ENEMY OF THE STATE, FRIEND OF LIBERTY Kẻ thù của Nhà nước, người Bạn của Tự do

ENEMY OF THE STATE, FRIEND OF LIBERTY	Kẻ thù của Nhà nước, người Bạn của Tự do
Lawrence W. Reed	Lawrence W. Reed
Monday, March 17, 2014	Thứ Hai 17 Tháng 3, 2014
Question: If you could go back in time and spend one hour in conversation with 10 people—each one separately and privately—whom would you choose?	Câu hỏi: Nếu bạn có thể đi ngược thời gian và dành một giờ trò chuyện với 10 người, mỗi người một lần và nói chuyện riêng thì mà bạn sẽ chọn ai?
My list isn’t exactly the same from one day to the next, but at least a couple of the same names are always on it, without fail. One of them is Marcus Tullius Cicero. He was the greatest citizen of the greatest ancient civilization, Rome. He was its most eloquent orator and its most distinguished man of letters. He was elected to its highest office as well as most of the lesser ones that were of any importance. More than anyone else, Cicero introduced to Rome the best ideas of the Greeks. More of his written and spoken work survives to this day—including hundreds of speeches and letters—than that of any other historical figure before 1000 A.D. Most importantly, he gave his life for peace and liberty as the greatest defender of the Roman Republic before it plunged into the darkness of a welfare-warfare state.	Danh sách của tôi mỗi ngày sẽ không giống hệt nhau, nhưng ít nhất một vài cái tên luôn có mặt trên đó, không thể thiếu được. Một trong số đó là Marcus Tullius Cicero. Ông là công dân vĩ đại nhất của nền văn minh cổ đại lớn nhất, La Mã. Ông là nhà hùng biện hùng hồn của La Mã và là người đàn ông nổi bật nhất về văn chương. Ông được bầu vào chức vụ cao nhất của của La Mã và cũng là người hiếm hoi nhất trong số ít người có tầm quan trọng. Hơn ai hết, Cicero đã đưa ra cho Rome những ý tưởng tốt đẹp nhất của người Hy Lạp. Các tác phẩm ông viết và nói còn tồn tại đến ngày, bao gồm hàng trăm bài diễn văn và các bức thư,  nhiều hơn so với bất kỳ nhân vật lịch sử khác vào thời kỳ 1000 trước CN. Điều quan trọng nhất là, ông đã cống hiến đời mình cho hòa bình và tự do với tư cách là người bảo vệ vĩ đại nhất nền Cộng hoà La Mã trước khi nó rơi vào bóng tối của một nhà nước kiếm lợi bằng chiến tranh.
Cato Institute scholar Jim Powell opened his remarkable book The Triumph of Liberty: A 2,000-Year History, Told Through the Lives of Freedom’s Greatest Champions (Free Press, 2000) with a chapter on this Roman hero—a chapter he closed with this fitting tribute: “Cicero urged people to reason together. He championed decency and peace, and he gave the modern world some of the most fundamental ideas of liberty. At a time when speaking freely was dangerous, he courageously denounced tyranny. He helped keep the torch of liberty burning bright for more than two thousand years.”	Học giả Viện Cato Jim Powell đã mở đầu cuốn sách đáng chú ý của mình Khúc khải hoàn của Tự do: một lịch sử 2000 năm, được kể qua cuộc đời của những quán quân Tự do vỹ đại (Free Press, 2000) với một chương về người anh hùng La Mã này - một chương mà ông đã khép lại với những lời tôn kính xác đáng: "Cicero kêu gọi mọi người nói lý lẽ với nhau. Ông nêu cao chính trực và hòa bình, và ông đã trao cho thế giới hiện đại một số trong những ý tưởng cơ bản nhất về tự do. Vào thời điểm khi phát ngôn tự do là nguy hiểm, ông đã can đảm lên án sự độc tài. Ông đã giúp giữ cho ngọn đuốc của tự do cháy sáng hơn hai ngàn năm qua. "
Who wouldn’t want to have an hour with this man? Cicero was born in 106 B.C. in the small town of Arpinum, about 60 miles southeast of Rome. He began practicing law in his early 20s. His most celebrated case, which he won, required him to defend a man accused of murdering his father. He secured an acquittal by convincing the jury that the real murderers were closely aligned to the highest public officials in Rome. It was the first but not the last time that he put himself in grave danger for what he believed to be right.	Ai không muốn có một giờ với người đàn ông này? Cicero sinh năm 106 TCN tại thị trấn nhỏ Arpinum, khoảng 60 dặm về phía đông nam của Rome. Ông bắt đầu hành nghề luật ở độ tuổi 20. Vụ kiện nổi tiếng nhất, mà ông đã giành thắng lợi, yêu cầu ông phải bảo vệ một người đàn ông bị buộc tội giết cha. Ông đã giành được một tuyên án trắng án bằng cách thuyết phục bồi thẩm đoàn rằng những kẻ giết người thực sự có liên hệ mật thiết với các viên chức cao nhất ở Rome. Đây là lần đầu tiên nhưng không phải là lần cuối cùng mà ông tự đặt mình vào nguy hiểm nghiêm trọng vì cái mà ông cho là đúng.
