|
Chinese President Xi Jinping, front center, and other Chinese leaders
attend the opening meeting on Thursday of the third session of the National
People’s Congress at the Great Hall of the People in Beijing.
|
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, giữa phía trước, và các nhà lãnh đạo
khác của Trung Quốc tham dự phiên khai mạc kỳ họp thứ ba Quốc hội hôm thứ Năm
tại Đại Lễ đường Nhân dân ở Bắc Kinh.
|
THE COMING CHINESE CRACKUP
|
Trung Quốc đang tan vỡ
|
David Sambaugh
|
David Sambaugh
|
Wall Street Jounal, March 6, 2015
|
Wall Street Jounal, 6/3/2015
|
The endgame of communist rule in
China has begun, and Xi Jinping’s ruthless measures are only bringing the
country closer to a breaking point Chinese
|
Ngày tàn của chế độ cộng sản ở
Trung Quốc đã bắt đầu, và các biện pháp tàn nhẫn của Tập Cận Bình chỉ đưa nước
này tới đổ vỡ sớm hơn
|
On Thursday, the National People’s
Congress convened in Beijing in what has become a familiar annual ritual.
Some 3,000 “elected” delegates from all over the country—ranging from
colorfully clad ethnic minorities to urbane billionaires—will meet for a week
to discuss the state of the nation and to engage in the pretense of political
participation.
|
Hôm thứ Năm, Quốc hội Trung Quốc họp
tại Bắc Kinh theo nghi thức đã trở nên quen thuộc hàng năm. Khoảng 3.000 đại
biểu “được bầu” từ khắp nơi trên đất nước – từ nhóm sắc tộc ít người, ăn mặc
sặc sỡ, cho đến các tỉ phú trang nhã – sẽ họp một tuần để thảo luận về tình
trạng đất nước và tham gia vào việc làm chính trị giả vờ.
|
Some see this impressive gathering
as a sign of the strength of the Chinese political system—but it masks
serious weaknesses. Chinese politics has always had a theatrical veneer, with
staged events like the congress intended to project the power and stability
of the Chinese Communist Party, or CCP. Officials and citizens alike know
that they are supposed to conform to these rituals, participating cheerfully
and parroting back official slogans. This behavior is known in Chinese as
biaotai, “declaring where one stands,” but it is little more than an act of
symbolic compliance.
|
Một số người coi việc tụ tập đầy ấn
tượng này là một dấu hiệu về sức mạnh của hệ thống chính trị Trung Quốc –
nhưng nó che đậy nhiều điểm yếu nghiêm trọng. Chính trị Trung Quốc luôn khoác
vỏ bọc màu mè, với các sự kiện được trình diễn như hội nghị nhằm phô trương
uy quyền và sự ổn định của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Quan chức cũng như công
dân đều biết rằng họ buộc phải tuân theo những nghi thức này, vui vẻ tham gia
và lặp lại như vẹt các khẩu hiệu chính thức. Hành vi này trong tiếng Trung được
gọi là biaotai (表态: biểu thái), “biểu lộ thái độ/ lập
trường”, nhưng nó chỉ hơn hành động tuân theo hình thức một ít.
|
Despite appearances, China’s
political system is badly broken, and nobody knows it better than the
Communist Party itself. China’s strongman leader, Xi Jinping, is hoping that
a crackdown on dissent and corruption will shore up the party’s rule. He is
determined to avoid becoming the Mikhail Gorbachev of China, presiding over
the party’s collapse. But instead of being the antithesis of Mr. Gorbachev, Mr.
Xi may well wind up having the same effect. His despotism is severely
stressing China’s system and society—and bringing it closer to a breaking
point.
|
Mặc dù vẻ bề ngoài, hệ thống chính
trị của Trung Quốc đang đổ vỡ tệ hại, và không ai biết điều đó rõ hơn chính Đảng
Cộng sản. Người đầy quyền lực của Trung Quốc, Tập Cận Bình, đang hy vọng rằng,
việc truy dẹp bất đồng chính kiến và tham nhũng sẽ củng cố sự cai trị của đảng.
