Vines Overwhelming Trees in Rain Forests Dây leo lấn cây cổ thụ rường nhiệt đới

Vines Overwhelming Trees in Rain Forests	Dây leo lấn cây cổ thụ rường nhiệt đới
Tropical rain forests in the American Hemisphere and other regions of the world are changing rapidly. Studies conducted over recent decades indicate that increasingly, most of the trees in South and Central American rain forests must compete for light and nutrients with "lianas" or woody vines.	Những cánh rừng nhiệt đới ở Nam bán cầu Châu Mỹ và các vùng khác trên thế giới đang thay đổi nhanh chóng. Các nghiên cứu được thực hiện trong những thập kỷ qua chỉ ra rằng hầu hết các loài cây ở rừng nhiệt đới Nam và Trung Mỹ đang ngày càng phải cạnh tranh giành ánh sáng và chất dinh dưỡng với những cây “dây leo” than gỗ.
Studies also show that lianas are growing so abundant as a result of climate change and higher levels of carbon dioxide in the atmosphere that they are overwhelming their host trees, and in some cases, killing them.	Các nghiên cứu này cũng cho thấy dây leo mọc nhanh, do biến đổi khí hậu và lượng khí các-bon tăng cao trong khí quyển, tới mức chúng xâm chiếm các cây chủ, và thậm chí trong một số trường hợp còn tiêu diệt cả những cây này.
Deep in the tropical forest of Panama, on the island known as Barro Colorado, scientists from the Smithsonian Tropical Research Institute have been studying the flora and fauna for nearly 100 years.	Ở sâu trong rừng nhiệt đới Panama, trên hòn đảo có tên Barro Colorado, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu Nhiệt đới Smithsonian đã phát hiện các hệ thực vật và hệ động vật có mặt gần 100 năm nay.
Stefan Schnitzer is one of those scientists. He studies "lianas" or woody vines, structural parasites that require trees for support. He found out that vines growing on tree crowns have more than doubled over the last four decades.	Stefan Schnitze là một trong những nhà khoa học đó. Ông nghiên cứu về những cây “dây leo”, một loại ký sinh cấu cấu trúc, lấy thức ăn từ các cây khác. Ông phát hiện ra rằng loài dây leo này phát triển trên các tán cây đã nhân đôi số lượng của mình trong hơn 4 thập kỷ qua.
Not only growth. Lianas compete for nutrients in the soil, deprive trees of light, and can choke and kill them.	Không chỉ phát triển, dây leo còn dành hết chất dinh dưỡng có trong đất, lấy đi ánh sáng của cây khác, và tiêu diệt chúng.
"You can call them natural born killers," Schnitzer said. "What's very interesting about these lianas is they climb up a tree, that tree falls, the liana falls with it, but the tree dies and the liana stays alive."	Schinitzer nói: “Bạn có thể gọi chúng là kẻ hủy diệt tự nhiên. Điều thú vị ở đây là các dây leo này bò lên một cái cây, sau đó cây này bị đổ, cây dây leo cũng đổ theo, nhưng cái cây chết còn cây dây leo vẫn sống.”
Schnitzer estimates that some lianas are hundreds of years old, cover dozens of trees at one time and stretch for nearly a kilometer over tree tops.	Schnitzer ước tính có vài loại dây leo có tuổi hàng trăm năm, bao phủ hàng chục cây cổ thụ một lúc và giăng kín gần 1 km trên các ngọn cây.
Although some lianas produce fruits and habitat for animals, they are devastating for most trees. One liana we found had more than 10 different rooting points within a few square meters.	Mặc dù vài loài cây dây leo ra quả và tạo nơi trú ẩn cho động vật, nhưng chúng tiêu diệt hầu hết các cây khác. Một cây dây leo chúng tôi tìm thấy có đến hơn 10 rễ khác nhau trong phạm vi vài mét vuông.
Schnitzer says he believes lianas are growing faster because of drought and warmer temperatures. He says these woody vines prevent trees from growing and capturing carbon dioxide.	Schinitzer tin rằng các cây dây leo đang phát triển nhanh hơn do sự hạn hán và nhiệt độ tăng lên. Ông cho biết những cây dây leo này cản trở các cây khác phát triển và hấp thụ khí cácbon.
At the end of 20-year-old study, Schnitzer says they will know how the tropical forest is changing and how to restore and conserve it.	Ông nói thêm, vào giai đoạn kết thúc của cuộc nghiên cứu kéo dài 20 năm, họ sẽ biết các cánh rừng nhiệt đới đang thay đổi thế nào, và làm cách nào để phục hồi và bảo tồn chúng.
"The forests are changing and moving in a direction that may result in more liana- dominated forest and forests dominated by trees that can tolerate lianas," Schnitzer said.	Schnitzer nói: “Các cánh rừng đang thay đổi và chuyển dịch theo chiều hướng mà có thể dẫn đến kết quả là các cánh rừng với chủ yếu là cây dây leo và các loài cây có thể chung sống với các cây dây leo.”
Why should we care? Because, Schnitzer says, tropical forests contain about one third of all global terrestrial carbon. Without trees to capture that carbon dioxide, global climate change would be an even greater threat.	Tại sao chúng ta cần lưu tâm? Theo Schnitzer, đó là do các cánh rừng nhiệt đới chứa một phần ba lượng cácbon ở trên cạn của toàn thế giới. Nếu không có các cây hấp thu khí cácbon, sự thay đổi khí hậu toàn cầu thậm chí còn nghiêm trọng hơn.
	Translated byhtdat