中国政府的审查永远打败不了互联网 Kiểm duyệt Trung Quốc không thể đánh bại Internet

中国政府的审查永远打败不了互联网	Kiểm duyệt Trung Quốc không thể đánh bại Internet
艾未未	Ngải Vị Vị
在审查所设置的障碍中绕行是一件很有趣的事儿，但是在互联网时代自由是无法阻挡的。	Thật thú vị khi phải luồn lách qua những trở ngại của kiểm duyệt, nhưng tự do không thể bị ngăn chặn trong thời đại internet
毛主席说过"枪杆子里面出政权，笔杆子保政权"。你会发现宣传舆论和对意识形态的控制是专制社会最重要的任务。在互联网到来之前，人们只能看电视和《人民日报》，他们会从字里行间揣摩到底发生了什么事情。现在就很不一样了，报纸还在讲新闻，但是在新闻出现在报纸上之前，每个人都已经在网络上讲开了。	Mao Chủ tịch thường nói: "Những người cộng sản chúng ta nắm được chính quyền nhờ sức mạnh của súng và duy trì chính quyền nhờ sức mạnh của ngòi bút". Từ đấy ta có thể thấy tuyên truyền và kiểm soát tư tưởng chính trị là nhiệm vụ quan trọng nhất của xã hội chuyên chế. Trước khi internet ra đời, mọi người đều chỉ biết xem truyền hình hay đọc báo Nhân dân. Họ thường đọc giữa các dòng chữ để cố suy đoán chính xác sự tình. Còn bây giờ thì khác. Báo chí vẫn cố gắng đề cập đến thời sự, nhưng ngay cả trước khi tin tức xuất hiện trên mặt báo, mọi người đã bàn tán về nó trên mạng.
我始终认为戈尔巴乔夫在俄国发动的"开放性"革命更为重要。开放与透明是唯一可以制约黑暗势力的手段。中国公民从未真正获得表达他们观点的权利，虽然宪法说你可以，但是现实中这么做却很危险。在西方，人们认为这是他们与生俱来的权利，但是在这儿，这个权利是政府施舍、从未真正让你用过的东西。	Tôi vẫn nghĩ cuộc cách mạng của Gorbachev tại Nga - Glasnot- quan trọng hơn. Cởi mở và minh bạch là cách duy nhất để hạn chế những thế lực đen tối này. Công dân Trung Quốc từ trước đến nay không bao giờ có quyền thể hiện trung thực quan điểm của mình; trong hiến pháp khẳng định ta có thể, nhưng trong đời thực lại nguy hiểm hơn nhiều. Ở Phương Tây người ta coi đấy là quyền họ tự nhiên được hưởng khi chào đời. Còn ở đây quyền ấy do chính phủ ban phát, nhưng lại là quyền người dân thực sự không được dùng đến.
尽管我们实行了改革和开放，但是这个所谓"开放"，并非是"开放社会"的开放，而是指向西方打开大门，是一种实用措施而非一种政治理念。在一开始，即使在西方也没有人预见到互联网会对言论自由产生如此重大的影响，也没有预见到社会媒体会发展成今天这个样子。当时的人们只是认为这是一种更快、更有效、更强大的交流工具而已。	Mặc dù chúng tôi đã thực hiện cải cách và mở cửa, nhưng "mở cửa" không có nghĩa là "cởi mở"; mở cửa nghĩa là mở cửa ra với Phương Tây. Biện pháp này xuất phát từ thực tế hơn là từ tư tưởng chính trị. Ngay từ đầu, không ai- ngay cả tại Phương Tây- có thể tiên đoán được internet sẽ ảnh hưởng rất lớn đến tự do ngôn luận và các mạng xã hội sẽ phát triễn như hiện nay. Họ chỉ hiểu internet là phương tiện giao tiếp hiệu quả hơn, nhanh chóng hơn và tốt hơn rất nhiều.
