Ngày xưa Hoàng thị  truongvankhoa
  Sài Gòn có một quán café  "Hoa vàng", trước kia còn gọi là "Động hoa vàng". Quán nằm  ở Ngã Tư Bảy Hiền, trang nhã, tĩnh mịch và rất nên thơ. Khách thường là những người đứng tuổi.  Ai vào, nếu dể ý một tí sẽ thấy một lão nông ngồi lặng lẽ ở góc nhà. Đó  chính là thi sĩ Phạm Thiên Thư, tác giả của những bài thơ nổi tiếng  được Phạm Duy phổ thành những tình khúc bất hủ: Ngày xưa Hoàng thị, Đưa em tìm động hoa vàng, Gọi em là đoá tình sầu, Em lễ chùa này...Mỗi khi căn phòng vang lên giai điệu mượt mà "Em tan trường về, đường mưa nho nhỏ, anh theo Ngọ về...", ông lại nhắm mắt, ngồi bất động như một vị thiền sư, thả hồn về những dĩ vãng xa xưa...Ngày ấy, trên con đường trải nắng vàng, cậu học trò lặng lẽ theo đi sau cô gái tên Ngọ trên đường đi học về, nàng mặc áo dài trắng, tay ôm cặp, mái tóc xoã ngang vai... Chàng si tình, để lại  những vần thơ lung linh và xót xa mãi đến sau này... 

 
            Có thể nói rằng, vào những năm của thập kỷ 70,  "Ngày xưa Hoàng Thị" (thơ và nhạc) là một tuyệt tác. Sau khi Phạm Duy phổ nhạc,  tác phẩm  đã trở thành một hiện tượng tại miền Nam Việt Nam. Thanh Thúy là ca sĩ  đầu tiên thể hiện thành công bài hát này. Lúc bấy giờ, trên các báo phát  hành ở Sài Gòn, người ta thường nghi vấn và đặt dấu hỏi,  nhân vật chính trong "Ngày xưa Hoàng Thị" là ai?  Một vài người tự nhận  là mình, số khác lại bình thơ rồi cho rằng nhân vật chính trong thơ là  cô A hoặc cô B nào đó... Đến khi  các phóng viên  gặp Phạm Thiên Thư hỏi chuyện, ông nói rằng, người đẹp  trong ca khúc là cô Hoàng Thị Ngọ, nhưng không hiểu tại sao nhiều người  thời bấy giờ vẫn không tin ?
Quê  ông ở Kiến Xương, Thái Bình nhưng lại sinh ra ở Lạc Viên, Hải Phòng.  Năm 1954, khi mới 14 tuổi, ông theo cha mẹ di cư vào miền Nam, ngụ tại  căn nhà gần khu Tân Định, Sài Gòn. Đó là một căn nhà nhỏ nằm đằng sau  chợ Tân Định cách trường Trung học Văn Lang, nơi ông học, gần  một cây số. Học xong Tú tài, Phạm Thiên Thư theo học trường Phật học  Vạn Hạnh, chọn cửa Phật làm chốn dừng chân và gửi hồn vào cõi Thiền. 
Thơ Phạm Thiên Thư nửa đời, nửa đạo, tâm linh khác thường, làm cho độc giả lãng đãng và ngẩn  ngơ...Thế giới thi ca Phạm Thiên Thư giúp chúng ta khám phá thêm những  cửa ngõ mới lạ, phong phú về tôn giáo, tình yêu và thiên nhiên. Bài  thơ "Ngày xưa Hoàng Thị..." ra đời trong lúc ông mới chập chững bước  vào làng thơ nên nhiều người nghĩ đó là bài thơ đầu tay. Thật ra, bài  thơ  đầu tiên chính là bài "Vết chim bay", lúc ông mới 24 tuổi, còn  nương náu ở cửa chùa. 