Ông cương quyết tránh trở thành một Mikhail Gorbachev của Trung Quốc, ngồi điều
khiển sự sụp đổ của đảng. Nhưng thay vì là phản đề của Gorbachev, Tập Cận
Bình rốt cuộc có thể đi tới cùng hậu quả. Sự chuyên quyền của ông đang đè nén
nghiêm trọng hệ thống và xã hội Trung Quốc – và đưa nó tới gần chỗ đổ vỡ hơn.
|
Predicting the demise of
authoritarian regimes is a risky business. Few Western experts forecast the
collapse of the Soviet Union before it occurred in 1991; the CIA missed it
entirely. The downfall of Eastern Europe’s communist states two years earlier
was similarly scorned as the wishful thinking of anticommunists—until it
happened. The post-Soviet “color revolutions” in Georgia, Ukraine and
Kyrgyzstan from 2003 to 2005, as well as the 2011 Arab Spring uprisings, all
burst forth unanticipated.
|
Dự đoán sự sụp đổ của các chế độ độc
tài là một việc đầy rủi ro. Vài chuyên gia phương Tây dự đoán sự sụp đổ của
Liên bang Xô viết trước khi nó xảy ra vào năm 1991; CIA hoàn toàn bỏ qua điều
đó. Hai năm trước khi nó xảy ra, việc sụp đổ của các nước cộng sản Đông Âu bị
miệt thị là mơ tưởng của những người chống Cộng. Các cuộc “cách mạng màu” hậu
Xô Viết ở Georgia, Ukraine và Kyrgyzstan từ 2003 đến 2005, cũng như các cuộc
nổi dậy mùa xuân Ả Rập năm 2011, đều nổ ra ngoài dự đoán.
|
|
the gate of heavenly peace in beijing’s tiananmen square, the site of
pro-democracy demonstrations in 1989.
|
Quảng trường Thiên An Môn ở Bắc Kinh, chỗ xảy ra cuộc biểu tình ủng hộ
dân chủ vào năm 1989.
|
China-watchers have been on high
alert for telltale signs of regime decay and decline ever since the regime’s
near-death experience in Tiananmen Square in 1989. Since then, several
seasoned Sinologists have risked their professional reputations by asserting
that the collapse of CCP rule was inevitable. Others were more
cautious—myself included. But times change in China, and so must our
analyses.
|
Các nhà quan sát tình hình Trung
Quốc đã cảnh giác cao đối với những dấu hiệu mục ruỗng và xuống dốc của chế độ
từ trải nghiệm kề miệng hố của chế độ tại quảng trường Thiên An Môn vào năm
1989. Kể từ đó, nhiều nhà Trung Hoa học dày dạn đã đánh cược uy tín nghề nghiệp
qua việc khẳng định rằng sự sụp đổ quyền cai trị của ĐCSTQ là không thể tránh
khỏi. Những người khác thì thận trọng hơn, trong đó có tôi. Nhưng thời thế ở
Trung Quốc thay đổi nên phân tích của chúng ta cũng phải thay đổi theo.
|
The endgame of Chinese communist
rule has now begun, I believe, and it has progressed further than many think.
We don’t know what the pathway from now until the end will look like, of
course. It will probably be highly unstable and unsettled. But until the
system begins to unravel in some obvious way, those inside of it will play
along—thus contributing to the facade of stability.
|
Tôi tin rằng ngày tàn của chế độ cộng
sản Trung Quốc đã bắt đầu, và điều đó đã diễn tiến xa hơn nhiều người nghĩ. Tất
nhiên chúng ta không biết con đường từ nay cho đến lúc kết thúc sẽ như thế
nào. Có lẽ sẽ hết sức bất ổn và lộn xộn. Nhưng cho đến khi hệ thống bắt đầu
rã ra theo cách rõ rệt nào đó thì những yếu tố bên trong sẽ diễn trò theo –
do đó cùng góp phần làm bộ mặt ổn định.
|
Communist rule in China is
unlikely to end quietly. A single event is unlikely to trigger a peaceful
implosion of the regime. Its demise is likely to be protracted, messy and
violent. I wouldn’t rule out the possibility that Mr. Xi will be deposed in a
power struggle or coup d’état. With his aggressive anticorruption campaign—a
focus of this week’s National People’s Congress—he is overplaying a weak hand
and deeply aggravating key party, state, military and commercial
constituencies.
|
Việc cai tri của cộng sản ở Trung
Quốc khó có vẻ sẽ kết thúc thầm lặng. Một sự kiện đơn lẻ khó có khả năng kích
thích làm nổ tan chế độ một cách hoà bình. Sự sụp đổ của nó có khả năng sẽ
kéo dài, lộn xộn và bạo lực. Tôi không loại trừ khả năng Tập Cận Bình sẽ bị lật
đổ trong một cuộc đấu tranh quyền lực hoặc đảo chính. Với chiến dịch chống
tham nhũng hùng hổ – trọng tâm của Quốc hội trong tuần này – ông đang dùng sở
đoản của mình quá mức, gây hoang mang cho các cử tri đảng, nhà nước, quân sự
và thương mại then chốt.