In 70 B.C, 10 years after his victory in that celebrated murder trial, Cicero assumed a role uncommon for him—that of prosecutor. It was a corruption case involving Gaius Verres, the politically powerful former governor of Sicily. Aggrieved Sicilians accused Verres of abuse of power, extortion, and embezzlement. The evidence Cicero gathered appeared overwhelming, but Verres was confident he could escape conviction. His brilliant defense lawyer, Hortensius, was regarded as Cicero’s equal. Both Verres and Hortensius believed they could delay the trial a few months until a close ally became the new judge of the extortion court. But Cicero outmaneuvered them at every turn. Verres, all but admitting his guilt, fled into exile. Cicero’s speeches against him, In Verrem, are still read in some law schools today.	Năm 70 TCN, 10 năm sau chiến thắng của ông trong vụ xét xử vụ giết người nổi tiếng đó, Cicero đảm nhận một vai trò không thích hợp với ông - công tố viên. Đó là một vụ tham nhũng liên quan đến Gaius Verres, cựu thống đốc có quyền lực về chính trị của Sicily. Những người Sicil bị hại cáo buộc Verres về lạm dụng quyền lực, tống tiền, và tham ô. Các bằng chứng Cicero thu thập được tỏ ra áp đảo, nhưng Verres tự tin y có thể thoát khỏi kết án. Luật sư bào chữa xuất sắc của y, Hortensius, được coi là ngang bằng với Cicero. Cả Verres và Hortensius tin rằng họ có thể trì hoãn vụ xét xử vài tháng cho đến khi một đồng minh thân cận của họ đã trở thành thẩm phán mới xử vụ án tống tiền này. Nhưng Cicero hết lần này đến lần khác đã qua mặt được họ. Verres, chẳng thể làm gì hơn là thừa nhận tội lỗi, và bị lưu đày. Bài phát biểu của Cicero chống lại Verres, In Verrem, ngày nay vẫn còn được đọc ở một số trường luật.
Roman voters rewarded Cicero with victory in one office after another as he worked his way up the ladder of government. Along the way, the patrician nobility of Rome never quite embraced him because he hailed from a slightly more humble class, the so-called equestrian order. He reached the pinnacle of office in 63 B.C. when, at age 43, Romans elected him co-consul.	Cử tri La Mã đã thưởng cho Cicero bằng chiến thắng giành các chức vụ công khi ông bước lên các bậc thang trong chính quyền. Trên bước đường đó, giới quý tộc dòng dõi của Rome không bao giờ cảm tình với ông vì ông xuất than từ một tầng lớp thấp kém hơn, gọi là tầng lớp kỵ sĩ. Ông đạt đến đỉnh cao chức vụ năm 63 TCN khi người La Mã bầu ông làm đồng chấp chính tối cao năm ông 43 tuổi.
