Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Lênin-The Path Which Led Me To Leninism

Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Lênin	The Path Which Led Me To Leninism
Ngay sau chiến tranh thế giới lần thứ nhất, tôi làm thuê ở Pa-ri, khi làm cho một cửa hàng phóng đại ảnh, khi thì vẽ "đồ cổ mỹ nghệ Trung Hoa" (do một xưởng của người Pháp làm ra!). Hồi đó, tôi thường rải truyền đơn tố cáo tội ác bọn thực dân Pháp ở Việt Nam.	After World War I, I made my living in Paris, now as a retoucher at a photographer’s, now as painter of “Chinese antiquities” (made in France!). I would distribute leaflets denouncing the crimes committed by the French colonialists in Viet Nam.
Lúc bấy giờ, tôi ủng hộ Cách mạng tháng Mười chỉ là theo cảm tính tự nhiên. Tôi chưa hiểu hết tầm quan trọng lịch sử của nó. Tôi kính yêu Lênin vì Lênin là một người yêu nước vĩ đại đã giải phóng đồng bào mình; trước đó, tôi chưa hề đọc một quyển sách nào của Lênin viết.	At that time, I supported the October Revolution only instinctively, not yet grasping all its historic importance. I loved and admired Lenin because he was a great patriot who liberated his compatriots; until then, I had read none of his books.
Tôi tham gia Đảng Xã hội Pháp chẳng qua là vì các "ông bà" ấy - hồi đó tôi gọi các đồng chí của tôi như thế - đã tỏ ra đồng tình với tôi, với cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức. Còn như đảng là gì, công đoàn là gì, chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản là gì, thì tôi chưa hiểu.	The reason for my joining the French Socialist Party was that these “ladies and gentlemen” - as I called my comrades at that moment - has shown their sympathy towards me, towards the struggle of the oppressed peoples. But I understood neither what was a party, a trade-union, nor what was socialism nor communism.
Hồi ấy, trong các chi bộ của Đảng Xã hội, người ta bàn cãi sôi nổi về vấn đề có nên ở lại trong Quốc tế thứ hai, hay là nên tổ chức một Quốc tế thứ hai rưỡi, hoặc tham gia Quốc tế thứ ba của Lênin? Tôi dự rất đều các cuộc họp một tuần hai hoặc ba lần. Tôi chăm chú nghe những người phát biểu ý kiến. Lúc đầu, tôi không hiểu được hết. Tại sao người ta bàn cãi hăng như vậy? Với Quốc tế thứ hai, hoặc thứ hai rưỡi, hay là thứ ba, thì người ta cũng đều làm được cách mạng cả, sao lại phải cãi nhau? Và còn Quốc tế thứ nhất nữa, người ta đã làm gì với nó rồi?	Heated discussions were then taking place in the branches of the Socialist Party, about the question whether the Socialist Party should remain in the Second International, should a Second and a half International be founded or should the Socialist Party join Lenin’s Third International? I attended the meetings regularly, twice or thrice a week and attentively listened to the discussion. First, I could not understand thoroughly. Why were the discussions so heated? Either with the Second, Second and a half or Third International, the revolution could be waged. What was the use of arguing then? As for the First International, what had become of it?
Điều mà tôi muốn biết hơn cả - và cũng chính là điều mà người ta không thảo luận trong cuộc họp là: Vậy thì cái quốc tế nào bênh vực nhân dân các nước thuộc địa?	What I wanted most to know - and this precisely was not debated in the meetings - was: which International sides with the peoples of colonial countries?
Trong một cuộc họp, tôi đã nêu câu hỏi ấy lên, câu hỏi quan trọng nhất đối với tôi. Có mấy đồng chí đã trả lời: Đó là quốc tế thứ ba, chứ không phải Quốc tế thứ hai. Và một đồng chí đã đưa cho tôi đọc Luận cương của Lênin về các vấn đề dân tộc và thuộc địa đăng trên báo Nhân đạo.	I raised this question - the most important in my opinion - in a meeting. Some comrades answered: It is the Third, not the Second International. And a comrade gave me Lenin’s “Thesis on the national and colonial questions” published by l'Humanite to read.