|
The Chinese have a proverb,
waiying, neiruan—hard on the outside, soft on the inside. Mr. Xi is a
genuinely tough ruler. He exudes conviction and personal confidence. But this
hard personality belies a party and political system that is extremely
fragile on the inside.
|
Người Trung Quốc có một câu tục ngữ,
waiying, neiruan (外硬内软: ngoại ngạnh, nội nhuyễn, tức ‘cứng
bề ngoài, mềm bên trong’). Tập Cận Bình là một nhà cai trị thực sự cứng rắn,
lộ rõ sự tự tin và thuyết phục. Nhưng nhân cách cứng rắn này là biểu hiện
trái ngược bề ngoài của hệ thống đảng và chính trị vốn vô cùng mong manh bên
trong.
|
Consider five telling indications
of the regime’s vulnerability and the party’s systemic weaknesses.
|
Hãy xét năm chỉ dấu phô lộ về các
chỗ nhược của chế độ và những yếu kém mang tính hệ thống của đảng.
|
|
A military band conductor during the opening session of the National
People’s Congress on Thursday at the Great Hall of the People in Beijing.
|
Đội quân nhạc trong phiên khai mạc Quốc Hội vào thứ năm tại Đại lễ đường
Nhân dân ở Bắc Kinh.
|
First, China’s economic elites
have one foot out the door, and they are ready to flee en masse if the system
really begins to crumble. In 2014, Shanghai’s Hurun Research Institute, which
studies China’s wealthy, found that 64% of the “high net worth individuals”
whom it polled—393 millionaires and billionaires—were either emigrating or
planning to do so. Rich Chinese are sending their children to study abroad in
record numbers (in itself, an indictment of the quality of the Chinese
higher-education system).
|
Thứ nhất, giới chủ chốt kinh tế của
Trung Quốc có một chân thò ra ngoài, và họ sẵn sàng bỏ đi hàng loạt nếu hệ thống
thực sự bắt đầu sụp đổ. Năm 2014, Viện nghiên cứu Hồ Nhuận (Hurun), Thượng Hải
chuyên nghiên cứu về giới giàu có Trung Quốc, phát hiện ra rằng 64% các “cá
nhân có lợi tức ròng cao” mà họ thăm dò – 393 triệu phú và tỉ phú – thì hoặc
đang di cư hoặc đang có kế hoạch di cư. Giới nhà giàu Trung Quốc gửi con đi
du học với con số kỷ lục (bản thân điều này là một cáo trạng về chất lượng của
hệ thống giáo dục đại học Trung Quốc).
|
Just this week, the Journal
reported, federal agents searched several Southern California locations that
U.S. authorities allege are linked to “multimillion-dollar birth-tourism
businesses that enabled thousands of Chinese women to travel here and return
home with infants born as U.S. citizens.” Wealthy Chinese are also buying
property abroad at record levels and prices, and they are parking their
financial assets overseas, often in well-shielded tax havens and shell
companies.
|
Tạp chí này tường thuật ngay trong
tuần này rằng các nhân viên liên bang đã lục soát nhiều địa điểm ở Nam
California mà chính quyền Mỹ cho là có liên hệ tới “hoạt động kinh doanh du lịch
sinh con trị giá nhiều triệu đô la đã đưa hàng ngàn phụ nữ Trung Quốc sang
đây du lịch rồi trở về với con vừa mới sinh là công dân Hoa Kỳ”. Giới giàu có
Trung Quốc cũng đang mua bất động sản ở nước ngoài ở mức độ và giá cả kỷ lục,
và họ cũng đang chuyển tài sản ra nước ngoài, thường ở những nơi dễ trốn thuế
và các công ty vỏ bọc.
|
Meanwhile, Beijing is trying to
extradite back to China a large number of alleged financial fugitives living
abroad. When a country’s elites—many of them party members—flee in such large
numbers, it is a telling sign of lack of confidence in the regime and the
country’s future.
|
Trong khi đó, Bắc Kinh đang cố tìm
cách giải về nước một số lượng lớn những kẻ trốn chạy đem tiền ra sống ở nước
ngoài. Khi giới ưu tú của một đất nước – trong đó nhiều người là đảng viên –
trốn chạy với số lượng lớn như vậy, đó là một dấu hiệu rõ ràng của sự thiếu
niềm tin vào chế độ và tương lai của đất nước.
|
Second, since taking office in
2012, Mr. Xi has greatly intensified the political repression that has
blanketed China since 2009. The targets include the press, social media,
film, arts and literature, religious groups, the Internet, intellectuals,
Tibetans and Uighurs, dissidents, lawyers, NGOs, university students and
textbooks. The Central Committee sent a draconian order known as Document No.