The consulship was the republic’s highest office, though authority under the Roman Constitution was shared between two coequal consuls. One could veto the decisions of the other and both were limited to a single one-year term. Cicero’s co-consul, Gaius Antonius Hybrida, was so overshadowed by his colleague’s eloquence and magnetism that he’s but a footnote today. In contrast, Cicero emerged as the savior of the republic amid a spectacular plot to snuff it out.	Chấp chính tối cao là chức vụ cao nhất của nước cộng hòa, mặc dù chính quyền theo Hiến pháp La Mã đã được chia sẻ giữa hai Chấp chính tối cao bình đẳng nhau. Người này có thể phủ quyết các quyết định của người kia và cả hai đều bị giới hạn trong một nhiệm kỳ một năm. đồng lãnh sự của Cicero, Gaius Antonius Hybrida, đã quá lu mờ bởi tài hùng biện và sức cuốn hút của người đồng nhiệm tới mức ngày nay ông chỉ như một lời chú thích mà thôi. Ngược lại, Cicero nổi lên như vị cứu tinh của nước cộng hòa giữa một âm mưu đầy kịch tính phải được dập tắt.
The ringleader of the vast conspiracy was a senator named Lucius Sergius Cataline. This disgruntled, power-hungry Roman assembled an extensive network of fellow travelers, including some fellow senators. The plan was to ignite a general insurrection across Italy, march on Rome with the aid of mercenaries, assassinate Cicero and his co-consul, seize power, and crush all opposition. Cicero learned of the plot and quietly conducted his own investigations. Then in a series of four powerful orations before the Senate, with Cataline himself present for the first, he cut loose. The great orator mesmerized the Senate with these opening lines and the blistering indictment that followed:	Những kẻ cầm đầu của âm mưu to lớn này là một thành viên viện nguyên lão tên là Lucius Sergius Cataline. Gã La Mã bất mãn, thèm khát quyền lực này tập hợp một mạng lưới rộng lớn những hiệp khách, trong đó có một số đồng nghiệp Viện nguyên lão. Kế hoạch là kích động một cuộc khởi nghĩa toàn nước Ý, tiến vào Rome với sự trợ giúp của lính đánh thuê, ám sát Cicero và đồng chấp chính tối cao với ông, giành chính quyền, và đập tan tất cả mọi chống đối. Cicero biết được âm mư và âm thầm tiến hành điều tra riêng. Sau đó, trong một loạt bốn diễn văn hùng hồn đọc trước Viện nguyên lão với sự hiện diện của chính Cataline trong bài đầu tiên, ông thấy phấn khích. Nhà hùng biện vĩ đại đã mê hoặc Thượng viện với những dòng mở đầu và bản cáo trạng nhức nhối sau đó:
How long, O Catiline, will you abuse our patience? And for how long will that madness of yours mock us? To what end will your unbridled audacity hurl itself?	Bao lâu nữa, hỡi Catiline, ngươi còn lợi dụng sự kiên nhẫn của chúng ta? Và bao lâu nữa sự điên rồ của ngươi sẽ chế nhạo chúng ta? Nhằm mục đích gì mà ngươi vội vã phóng đi sự táo bạo không kiềm chế của mình?
Before Cicero was finished, Cataline fled the Senate. He rallied his dwindling army but was ultimately killed in battle. Other top conspirators were exposed and executed. Cicero, on whom the Senate had conferred emergency power, walked away from that power and restored the republic. He was given the honorary title of Pater Patriae (Father of the Country).	Trước khi Cicero hoàn thành bài diễn văn, Cataline đã chạy trốn khỏi Thượng viện. Y điều động nhóm quân đã suy giảm của mình nhưng cuối cùng bị giết trong trận chiến. Những tên chủ mưu hàng đầu khác bị phát giác và xử tử. Cicero, mà đã được Viện nguyên lão trao quyền lực khẩn cấp, đã rủ bỏ quyền lực và phục hồi nền cộng hòa. Ông đã được Vinh danh là Pater Patriae (Người Cha của Quốc gia).