但是自从我们有了互联网，可以写博客，现在又可以写推特微博，人们马上开始利用网络分享思想，获得了一种新的自由的感觉。当然在这些被分享的东西中，有些不过是你今天早饭吃了些什么，但也有些是对新闻事件的认真讨论，不管怎么说，人们已经开始学习如何行使他们的权利。这是一个难得的时刻，一个值得珍惜的时刻，人们开始感觉到言论自由的清新空气。互联网如同一片无人的荒野，具有特殊的游戏规则、语言套路和姿态动作，人们已经开始利用这片空间分享共同的感受。	Nhưng kể từ khi chúng tôi có mạng và có thể viết blog- và bây giờ microblog- người ta bắt đầu chia xẻ ý tưởng, và ý thức mới về tự do nảy sinh. Tất nhiên, tự do mới này thật đa dạng từ những bài viết ngu ngơ như buổi sáng ta ăn gì đến những cuộc bàn luận tin tức nghiêm túc, nhưng dù viết gì chăng nữa, người ta vẫn đang học cách thực thi quyền của mình. Đây là thời điểm độc đáo, rất quý giá. Người ta bắt đầu cảm nhận làn gió mới. Internet là miền đất hoang dã, nơi có luật chơi, ngôn ngữ, phong cách riêng biệt, qua đó chúng tôi bắt đầu chia xẻ tâm tư chung.
但是政府是不愿意放弃控制的，封锁了互联网上最常用的交流平台，比如推特(Twitter)和脸书(Facebook)，因为这些人害怕自由的讨论，而且他们还不断删除信息，政府的电脑似乎只有一个按钮：删除。	Nhưng chính quyền không thể nào từ bỏ sự kiểm soát. Chính quyền ngăn chặn các diễn đàn internet chính như Twitter và Facebook vì sợ tự do thảo luận. Cho nên chính quyền xóa thông tin. Máy tính của chính quyền chỉ có một nút: xóa.
但是光凭言论审查还不管用。毛泽东已经说过，枪杆子和笔杆子同样重要。他们会在夜半三更之时闯入你家抓人，给你带上黑头套押到一个秘密处所对你进行拷问，他们这么做是为了让你罢手不干。他们会用你的家人来威胁你："你的孩子以后别想找工作了。"	Nhưng tự thân kiểm duyệt không có kết quả. Như Mao nói phải cần có cả ngòi bút và súng. Thế là nửa đêm họ có thể xông vào phòng ta bắt ta đi. Họ có thể trùm đầu ta kín mít, giải ta đi đến nơi bí mật để tra hỏi, hòng mong chặn đứng điều ta đang làm. Họ còn đe dọa, người thân, gia đình ta khi nói: "Con cái các người sẽ không tìm được việc làm."
然而，与此同时他们却还在大谈什么让国家文化更强大更富创造力。如果一个人从未享受过主动选择信息、自由认同任何形式的政治理念、以激情和想像来发展自己的个性这些权利，他们怎么可能变得富有创意？这与人的天性不符。如果你对任何个人主义的基本要素、独立思考、乐于冒险并承担后果、以及勇于负责等等统统反对，你能期待产生什么样的创造力？	Tuy nhiên, đồng thời chính quyền lại bàn về cách thức làm cho nền văn hóa dân tộc mạnh và sáng tạo. Dĩ nhiên, nếu con người không bao giờ có quyền chọn lựa thông tin cho mình, không bao giờ được tự do tán đồng bất kỳ tư tưởng chính trị nào, và không được tự do phát triễn tính cách cá nhân bằng niềm đam mê và trí tưởng tượng riêng - thì làm sao họ có thể trở nên sáng tạo? Điều này không phù hợp với bản chất con người. Nếu ta chống lại mọi giá trị cơ bản của chủ nghĩa cá nhân và tư duy độc lập, và sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro và gánh chịu hậu quả, và có ý thức trách nhiệm- sự sáng tạo gì ta mong đợi ở đây?
这些做法将会在今后几十年内，使中国在国际竞争中落后于人，你难道希望制造一代又一代只会在富士康打工的年轻人吗？每个人都想要个iPhone，但是在中国你设计不出iPhone来，因为它不只是一件工业产品，它的诞生来源于对人类天性的认识。	Thực tế sẽ khiến quốc gia này tụt hậu xa trong cuộc cạnh tranh toàn cầu vào những thập niên tới. Ta không thể tạo ra những thế hệ chỉ biết lao động ở Foxconn. Mọi người đều muốn có iPhone, nhưng không thể nào chế tạo iPhone ở Trung Quốc vì nó không phải là một sản phẩm; nó là sự am hiểu về bản chất con người.