 
            Ngày  ấy, có một nữ sinh thường vào sân chùa tìm nơi tĩnh lặng để học bài. Cô  đẹp và thánh thiện như ánh sáng của Quan Thế Âm Bồ Tát,  Phạm Thiên Thư  đem lòng thương mến.   Hai người quen nhau độ một tuần. Một buổi chiều như bao buổi chiều  khác, ông ngồi ở hiên chùa đợi mãi nhưng chẳng thấy bóng dáng cô. Nàng  ra đi chẳng một lời từ biệt để lại sự đơn côi và nuối tiếc cho chàng trai mới lớn. Mười  năm sau, khi trở lại chùa xưa, tình cờ nhìn thấy nét phấn trắng ghi tên  hai đứa vẫn còn trên gác chuông, lòng bâng khuâng chuyện cũ, Phạm Thiên  Thư đã viết nên bài thơ này: 
                         "Ngày xưa anh đón em.
Nơi gác chuông chùa nọ.
Con chim nào qua đó.
Còn để dấu chân in... 
Anh một mình gọi nhỏ.
Chim ơi biết đâu tìm...".
Theo  ông,  Hoàng Thị Ngọ trong bài  thơ "Ngày xưa Hoàng Thị" chỉ là kỷ niệm,  một mối tình thoảng nhẹ vu vơ thời trai trẻ. Ông nhớ lại, trong những  năm học Tú tài , ông đã để ý một cô bạn học cùng lớp tên là Hoàng Thị  Ngọ, cô gái đó quê gốc Hải Dương, ở gần nhà ông. Nhưng chỉ là để ý thôi  chứ không dám ngỏ lời. Hàng ngày, khi xếp hàng vào lớp, cô gái đứng ở  đầu hàng bên nữ, nổi bật, mái tóc dài xoã trên bờ vai mảnh dẻ. Ông chỉ  im lặng ngắm nhìn. Khi tan trường, cô gái một mình trên đường về nhà,  ông lại là kẻ lẽo đẽo theo sau. "Cô ấy ôm cặp đi trước, tôi đi theo  nhưng không dám lên tiếng. Trong bóng chiều tà, ánh nắng hắt qua hàng  cây, cô ấy lặng lẽ bước, gây cho tôi những cảm xúc bâng khuâng khó tả.  Cứ thế, tôi chỉ biết lặng lẽ đi theo sau cô ấy hàng ngày, giấu kín những  cảm xúc của mình không cho bất cứ ai biết". Và trong một lần đắm chìm  trong cảm xúc ấy, ông đã cầm bút viết lên bài thơ "Ngày xưa Hoàng Thị".  Những năm sau này, mỗi khi đi ngang lại con đường của một thuở yêu đương, hình ảnh cô gái với mái tóc xoã ngang vai lại hiện về trong ông:
"Em tan trường về.
Đường mưa nho nhỏ.
Chim non giấu mỏ.
Dưới cội hoa vàng...".
            Cha Phạm Thiên Thư tuy làm nghề bốc thuốc Bắc nhưng thỉnh thoảng vẫn làm thơ. Ông còn nhớ, cha ông đã từng đạt giải Nhì về thơ do một tờ báo ở Hà Nội tổ chức. Phạm Thiên Thư làm thơ để trải lòng mình chứ không làm thơ chuyên nghiệp. Vì vậy mãi đến năm 1968, ông mới tự xuất bản tập thơ đầu tiên, chủ yếu để tự đọc, tặng một số bạn bè thân. Thật ra, trong cuộc đời sáng tác, Phạm Thiên Thư chẳng muốn ai biết về mình.
Một lần, có người  hỏi ông "Thế  khi nào mọi người mới biết tới những bài thơ của bác?" Phạm Thiên Thư  trả lời: "Ấy là khi chúng tôi nhờ nhạc sỹ Phạm Duy phổ nhạc 10 bài Đạo  ca do tôi viết lời, Phạm Duy gặp và tình cờ đọc được tập thơ của tôi.  Tôi cũng không nghĩ Phạm Duy lại thích bài thơ Ngày xưa Hoàng thị đến  thế, ông đề nghị phổ nhạc bài thơ đó. Dĩ nhiên được một nhạc sỹ nổi  tiếng như Phạm Duy để ý đến bài thơ của mình thì có gì hạnh phúc bằng.  Và tôi cũng bất ngờ nghe lại bài thơ của mình khi đã phổ nhạc. Nhạc sỹ  đã tôn bài thơ lên rất nhiều qua những giai điệu nhạc bay bổng".
Sau  này, Phạm Duy còn phổ nhạc thêm một số bài thơ tình khác của ông như:  Đưa em tìm động hoa vàng, Gọi em là đoá tình sầu, Em lễ chùa này...Tất cả những ca khúc này đều nổi tiếng và hầu hết được mọi người biết đến.
Sau  biến cố 1975,  Phạm Thiên Thư lui về ở ẩn. Từ năm 1976 đến 1981, để mưu  sinh,  Phạm thi sĩ mở quán hớt tóc ở Lăng Cha Cả. Giai đoạn (1981 -  1983),  ông bán tạp hoá, rượu thuốc, trà đá... ở đường Lý Chính Thắng.  Sau 1983 Phạm Thiên Thư nghiên cứu về PHATHATA (Pháp - Thân - Tâm). Sau  đó, ông được bác sĩ, nghệ sĩ Trương Thìn, Viện trưởng Viện Y học dân tộc  mời về cộng tác với Viện. Trong suốt thời gian này, Phạm Thiên Thư  thỉnh thoảng cho đăng báo những bài thơ ngắn. Đôi lần, giới văn nghệ sĩ  lại gặp ông đến dự họp ở Hội Nhà văn TP.HCM. Thời gian sau này, Phạm  Thiên Thư thực sự trở lại và  hoà nhập với văn đàn khi trường ca "Đoạn  Trường Vô Thanh" của ông được tái bản một cách trang trọng.
 