But Rome at the time of the Catilinarian conspiracy was not the Rome of two or three centuries before, when honor, virtue, and character were the watchwords of Roman life. By Cicero’s time, the place was rife with corruption and power lust. The outward appearances of a republic were undermined daily by civil strife and a growing welfare-warfare state. Many who gave lip service in public to republican values were privately conniving to secure power or wealth through political connections. Others were corrupted or bribed into silence by government handouts. The republic was on life support and Cicero’s voice was soon to be drowned out by a rising tide of political intrigue, violence, and popular apathy.	Nhưng Roma tại thời điểm có âm mưu Catiline không phải là Roma của hai hoặc ba thế kỷ trước, khi danh dự, đức và nhân cách là khẩu lệnh của cuộc sống La Mã. Tới thời Cicero, nơi này là đầy rẫy tham nhũng và ham muốn quyền lực. Các biểu hiện bên ngoài của một nước cộng hòa đã bị xói mòn hàng ngày bởi xung đột dân sự và một nhà nước kiếm lợi từ chiến tranh ngày càng tăng. Những người biến các giá trị cộng hoà thành dịch vụ môi giới công bí mật thông đồng với nhau để giành quyền lực hay làm giàu có thông qua các kết nối chính trị. Những người khác đã bị tha hóa hoặc bị mua chuộc để giữ im lặng bằng bổng lộc của chính quyền. Nước cộng hòa đang hấp hối và tiếng nói của Cicero đã nhanh chóng chìm trong làn sóng của dâng cao của những mưu đồ chính trị, bạo lực, và sự vô cảm phổ biến khắp nơi.
In 60 B.C., Julius Caesar (then a senator and military general with boundless ambition) tried to get Cicero to join a powerful partnership that became known as the First Triumvirate, but Cicero’s republican sentiments prompted him to reject the offer. Two years later and barely five years after crushing Cataline’s conspiracy, Cicero found himself on the wrong side of senatorial intrigue. Political opponents connived to thwart his influence, resulting in a brief exile to northern Greece.	Năm 60 TCN, Julius Caesar (sau đó là thành viên Viện nguyên lão và tướng quân đội với tham vọng vô biên) đã tình cách lôi kéo Cicero tham gia vào một quan hệ đối tác hung mạnh về sau được gọi là Đệ nhất Liên minh Tam hùng, nhưng tình cảm cộng hòa của Cicero khiến ông phải từ chối lời đề nghị. Hai năm sau đó, và chỉ năm năm sau khi đập tan âm mưu của Cataline, Cicero thấy mình đứng ở phía trái ngược với những mưu đồ của các thành viên Viện nguyên lão. Các đối thủ chính trị thông đồng để ngăn chặn ảnh hưởng của ông, dẫn đến việc đưa ông đi lưu vong một thời gian ngắn ở miền bắc Hy Lạp.
He returned to a hero’s welcome but retired to his writing. Over the next decade or so, he gifted the world with impressive literary and philosophical work, one of my favorites being De Officiis (“On Duties”). In it he wrote, "The chief purpose in the establishment of states and constitutional orders was that individual property rights might be secured… It is the peculiar function of state and city to guarantee to every man the free and undisturbed control of his own property."	Ông trở lại được chào đón như một người hùng nhưng ông nghỉ hưu để trước tác. Trong khoảng mười năm tiếp theo đó, ông đã cống hiến cho thế giới các tác phẩm văn học và triết học ấn tượng, mà một trong những tác phẩm yêu thích của tôi là De Officiis ("Bàn về nghĩa vụ"). Trong đó ông đã viết: "Mục đích chính trong việc thành lập các nhà nước và sắc lệnh hiến pháp là quyền sở hữu cá nhân có thể được bảo đảm... Chức năng đặc biệt của nhà nước và đô thị là phải bảo đảm cho mỗi người được định đoạt tài sản riêng của mình một cách tự do và không bị chi phối."