9 down through the party hierarchy in 2013, ordering all units to ferret out
any seeming endorsement of the West’s “universal values”—including
constitutional democracy, civil society, a free press and neoliberal
economics.
|
Thứ hai, từ khi nắm quyền vào năm
2012, Tập Cận Bình đã tăng cường mạnh mẽ đàn áp chính trị vốn bao trùm khắp
Trung Quốc từ năm 2009. Mục tiêu nhắm vào bao gồm báo chí, truyền thông xã hội,
phim ảnh, nghệ thuật và văn học, các nhóm tôn giáo, Internet, trí thức, người
Tây Tạng và người Duy Ngô Nhĩ, bất đồng chính kiến, luật sư, tổ chức phi
chính phủ, sinh viên đại học và sách giáo khoa. Ban Chấp Hành Trung Ương đã
ra một chỉ thị hà khắc đưa xuống cấp dưới vào năm 2013 gọi là văn bản số 9,
yêu cầu tất cả các đơn vị phải tìm ra mọi biểu hiện có vẻ tán đồng “các giá
trị phổ quát” của phương Tây – gồm dân chủ lập hiến, xã hội dân sự, tự do báo
chí và kinh tế tân tự do.
|
A more secure and confident
government would not institute such a severe crackdown. It is a symptom of
the party leadership’s deep anxiety and insecurity.
|
Một chính phủ vững vàng và tự tin
sẽ không tiến hành đàn áp khốc liệt như vậy. Đó là triệu chứng lo âu và bất
an sâu đậm của lãnh đạo đảng.
|
|
A protester is pushed to the ground by a paramilitary policeman March
5, 2014, in Beijing before the opening of the National People’s Congress
nearby.
|
Một người biểu tình bị cảnh sát quật xuống đất ngày 5-3-2014 tại Bắc
Kinh trước khi Quốc Hội khai mạc gần đó.
|
Third, even many regime loyalists
are just going through the motions. It is hard to miss the theater of false
pretense that has permeated the Chinese body politic for the past few years.
Last summer, I was one of a handful of foreigners (and the only American) who
attended a conference about the “China Dream,” Mr. Xi’s signature concept, at
a party-affiliated think tank in Beijing. We sat through two days of
mind-numbing, nonstop presentations by two dozen party scholars—but their
faces were frozen, their body language was wooden, and their boredom was
palpable. They feigned compliance with the party and their leader’s latest
mantra. But it was evident that the propaganda had lost its power, and the
emperor had no clothes.
|
Thứ ba, ngay cả nhiều người trung
thành với chế độ cũng chỉ hành động xu thời. Thật khó có thể bỏ qua những biểu
hiện diễn kịch giả tạo đã thấm đẩm khắp bộ máy chính trị Trung Quốc trong vài
năm qua. Mùa hè năm ngoái, tôi là một trong số ít người nước ngoài (và là người
Mỹ duy nhất) tham dự hội thảo về “Giấc mơ Trung Quốc”, một ý tưởng mang dấu ấn
của Tập Cận Bình, tại một nhóm nghiên cứu trực thuộc đảng CS ở Bắc Kinh.
Chúng tôi ngồi suốt hai ngày mệt óc, nghe hơn hai chục diễn giả đảng trình
bày liên tục – nhưng mặt họ lạnh lùng vô cảm, ngôn ngữ điệu bộ khô cứng, và nỗi
chán nản của họ hiển hiện. Họ giả vờ tuân thủ theo đảng và các câu thần chú mới
nhất của lãnh đạo đảng. Nhưng rõ ràng là công tác tuyên truyền đã mất đi sức
mạnh, và hoàng đế chẳng có quần áo trên người.
|
In December, I was back in Beijing
for a conference at the Central Party School, the party’s highest institution
of doctrinal instruction, and once again, the country’s top officials and
foreign policy experts recited their stock slogans verbatim. During lunch one
day, I went to the campus bookstore—always an important stop so that I can
update myself on what China’s leading cadres are being taught. Tomes on the store’s
shelves ranged from Lenin’s “Selected Works” to Condoleezza Rice’s memoirs,
and a table at the entrance was piled high with copies of a pamphlet by Mr.
