 young sailors drowned), Beijing
angered Seoul by refusing to condemn Pyonyang - which denied responsibility.
More broadly: From about 2008, when Kim Jong-il's health first became a
concern, all signs indicate that China took a strategic decision to grit its
teeth and prop up the Kim regime, no matter what. Trade (see above) and
visits both rose markedly.
|
Điều đó quả thực là một thông tin lệch lạc, bởi trong thực
tế, lập trường của Trung Quốc rõ ràng là ngược lại. Vào tháng 5/2010, khi Hàn
Quốc cáo buộc Bắc Triều Tiên phóng ngư lôi đánh đắm một tàu chiến của họ vào
tháng 3/2010 (làm 46 thủy thủ Hàn Quốc thiệt mạng), Bắc Kinh đã chọc giận Hàn
Quốc bằng cách từ chối lên án Bắc Triều Tiên, nước phủ nhận trách nhiệm trong
vụ này. Rộng hơn, từ khoảng năm 2008, khi sức khỏe của Kim Jong-il lần đầu
tiên trở thành một mối quan ngại, tất cả các dấu hiệu cho thấy rằng Trung
Quốc thực hiện một quyết định chiến lược để củng cố và chống đỡ cho chế độ
Kim Jong-il. Thương mại và các chuyến thăm giữa lãnh đạo hai nước đã gia tăng
rõ rệt.
|
Why would China choose so? Old friendship - "like
lips and teeth", it used to be said - was the least of it. Old-timers
who valued wartime comradeship no longer held power in China. Their pragmatic
successors were impatient with the DPRK as an ungrateful loose cannon.
|
Tại sao Trung Quốc lại muốn lựa chọn như vậy? Ít nhất cũng
là do tình bạn cũ “như môi với răng”, như họ đã từng nói. Những nhân vật kỳ
cựu, những người coi trọng giá trị của tình đồng chí thời kỳ chiến tranh, đã
không còn nắm giữ quyền lực ở Trung Quốc nữa. Những người kế nhiệm thực dụng
của họ đã mất kiên nhẫn với Bắc Triều Tiên đang bị coi là vô ơn bạc nghĩa.
|
So why support it? For very cogent reasons. Seen from
Beijing, if there is one thing worse than North Korea, then it is no North
Korea. Both the process and outcome of any regime collapse in the DPRK look
like nightmares for the PRC. Thousands of refugees would flee across the long
(1,416 kilometer) and porous river border into China. There might be
fighting, and China could get drawn in.
|
Vậy thì tại sao Trung Quốc lại ủng hộ Bắc Triều Tiên? Vì
những lý do rất thuyết phục. Nhìn từ phía Bắc Kinh, nếu có một điều tồi tệ
hơn Bắc Triều Tiên thì đó là việc không có Bắc Triều Tiên. Cả hai quá trình
và hậu quả của bất kỳ sự sụp đổ chế độ nào ở Bắc Triều Tiên đều có vẻ là
những cơn ác mộng đối với Trung Quốc. Hàng nghìn người tị nạn Bắc Triều Tiên
sẽ chạy trốn sang Trung Quốc dọc theo tuyến biên giới dài 1.416km giữa hai
nước. Có thể sẽ có giao tranh và Trung Quốc có thể bị lôi kéo vào.
|
The nightmare scenario would be if China intervened, but
so did the US and South Korea. A superpower clash in Korea, again? One Korean
War was bad enough. (Chinese casualties were huge: 145,000 deaths, 25,000
missing, 260,000 wounded.) As for the outcome: If Korea reunifies like
Germany and the DPRK vanishes, then the ROK, a staunch US ally which hosts
28,000 US troops, would share a border with China. Not good.
|
Kịch bản đầy ác mộng sẽ là nếu Trung Quốc can thiệp thì Mỹ
cùng Hàn Quốc cũng làm như vậy. Một cuộc xung đột giữa các siêu cường sẽ lại
xảy ra ở Triều Tiên? Một cuộc chiến tranh Triều Tiên đã là quá đủ tồi tệ (con
số thương vong của người Trung Quốc rất lớn: 145.000 người thiệt mạng, 25.000
người mất tích và 260.000 người bị thương). Còn về tác động, nếu như Triều
Tiên tái thống nhất giống như nước Đức và Bắc Triều Tiên biến mất, khi đó Hàn
Quốc, một đồng minh trung thành của Mỹ, nơi có 28.000 quân Mỹ đang đóng quân,
sẽ có chung đường biên giới với Trung Quốc. Đây rõ ràng không phải là điều
tốt đẹp gì đối với Bắc Kinh.