Ngày xưa Hoàng thị
Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Chim non giấu mỏ
Dưới cội hoa vàng
Bước em thênh thang
Áo tà nguyệt bạch
Ôm nghiêng cặp sách
Vai nhỏ tóc dài
Anh đi theo hoài
Gót giày thầm lặng
Đường chiều úa nắng
Mưa nhẹ bâng khuâng
Em tan trường về
Cuối đường mây đỏ
Anh tìm theo Ngọ
Dáng lau lách buồn
Tay nụ hoa thuôn
Vương bờ tóc suối
Tìm lời mở nói
Lòng sao ngập ngừng
Lòng sao rưng rưng
Như trời mây ngợp
Hôm sau vào lớp
Nhìn em ngại ngần
Em tan trường về
Đường mưa nho nhỏ
Trao vội chùm hoa
Ép vào cuốn vở
Thương ơi! Vạn thuở
Biết nói chi nguôi
Em mỉm môi cười
Anh mang nỗi nhớ
Hè sang phượng nở
Rồi chẳng gặp nhau
Ơi mối tình đầu
Như đi trên cát
Bước nhẹ mà sâu
Mà cũng hòa mau...
Tưởng đã phai màu
Đường chiều hoa cỏ
Mười năm rồi Ngọ
Tình cờ qua đây
Cây xưa vẫn gầy
Phơi nghiêng dáng đỏ
Áo em ngày nọ
Phai nhạt mấy màu
Chân theo tìm nhau
Còn là vang vọng
Đời như biển động
Xóa dấu ngày qua
Tay ngắt chùm hoa
Mà thương mà nhớ
Phố ơi! Muôn thuở
Giữ vết chân tình
Tìm xưa quẩn quanh
Ai mang bụi đỏ
Dáng ai nho nhỏ
Trong cõi xa vời.
Tình ơi!... Tình ơi!...