Xi on his campaign to promote the “mass line”—that is, the party’s connection
to the masses. “How is this selling?” I asked the clerk. “Oh, it’s not,” she
replied. “We give it away.” The size of the stack suggested it was hardly a
hot item.
|
Tháng 12, tôi trở lại Bắc Kinh dự
hội nghị tại trường Đảng Trung Ương, cơ quan cao nhất lo việc dạy dỗ chủ thuyết
của đảng, và một lần nữa, các quan chức chóp bu và chuyên gia chính sách đối
ngoại lại đọc thuộc lòng các khẩu hiệu đúng từng lời. Trong giờ ăn trưa một
ngày nọ, tôi đến gian hàng sách của trường – luôn luôn là một điểm dừng quan
trọng để tôi có thể tự cập nhật những thứ cán bộ lãnh đạo Trung Quốc đang được
dạy. Những tập sách trên các kệ của cửa hàng từ “tuyển tập” của Lenin đến hồi
ký của Condoleezza Rice, và một cái bàn ở lối vào chất đầy các cuốn sách nhỏ
của Tập Cận Bình về chiến dịch đề cao “đường lối quần chúng” của ông – tức về
liên hệ giữa đảng với quần chúng. Tôi hỏi nhân viên bán hàng: “Sách này bán
thế nào?” Cô trả lời. “Ô, không. Chúng tôi chỉ biếu không”. Chồng sách cao
nghệu cho thấy nó khó có thể là sách đắt hàng.
|
Fourth, the corruption that
riddles the party-state and the military also pervades Chinese society as a
whole. Mr. Xi’s anticorruption campaign is more sustained and severe than any
previous one, but no campaign can eliminate the problem. It is stubbornly
rooted in the single-party system, patron-client networks, an economy utterly
lacking in transparency, a state-controlled media and the absence of the rule
of law.
|
Thứ tư, tệ tham nhũng lan tràn
trong nhà nước độc đảng và quân đội cũng thâm nhập vào toàn xã hội Trung Quốc
nói chung. Chiến dịch chống tham nhũng của Tập Cận Bình dai dẳng và khốc liệt
hơn so với các chiến dịch trước đó, nhưng không có chiến dịch nào có thể khử
hết được vấn nạn này. Nó có cội rể sâu trong hệ thống độc đảng, mạng lưới đỡ
đầu – đàn em, nền kinh tế hoàn toàn thiếu minh bạch, phương tiện truyền thông
nhà nước kiểm soát và sự thiếu vắng của nhà nước pháp quyền.
|
Moreover, Mr. Xi’s campaign is turning
out to be at least as much a selective purge as an antigraft campaign. Many
of its targets to date have been political clients and allies of former
Chinese leader Jiang Zemin. Now 88, Mr. Jiang is still the godfather figure
of Chinese politics. Going after Mr. Jiang’s patronage network while he is
still alive is highly risky for Mr. Xi, particularly since Mr. Xi doesn’t
seem to have brought along his own coterie of loyal clients to promote into
positions of power. Another problem: Mr. Xi, a child of China’s
first-generation revolutionary elites, is one of the party’s “princelings,”
and his political ties largely extend to other princelings. This silver-spoon
generation is widely reviled in Chinese society at large.
|
Hơn nữa, chiến dịch của Tập Cận
Bình ít nhất đang biến thành một cuộc thanh trừng chọn lọc không kém gì một
chiến dịch bài trừ tham nhũng. Nhiều người trong số các mục tiêu nó nhắm tới
cho đến nay là các tay em và các đồng minh chính trị của cựu lãnh đạo Trung
Quốc Giang Trạch Dân. Hiện 88 tuổi, ông ta vẫn là một thế lực bảo trợ chính
trị ở Trung Quốc. Truy theo mạng lưới bảo trợ của Giang Trạch Dân khi ông vẫn
còn đang sống là điều rất nguy hiểm cho Tập Cận Bình, đặc biệt là vì ông có vẻ
chưa tập hợp được phe nhóm dưới tay trung thành khi lên vị trí cầm quyền. Một
vấn đề khác nữa là Tập Cận Bình, con của thế hệ cách mạng chủ chốt đầu tiên của
Trung Quốc, là một trong những “thái tử đảng”, nên các mối quan hệ chính trị
của ông chủ yếu chỉ mở rộng đến các thái tử đảng khác. Thế hệ hưởng lộc (silver
spoon) này đang bị chửi rủa cùng khắp trong xã hội Trung Quốc.
|
|
Mr. Xi at the Schloss Bellevue presidential residency during his visit
to fellow export powerhouse Germany in Berlin on March 28, 2014.
|
Tập Cận Bình tại dinh tổng thống Schloss Bellevue trong chuyến thăm cường
quốc xuất khẩu Đức tại Berlin vào ngày 28 tháng 3, 2014.
|
Finally, China’s economy—for all
the Western views of it as an unstoppable juggernaut—is stuck in a series of
systemic traps from which there is no easy exit. In November 2013, Mr. Xi
presided over the party’s Third Plenum, which unveiled a huge package of
proposed economic reforms, but so far, they are sputtering on the launchpad.