Politics, however, wouldn’t leave Cicero alone. Rivalry between Caesar and another leading political figure and general, Pompey, exploded into civil war. Cicero reluctantly sided with the latter, whom he regarded as the lesser of two evils and less dangerous to the republic. But Caesar triumphed over Pompey, who was killed in Egypt, and then cowed the Senate into naming him dictator for life. A month later, Caesar was assassinated in the Senate by pro-republican forces. When Mark Antony attempted to succeed Caesar as dictator, Cicero spearheaded the republican cause once again, delivering a series of 14 powerful speeches known in history as the Phillippics.	Tuy nhiên, chính trị đã không để Cicero ngồi yên được lâu. Sự cạnh tranh giữa Caesar và một nhân vật chính trị  và tưỡng lĩnh hàng đầu khác, Pompey, đã bùng nổ thành một cuộc nội chiến. Cicero miễn cưỡng đứng về phía Pompey, người mà ông coi là ít tệ hại hơn trong hai kẻ tệ hại và ít nguy hiểm hơn đối với nền cộng hòa. Nhưng Caesar lại chiến thắng Pompey, người đã bị giết chết ở Ai Cập, và sau đó ép Viện nguyên lão vinh danh ông là Tổng tài suốt đời. Một tháng sau, Caesar bị sát hại tại Thượng viện bởi lực lượng ủng hộ cộng hòa. Khi Mark Antony tìm cách kế thừa Caesar làm Tổng tài, Cicero một lần nữa dẫn dắt sự nghiệp cộng hòa, bằng một loạt 14 bài diễn văn mạnh mẽ nổi tiếng trong lịch sử với tên gọi Phillippics.
Cicero’s oratory never soared higher. With the remnants of the republic hanging by a thread, he threw the scroll at Antony. The would-be dictator, Cicero declared, was nothing but a bloodthirsty tyrant-in-waiting. “I fought for the republic when I was young,” he asserted. “I shall not abandon her in my old age. I scorned the daggers of Catiline; I shall not tremble before yours. Rather, I would willingly expose my body to them, if by my death the liberty of the nation could be recovered and the agony of the Roman people could at last bring to birth that with which it has been so long in labor.”	Tài hung biện của Cicero tăng cao hơn bao giờ hết. Với những tàn tích của các nước cộng hòa treo trên một sợi chỉ, ông đã ném cuộn vào tay Antony. Nhà độc tài tương lai, Cicero tuyên bố, chẳng là gì cả, mà chỉ là một bạo-chúa-khát-máu-đang-chờ-đợi. "Ta đã chiến đấu cho nước cộng hòa khi ta còn trẻ," ông khẳng định. "Ta sẽ không bỏ rơi nó trong tuổi già. Ta đã coi thường gươm đao của Catiline; Ta sẽ không run sợ trước gươm đao của ngươi. Thay vào đó, ta nguyện sẽ phơi bày thân thể của ta trước gươm đao, nếu nhờ cái chết của ta mà tự do của quốc gia có thể khôi phục và sự đau đớn của người dân La Mã cuối cùng có thể sinh ra cái mà đất nước này đã rặn đẻ quá lâu rồi. "
Antony and his fellow conspirators named Cicero an enemy of the state and sent the assassin Herennius to take him out. On December 7, 43 B.C., the killer found his target. The great statesman bared his neck and faced his assailant with these last words: “There is nothing proper about what you are doing, soldier, but do try to kill me properly.”	Antony và những kẻ đồng mưu đã gọi Cicero là kẻ thù của nhà nước và phái sát thủ Herennius giết chết ông. Ngày 07 Tháng 12, 43 trước công nguyên, kẻ giết người tìm thấy mục tiêu của mình. Chính khách lỗi lạc để trần cổ của mình và đứng đối mặt với kẻ tấn công ông nói những lời cuối cùng: "Hõi tên lính, không có gì việc thích đáng cho ngươi hơn là việc ngươi sắp làm, nhưng hãy cố gắng giết ta một cách thích đáng."
With one sword stroke to the neck, the life of the last major obstacle to dictatorship was extinguished. At that moment, the 500-year-old republic expired, too, to be replaced by an imperial autocracy. Roman liberty was gone. On the orders of Antony, Cicero’s hands were severed and nailed along with his head to the speaker’s platform in the Roman Forum. Antony’s wife personally pulled out Cicero’s tongue, and in a rage against his oratory, stabbed it repeatedly with her hairpin.	Với một nhát kiếm vào cổ, cuộc sống của người gây trở lực lớn cuối cùng đối với chế độ độc tài đã bị dập tắt. Tại thời điểm đó, nước cộng hòa 500 tuổi cũng đã suy tàn, và sẽ được thay thế bằng một chế độ vương triều chuyên chế. Tự do của La Mã đã biến mất. Theo lệnh của Antony, bàn tay của Cicero bị cắt đứt và bị đóng đinh cùng với cái đầu của ông vào bục diễn giả trong Hội trường La Mã. Vợ của Antony đích thân kéo lưỡi của Cicero, và trong cơn giận dữ với nhà hung biện, đã đâm nó nhiều nhát với cái trâm cài tóc của mình.