不过如果没有言论审查，我想我远远不会像现在这么有趣，在各种困扰中试图寻找出路，让人生变得更有意思。我经常看到我的几只猫会把它们的玩具放在一个满是障碍的地方，这时候它们的游戏就变得生动有趣了。	Nhưng nếu không có kiểm duyệt, tôi nghĩ cuộc đời sẽ mất đi nhiều thú vị. Cuộc đời thêm thú vị hơn khi ta cố gắng tìm mọi cách để vượt qua bao khó khăn. Tôi thường thấy lũ mèo của tôi đặt đồ chơi của chúng ở nơi đầy những vật cản, nhờ thế cuộc chơi của chúng trở nên thú vị và hấp dẫn.
言论审查者背后的想法是："我有终结话语权，不管你说什么，下结论的都是我。"但是互联网就像是一个不断生长的大树。每一个人都有终极话语权，不管那声音有多么微弱。哪怕是轻微细语，都会让言论审查的威力垮掉。	Kiểm duyệt tuyên bố: "Ta là người nói câu cuối cùng. Ngươi nói gì thì mặc ngươi, kết luận là của ta." Nhưng internet giống như cây đang lớn. Mọi người sẽ luôn luôn có tiếng nói sau cùng - dù tiếng nói của họ rất yếu, rất nhỏ. Quyền lực kiểm duyệt sẽ sụp đổ vì một lời nói thầm.
我年轻的时候曾经很叛逆，我的头发留得很长，正当我打算把头发剪短之时，我的父母对我说："头发太长了，剪了吧。"这时我反而觉得应该再留长一会儿，于是我的头发就越来越长。整个一代年轻人现在都像是这个样子，与他们只顾得上挣钱养家的父母有着不同的价值观。	Khi tôi còn trẻ tính tình tôi ương ngạnh. Khi tóc tôi mọc dài, và ngay lúc tôi định cắt tóc thì cha mẹ tôi bảo "Cắt tóc đi con; tóc dài quá rồi." Nghe trách thế tôi nghĩ tôi sẽ càng để tóc dài thêm, cuối cùng tóc mọc quá dài. Toàn bộ thế hệ trẻ hiện nay đều giống như thế- khác với các giá trị của cha mẹ họ, những người chỉ muốn tồn tại để kiếm tiền.
中国似乎在言论控制上做得很成功，但实际上只是在积累压力。这就像是修建水坝：他们认为将来水位会上升，于是把水坝修得更高一些，但是水库中的每一滴水都还在那儿。他们不知道如何让压力释放出来，他们只会继续维持着控制，把问题留给下一代人。	Trung Quốc tưởng chừng như có thể thành công trong nỗ lực kiểm soát ngôn luận, nhưng thật ra chỉ tăng mực nước lên. Giống như việc xây đập: cứ tưởng có nhiều nước hơn nên xây đập càng cao. Nhưng mỗi giọt nước trong đập vẫn còn đó. Họ không biết cách xả áp lực. Nên áp lực cứ tăng dần lên theo cách họ duy trì sự kiểm soát rồi họ cuối cùng đùn đẩy vấn đề cho thế hệ kế tiếp.
当然，目前整个系统崩溃的时刻还没有到来，于是许多其它国家就十分仰慕他们用于控制的技术手段。但是他们必须认识到，从长远来看，他们是不可能完全控制住互联网的，除非把它整个关闭了，但其后果又是他们无法承受的。互联网是无法控制的。如果互联网是无法控制的，那么自由将最终获胜。事情就这么简单。	Thời điểm chế độ sụp đổ vẫn chưa đến. Cho nên nhiều nước khác vẫn còn khâm phục kỹ thuật cùng phương pháp kiểm soát của họ. Nhưng về lâu dài, những nhà lãnh đạo của chế độ phải hiểu họ không thể nào kiểm soát internet chỉ trừ phi họ dẹp hẳn nó- nhưng họ không thể sống với hậu quả của quyết định như thế. Internet nằm ngoài mọi sự kiểm soát. Cho nên nếu internet không thể nào kiểm soát được thì tự do nhất định thắng. Đơn giản là như thế.
	Translated by Tran Quoc Viet
http://www.guardian.co.uk/commentisfree/libertycentral/2012/apr/16/china-censorship-internet-freedom