Yes, consumer spending has been rising, red tape has been reduced, and some
fiscal reforms have been introduced, but overall, Mr. Xi’s ambitious goals
have been stillborn. The reform package challenges powerful, deeply
entrenched interest groups—such as state-owned enterprises and local party
cadres—and they are plainly blocking its implementation.
|
Cuối cùng, nền kinh tế của Trung
Quốc – theo các quan điểm phương Tây, như là một lực kéo áp đảo (juggernaut)
không dừng được, bị mắc kẹt trong một loạt các bẫy hệ thống không có lối
thoát dễ dàng. Tháng 11 năm 2013, Tập Cận Bình chủ trì Hội Nghị Trung Ương 3
của đảng, công bố một gói đồ sộ các đề xuất cải cách kinh tế, nhưng cho đến
nay, vẫn còn trên bệ phóng. Vâng, chi cho tiêu dùng có tăng lên, tệ lót tay cửa
quyền có giảm xuống, và một số cải cách tài chính đã được đưa vào, nhưng trên
tổng thể, các mục tiêu đầy tham vọng của Tập Cận Bình đã chết yểu. Gói cải
cách này thách thức các nhóm lợi ích đầy quyền lực có gốc rể sâu xa trong hệ
thống – như các doanh nghiệp nhà nước và các cán bộ đảng địa phương – và họ
đang thẳng thừng ngăn chặn việc thực hiện nó.
|
These five increasingly evident
cracks in the regime’s control can be fixed only through political reform.
Until and unless China relaxes its draconian political controls, it will
never become an innovative society and a “knowledge economy”—a main goal of
the Third Plenum reforms. The political system has become the primary impediment
to China’s needed social and economic reforms. If Mr. Xi and party leaders
don’t relax their grip, they may be summoning precisely the fate they hope to
avoid.
|
Năm vết nứt ngày càng hiện rõ này
trong việc kiểm soát chế độ chỉ có thể chỉnh sửa thông qua cải cách chính trị.
Cho đến khi và trừ khi có sự nới lỏng kiểm soát chính trị hà khắc, Trung Quốc
sẽ không bao giờ trở thành một xã hội sáng tạo và một “nền kinh tế tri thức”
– một mục tiêu chính của các cải cách của Hội Nghị 3. Hệ thống chính trị đã
trở thành những trở ngại chính cho các cải cách kinh tế và xã hội cần thiết của
Trung Quốc. Nếu Tập Cận Bình và các lãnh đạo đảng không nới lỏng quyền kiểm
soát thì họ có thể phải đối mặt với kết cục định sẵn mà họ muốn tránh.
|
In the decades since the collapse
of the Soviet Union, the upper reaches of China’s leadership have been
obsessed with the fall of its fellow communist giant. Hundreds of Chinese
postmortem analyses have dissected the causes of the Soviet disintegration.
|
Trong nhiều thập niên kể từ khi
Liên Xô sụp đổ, giới lãnh đạo cấp cao Trung Quốc luôn bị ám ảnh về sự sụp đổ
của nước cộng sản anh em khổng lồ này. Hàng trăm phân tích hậu nghiệm ở Trung
Quốc đã mổ xẻ những nguyên nhân dẫn đến sự tan rã của Liên Xô.
|
Mr. Xi’s real “China Dream” has been
to avoid the Soviet nightmare. Just a few months into his tenure, he gave a
telling internal speech ruing the Soviet Union’s demise and bemoaning Mr.