Powell reports in The Triumph of Liberty that a century after the ghastly deed, the Roman writer Quintilian declared that Cicero was “the name not of a man but of eloquence itself.” Thirteen centuries later, when the printing press was invented, the first book it produced was the Gutenberg Bible, but the second was Cicero’s De Officiis. Three more centuries after that, Thomas Jefferson called Cicero “the first master of the world.” And John Adams proclaimed, “All the ages of the world have not produced a greater statesman and philosopher” than Marcus Tullius Cicero.	Powell viết trong Khúc khải hoàn của Tự do rằng một thế kỷ sau sự kiện khủng khiếp đó, các nhà văn La Mã Quintilian tuyên bố rằng Cicero là "cái tên không phải của một con người, mà bản thân nó đã có nghĩa là hùng biện." Mười ba thế kỷ sau đó, khi nghề in được phát minh, cuốn sách đầu tiên được in ra là Kinh Thánh Gutenberg, nhưng cuốn thứ hai là của De Officiis của Cicero. Hơn ba thế kỷ sau đó, Thomas Jefferson gọi là Cicero "người thầy đầu tiên của thế giới." Và John Adams tuyên bố: "Tất cả các thời đại của thế giới chưa hề sản sinh được một chính khách lớn và nhà triết học lớn" hơn Marcus Tullius Cicero.
Some might say Cicero’s labors to save the Roman Republic were, at least in hindsight, a waste of time. He gave his life for an ideal that he was able to extend tenuously for maybe a couple of decades.	Một số người có thể nói những nỗ lực của Cicero để cứu lấy nền Cộng hòa La Mã, ít nhất khi nhận thức lại, là một sự lãng phí thời gian. Ông đã dành cả cuộc đời của mình cho một lý tưởng mà ông chỉ có thể kéo dài một cách mong manh được vài thập kỷ.
But if I had an hour with Cicero, I would thank him. I would want him to know of the inspiration he remains to lovers of liberty everywhere, more than two millennia after he lived. I would share with him one of my favorite remarks about heroism, from the screenwriter and film producer Joss Whedon: “The thing about a hero, is even when it doesn’t look like there's a light at the end of the tunnel, he's going to keep digging, he's going to keep trying to do right and make up for what's gone before, just because that's who he is.”	Nhưng nếu tôi đã có một giờ với Cicero, tôi sẽ cảm ơn ông. Tôi muốn ông biết những cảm hứng ông vẫn còn để lại với những người yêu tự do ở khắp mọi nơi, hơn hai thiên niên kỷ sau cuộc đời ông. Tôi sẽ chia sẻ với ông một trong những nhận xét của tôi yêu thích về chủ nghĩa anh hùng, từ nhà biên kịch và sản xuất phim Joss Whedon: "Điều đáng nói về một người anh hùng, là ngay cả khi dường như không có chút ánh sáng nào cuối đường hầm, họ vẫn tiếp tục đào bới, họ sẽ tiếp tục nỗ lực hành động đúng và đền bù lại những gì đã mất trước đó, chỉ vì con người họ vốn thế."
And that is exactly who Cicero was.	Và chính xác con người Cicero vốn thế.
Lawrence W. Reed Lawrence W. (“Larry”) Reed became president of FEE in 2008 after serving as chairman of its board of trustees in the 1990s and both writing and speaking for FEE since the late 1970s.	Lawrence W. ("Larry") Reed đã trở thành giám đốc FEE năm 2008 sau khi làm chủ tịch hội đồng ủy thác trong những năm 1990 và cả viết và phát ngôn cho FEE kể từ cuối những năm 1970.
https://fee.org/articles/enemy-of-the-state-friend-of-liberty/