Trong luận cương ấy, có những chữ chính trị khó hiểu. Nhưng cứ đọc đi đọc lại nhiều lần, cuối cùng tôi cũng hiểu được phần chính. Luận cương của Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: "Hỡi đồng bào bị đọa đầy đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta!"	There were political terms difficult to understand in this thesis. But by dint of reading it again and again, finally I could grasp the main part of it. What emotion, enthusiasm, clear-sightedness and confidence it instilled into me! I was overjoyed to tears. Though sitting alone in my room, I shouted out aloud as if addressing large crowds: “Dear martyrs compatriots! This is what we need, this is the path to our liberation!”
Từ đó tôi hoàn toàn tin theo Lênin, tin theo Quốc thế thứ ba. Trước kia, trong các cuộc họp chi bộ, tôi chỉ ngồi nghe người ta nói; tôi cảm thấy người nào cũng có lý cả, tôi không phân biệt được ai đúng ai sai. Nhưng từ đó tôi cũng xông vào những cuộc tranh luận. Tôi tham gia thảo luận sôi nổi. Mặc dù chưa biết đủ tiếng Pháp để nói hết ý nghĩ của mình, tôi vẫn đập mạnh những lời lẽ chống lại Lênin, chống lại Quốc tế thứ ba. Lý lẽ duy nhất của tôi là: Nếu đồng chí không lên án chủ nghĩa thực dân, nếu đồng chí không bênh vực cho các dân tộc thuộc địa thì đồng chí làm cái cách mạng gì?	After then, I had entire confidence in Lenin, in the Third International. Formerly, during the meetings of the Party branch, I only listened to the discussion; I had a vague belief that all were logical, and could not differentiate as to who were right and who were wrong. But from then on, I also plunged into the debates and discussed with fervour. Though I was still lacking French words to express all my thoughts, I smashed the allegations attacking Lenin and the Third International with no less vigour. My only argument was: “If you do not condemn colonialism, if you do not side with the colonial people, what kind of revolution are you waging?”
Không chỉ tham gia các cuộc họp của chi bộ mà thôi, tôi còn đến những chi bộ khác để bênh vực lập trường "của tôi". Ở đây, tôi cần nhắc thêm rằng các đồng chí Mác-xen Ca-sanh, Vay-ăng Cu-tuya-ri-ê, Mông-mút-xô và nhiều đồng chí khác đã giúp tôi hiểu thêm. Cuối cùng ở Đại hội thành phố Tua, tôi cùng các đồng chí ấy biểu quyết tán thành tham gia Quốc tế thứ ba.	Not only did I take part in the meetings of my own Party branch, but I also went to other Party branches to lay down “my position”. Now I must tell again that Comrades Marcel Cachin, Vaillant Couturier, Monmousseau and many others helped me to broaden my knowledge. Finally, at the Tours Congress, I voted with them for our joining the Third International.
Lúc đầu, chính là chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chủ nghĩa cộng sản đã đưa tôi theo Lênin, tin theo Quốc tế thứ ba. Từng bước một, trong cuộc đấu tranh, vừa nghiên cứu lý Luận Mác - Lênin, vừa làm công tác thực tế, dần tôi hiểu được rằng chỉ có chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản mới giải phóng được các dân tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ.	At first, patriotism, not yet communism, led me to have confidence in Lenin, in the Third International. Step by step, along the struggle, by studying Marxism-Leninism parallel with participation in practical activities, I gradually came upon the fact that only socialism and communism can liberate the oppressed nations and the working people throughout the world from slavery.
Ở nước ta và ở Trung Quốc cũng vậy, có câu chuyên đời xưa về cái "cẩm nang" đầy phép lạ thần tình. Khi người ta gặp những khó khăn lớn, người ta mở cẩm nang ra, thì thấy ngay các giải pháp. Chủ nghĩa Lênin đối với chúng ta, những người cách mạng và nhân dân Việt Nam, không những là cái "cẩm nang" thần kỳ, không những là cái kim chỉ nam, mà còn là mặt trời soi sáng con đường chúng ta đi với thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản. HỒ CHÍ MINH	There is a legend, in our country as well as in China, on the miraculous “Book of the Wise”. When facing great difficulties, one opens it and finds a way out. Leninism is not only a miraculous “book of the wise”, a compass for us Vietnamese revolutionaries and people: it is also the radiant sun illuminating our path to final victory, to socialism and communism. HỒ CHÍ MINH
Hồ Chí Minh toàn tập NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000	Selected Works of Ho Chi Minh Vol. 4 Publisher: Foreign Languages Publishing House