Gorbachev’s betrayals, arguing that Moscow had lacked a “real man” to stand
up to its reformist last leader. Mr. Xi’s wave of repression today is meant
to be the opposite of Mr. Gorbachev’s perestroika and glasnost. Instead of
opening up, Mr. Xi is doubling down on controls over dissenters, the economy
and even rivals within the party.
|
“Giấc mơ Trung Quốc” thực của Tập
Cận Bình phải tránh cơn ác mộng Liên Xô. Chỉ một vài tháng lên cầm quyền, ông
ta đã đưa ra một bài phát biểu nội bộ dè biểu sự sụp đổ của Liên Xô và than
phiền Gorbachev phản bội, cho rằng Moscow đã thiếu một “người đàn ông đích thực”
dám đứng lên chống lại nhà lãnh đạo cải cách cuối cùng. Làn sóng đàn áp hiện
nay của Tập Cận Bình làm điều trái ngược với perestroika (cải tổ) và glasnost
(cởi mở) của Gorbachev. Thay vì cởi mở, Tập Cận Bình lại tăng sự kiểm soát đối
với bất đồng chính kiến, nền kinh tế và thậm chí cả các đối thủ trong đảng
lên gấp đôi.
|
But reaction and repression aren’t
Mr. Xi’s only option. His predecessors, Jiang Zemin and Hu Jintao, drew very
different lessons from the Soviet collapse. From 2000 to 2008, they
instituted policies intended to open up the system with carefully limited
political reforms.
|
Nhưng phản ứng lại và đàn áp không
phải là lựa chọn duy nhất của Tập Cận Bình. Các tiền nhiệm của ông, Giang Trạch
Dân và Hồ Cẩm Đào, đã rút ra những bài học rất khác từ sự sụp đổ của Liên Xô.
Từ năm 2000 đến năm 2008, hai ông đã thể chế hoá nhiều chính sách nhằm mở cửa
hệ thống với các cải cách chính trị có giới hạn một cách cẩn thận.
|
They strengthened local party
committees and experimented with voting for multicandidate party secretaries.
They recruited more businesspeople and intellectuals into the party. They
expanded party consultation with nonparty groups and made the Politburo’s
proceedings more transparent. They improved feedback mechanisms within the
party, implemented more meritocratic criteria for evaluation and promotion,
and created a system of mandatory midcareer training for all 45 million state
and party cadres. They enforced retirement requirements and rotated officials
and military officers between job assignments every couple of years.
|
Hai ông đã tăng cường các cấp uỷ đảng
địa phương và thử nghiệm việc bầu bí thư với nhiều ứng cử viên. Hai ông thu
nhận vào đảng nhiều doanh nhân và trí thức. Hai ông đã mở rộng tham vấn với
các nhóm ngoài đảng và làm cho các thủ tục làm việc của Bộ Chính trị minh bạch
hơn. Hai ông đã cải thiện cơ chế phản hồi trong đảng, áp dụng tiêu chí tài đức
nhiều hơn cho việc đánh giá và đề bạt, và tạo ra hệ thống bồi dưỡng nghiệp vụ
bắt buộc cho toàn bộ 45 triệu cán bộ đảng và nhà nước. Cả hai đã đưa vào thực
hiện các đòi hỏi về hưu trí và luân chuyển công tác của cán bộ, sĩ quan cứ mỗi
vài năm.
|
In effect, for a while Mr. Jiang
and Mr. Hu sought to manage change, not to resist it. But Mr. Xi wants none
of this. Since 2009 (when even the heretofore open-minded Mr. Hu changed
course and started to clamp down), an increasingly anxious regime has rolled
back every single one of these political reforms (with the exception of the
cadre-training system). These reforms were masterminded by Mr. Jiang’s
political acolyte and former vice president, Zeng Qinghong, who retired in
2008 and is now under suspicion in Mr. Xi’s anticorruption campaign—another
symbol of Mr. Xi’s hostility to the measures that might ease the ills of a
crumbling system.
|
Trên thực tế, trong một quảng thời
gian Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào đã tìm cách quản lý sự thay đổi chứ không
phải chống lại nó. Tuy nhiên, Tập Cận Bình không thích điều nào trong số này.
Từ năm 2009 (khi mà ngay cả Hồ Cẩm Đào trước đây cởi mở cũng đã chuyển hướng
và bắt đầu kiểm soát chặt chẽ), chế độ ngày càng bất an đã rút lại tất cả những
cải cách chính trị (trừ hệ thống huấn luyện cán bộ). Những cải cách này do
cánh tay chính trị đắc lực của Giang Trạch Dân, cựu phó chủ tịch Tăng Khánh Hồng
đạo diễn, là người đã nghỉ hưu vào năm 2008 và hiện đang bị nghi ngờ trong
chiến dịch chống tham nhũng của Tập – thêm một dấu hiệu về sự thù địch của Tập
Cận Bình với các biện pháp có thể làm dịu những căn bệnh của hệ thống đang
phân rã.