 
  
  
   | 
  
Ngày xưa Hoàng thị 
Thơ: Phạm Thien Thư - Nhạc: Phạm Duy 
  | 
  
My First Love 
Lyric: Phạm Thien Thư - Music: Phạm Duy | 
   | 
Em tan trường vềĐường mưa nho nhỏ
 Em tan trường về
 Đường mưa nho nhỏ
 Ôm nghiêng tập vở
 Tóc dài tà áo vờn bay
 
  | 
I was a school boyShe - my classmate
 And after school
 I followed her,
 Her flowing hair
 And her swaying schoolbag
 
  | 
   | 
Em đi dịu dàngBờ vai em nhỏ
 Chim non lề đường
 Nằm im dấu mỏ
 Anh theo Ngọ về
 Gót giầy lặng lẽ đường quê
 
  | 
She walked gently,Showed her beauty
 To birds on (the) trees
 Lining the road
 And I followed
 Step by step I followed
 | 
   | 
Em tan trường vềAnh theo Ngọ về
 Chân anh nặng nề
 Lòng anh nức nở
 Mai vào lớp học
 Anh còn ngẩn ngơ, ngẩn ngơ
 
  | 
When she left (the) schoolI followed her
 I felt nervous
 Nothing to say
 And then in class
 I felt so embarrassed
 
  | 
   | 
Em tan trường vềMưa bay mờ mờ
 Anh trao vội vàng
 Chùm hoa mới nở
 Ep vào cuối vở
 Muôn thuở còn thương, còn thương
 
  | 
I followed herOne day in rain
 And then gave her
 Some nice flowers
 kept in my book
 Now I can’t forget it
 | 
   | 
Em tan trường vềAnh theo Ngọ về
 Em tan trường về
 Anh theo Ngọ về
 Môi em mỉm cười
 Mang mang sầu đời, tình ơi
 
  | 
I followed herDay after day
 I followed her
 Year in year out
 Waiting for her
 To take notice of me
 | 
   | 
Bao nhiêu là ngàyTheo nhau đường dài
 Trưa trưa, chiều chiều
 Thu đông chẳng nhiều
 Xuân qua rồi thì
 Chia tay phượng nở sang hè
 
  | 
Spring came, spring wentMany seasons
 Passed by my life
 When one morning
 We both left school;
 flameboyant was in red
 | 
   | 
Rồi ngày qua đi, qua đi, qua đi,   ...Như phai nhạt mờ
 Đường xanh nho nhỏ
 Như phai nhạt mờ
 Đường xanh nho nhỏ
 Hôm nay tình cờ
 Đi lại đường xưa, đường xưa
 
  | 
And days went by, went by…seem to forget
 The old love road
 
seem to forgetThe old love road
 Today I’m back
 To my beloved school
 | 
   | 
Cây xưa còn gầyNằm phơi dáng đỏ
 Áo em ngày nọ
 Phai nhạt mấy màu
 Âm vang thuở nào
 Bước nhỏ tìm nhau, tìm nhau
 
  | 
The tree are (the) sameShowing their greens
 Where is she now?
 I wonder if
 She remember
 Those days when we were young
 | 
   | 
Xưa tan trường vềAnh theo Ngọ về
 Nay trên đường này
 Đời như sóng nổi
 Xóa bỏ vết người
 Chân người tìm nhau, tìm nhau
 
  | 
I followed herDay after day
 I followed her
 Year in year out
 Now I am here
 Looking for what remains
 | 
   | 
Ôi con đường vềÔi con đường về
 Bông hoa còn đẹp
 Lòng sao thấm mệt
 Ngắt vội hoa này
 Nhớ người thuở xưa, thuở xưa
 
  | 
Oh, My darlingOh, my darling
 Still keep flowers?
 Remember me?
 Or forget all
 Our old days and our road
 | 
   | 
Xưa tan trường vềAnh theo Ngọ về
 Xưa tan trường về
 Anh theo Ngọ về
 Đôi chân mịt mù
 Theo nhau bụi đỏ đường mơ
 
  | 
I followed herDay after day
 I followed her
 Year in year out
 Now I am here
 Looking for what remains
 | 
   | 
Xưa theo Ngọ vềMái tóc Ngọ dài
 Hôm nay đường này
 Cây cao hàng gầy
 Đi quanh tìm hoài
 Ai mang bụi đỏ đi rồi
 | 
I was a school boyShe was a school girl
 And after school
 I followed her,
 Now nothing left
 She took my soul  with her
 
  | 
   | 
  
 | 
translated by nguyenquang 30 march 11 
  | 
by DOAN TRANG
by THAI THANH