|
Yet this calculus is not set in stone. What if North Korea
refuses to change, but continues to tax China's and everyone's patience with
nuclear defiance and provocations? Or on the other side of the coin, a smart
China should also cultivate South Korea and try to lure it away from quite so
tight an embrace of the US. Many in Seoul fret that the ROK is punching below
its weight on the global stage, and yearn for the foreign policy autonomy of
a Turkey or a Brazil.
|
Tuy nhiên, kịch bản này vẫn chưa chắc chắn xảy ra. Điều gì
sẽ xảy ra nếu Bắc Triều Tiên từ chối thay đổi và tiếp tục thử thách sự kiên
nhẫn của Trung Quốc và mọi người bằng thách thức hạt nhân và những hành động
khiêu khích? Cũng có thể một Trung Quốc khôn lỏi cũng sẽ nuôi dưỡng Hàn Quốc
và cố gắng nhử Hàn Quốc ra khỏi vòng tay khá chặt của Mỹ. Nhiều người ở Xơun
đang lo ngại rằng Hàn Quốc đang bị dồn ép nín nhịn xuống dưới mức sức mạnh
của họ trên vũ đài toàn cầu, và mong mỏi một chính sách đối ngoại tự chủ kiểu
Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Braxin.
|
Eventually, if North Korea is stupid enough to remain
obdurately recidivist, China may have to choose. Thinking strategically and
long-term, which of the Koreas does it make economic and political sense for
China to have as its ally or at least a good friend? If the question is put
like that, the answer is obvious. So Kim Jong-eun had better not push China
too far.
|
Cuối cùng, nếu như Bắc Triều Tiên ngu ngốc đến mức vẫn lặp
lại những hành động ngoan cố, Trung Quốc có lẽ sẽ phải lựa chọn. Suy xét một
cách chiến lược và dài hơi, miền Nam hay miền Bắc Triều Tiên có được nền kinh
tế và ý thức chính trị để làm cho Trung Quốc coi đó là một đồng minh hoặc ít
nhất là một người bạn tốt? Nếu như câu hỏi này được đặt ra, câu trả lời là
điều rõ ràng. Vì thế Kim Jong-un tốt hơn hết là không nên đẩy Trung Quốc đi
quá xa.
|
If Beijing ever decides it has had enough and cuts the
cord, that would be the end of the DPRK. But if Kim sees the light and opts
for peace and reform, there could still be two Koreas for a while to come.
Northeast Asia's future, and his country's and his own, all hinge on how he
decides. That visit to Mao Anying's grave suggests that Kim knows which side
his bread is buttered.
|
Nếu như Bắc Kinh quyết định rằng họ đã chịu đựng đủ và cắt
bỏ sợi dây quan hệ, điều đó là là sự kết thúc của Bắc Triều Tiên. Nhưng nếu
như Kim Jong-un nhìn thấy ánh sáng và lựa chọn hòa bình và cải cách, có thể
vẫn có một khoảng thời gian để hai miền Triều Tiên cũng tiến bước. Tương lai
của khu vực Đông Bắc Á cũng như tương lai của đất nước Bắc Triều Tiên và bản
thân Kim Jong-un, tất cả đều phụ thuộc vào những quyết định của nhà lãnh đạo
này. Chuyến viếng thăm mộ của Mao Ngạn Anh cho thấy rằng Kim Jong-un đã hiểu
rõ tình thế.
|
|
|
Aidan Foster-Carter
is honorary senior research fellow in sociology and modern Korea at Leeds
University in the UK, and a freelance consultant, writer and broadcaster on
Korean affairs. A regular visitor to the peninsula, he has followed North
Korean affairs for 45 years.
|
Aidan Foster-Carter
là nghiên cứu viên danh dự trong cao cấp về xã hội học và Hàn Quốc hiện đại tại
Đại học Leeds ở Anh, và một nhà tư vấn, nhà văn và người làm truyền hình đọc
lập về các vấn đề Triều Tiên. Là người thường xuyên đến bán đảo này, ông đã
theo đuổi vấn đề Bắc Triều Tiên trong 45 năm qua.
|
|
No comments:
Post a Comment
your comment - ý kiến của bạn