|
Some experts think that Mr. Xi’s
harsh tactics may actually presage a more open and reformist direction later
in his term. I don’t buy it. This leader and regime see politics in zero-sum
terms: Relaxing control, in their view, is a sure step toward the demise of
the system and their own downfall. They also take the conspiratorial view
that the U.S. is actively working to subvert Communist Party rule. None of
this suggests that sweeping reforms are just around the corner.
|
Một số chuyên gia cho rằng chiến
thuật hà khắc của Tập Cận Bình thực ra có thể báo trước một hướng cởi mở hơn
và cải cách về sau trong nhiệm kỳ của ông. Tôi không đồng tình điều này. Nhà
lãnh đạo và chế độ này xem chính trị như cuộc chơi có tổng zero: Theo quan điểm
của họ, nới lỏng kiểm soát chắc chắn là một bước hướng tới sự huỷ diệt của hệ
thống và sự sụp đổ của chính họ. Họ cũng có cách nhìn theo thuyết âm mưu rằng
Hoa Kỳ đang tích cực hành động để lật đổ Đảng Cộng sản [Trung Quốc]. Không có
điều nào trong gợi mở này cho thấy rằng các cải cách sâu rộng sắp quay trở lại.
|
We cannot predict when Chinese
communism will collapse, but it is hard not to conclude that we are
witnessing its final phase. The CCP is the world’s second-longest ruling
regime (behind only North Korea), and no party can rule forever.
|
Chúng ta không thể dự đoán Cộng sản
Trung Quốc sẽ sụp đổ lúc nào, nhưng không khó để kết luận rằng chúng ta đang
chứng kiến giai đoạn cuối cùng của nó. ĐCSTQ là chế độ cầm quyền lâu thứ hai
trên thế giới (chỉ sau Bắc Triều Tiên), và không có một đảng nào có thể thống
trị mãi mãi.
|
Looking ahead, China-watchers
should keep their eyes on the regime’s instruments of control and on those
assigned to use those instruments. Large numbers of citizens and party
members alike are already voting with their feet and leaving the country or
displaying their insincerity by pretending to comply with party dictates.
|
Nhìn về phía trước, các nhà theo
dõi Trung Quốc nên để mắt vào các công cụ kiểm soát của chế độ và vào những
người được phân công sử dụng những công cụ này. Một số lượng lớn các công dân
lẫn đảng viên đã bỏ phiếu bằng chân rời bỏ đất nước hoặc thể hiện sự thiếu
thành thật bằng cách giả vờ tuân theo mệnh lệnh của đảng.
|
We should watch for the day when
the regime’s propaganda agents and its internal security apparatus start
becoming lax in enforcing the party’s writ—or when they begin to identify
with dissidents, like the East German Stasi agent in the film “The Lives of
Others” who came to sympathize with the targets of his spying. When human
empathy starts to win out over ossified authority, the endgame of Chinese
communism will really have begun.
|
Chúng ta cần quan sát ngày mà các
nhân viên tuyên truyền và bộ máy an ninh nội bộ của chế độ bắt đầu trở nên lỏng
lẻo trong việc thực thi mệnh lệnh của đảng – hoặc khi họ bắt đầu đồng nhất
mình với bất đồng chính kiến, như nhân viên Stasi (an ninh) của Đông Đức
trong phim “The Lives of Others” (Mãnh đời của nhưng kẻ khác), anh đã thông cảm
với các đối tượng bị theo dõi. Khi sự đồng cảm của con người bắt đầu chiến thắng
bộ máy cầm quyền cứng nhắc thì ngày tàn của cộng sản Trung Quốc sẽ thực sự bắt
đầu.
|
Dr. Shambaugh is a professor of
international affairs and the director of the China Policy Program at George
Washington University and a nonresident senior fellow at the Brookings Institution.
His books include “China’s Communist Party: Atrophy and Adaptation” and, most
recently, “China Goes Global: The Partial Power.”
|
TS Shambaugh là giáo sư về các vấn
đề quốc tế và là giám đốc Chương Trình Chính Sách Trung Quốc tại Đại Học
George Washington, cộng tác viên cao cấp tại Viện Brookings. Sách của ông gồm
có “China’s Communist Party: Atrophy and Adaptation” (ĐCS Trung Quốc: hao mòn
và thích ứng”), và gần đây nhất, “China Goes Global: The Partial Power.”
(Trung Quốc vươn lên toàn cầu: một thế lực cục bộ)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
translated by Huỳnh Phan
|
|
|
|
|
http://www.wsj.com/articles/the-coming-chinese-crack-up-1425659198
|
No comments:
Post a Comment
your comment - ý kiến của bạn