Will ASEAN Tackle South China Sea? Liệu ASEAN có giải quyết được vấn đề Biển Đông?

Will ASEAN Tackle South China Sea?	Liệu ASEAN có giải quyết được vấn đề Biển Đông?
By Luke Hunt	Luke Hunt
March 31, 2012	31-3-2012
Ten years ago, Cambodia took over the chair of ASEAN for the first time amid consternation Phnom Penh was tackling too much too soon. The city’s infrastructure remained devastated by three decades of war that had just ended in 1998, and the global security environment had been turned upside down by the September 11, 2001 attacks on the United States.	10 năm về trước, Campuchia lần đầu tiên tiếp quản chiếc ghế chủ tịch ASEAN, trước sự ngạc nhiên của dư luận là Phnom Penh làm được nhiều việc đến thế trong thời gian ngắn thế. Cơ sở hạ tầng của thành phố vẫn còn tan hoang sau ba thập kỷ chiến tranh – chỉ vừa kết thúc vào năm 1998 – và môi trường an ninh toàn cầu đã bị đảo lộn sau vụ tấn công 11-9-2001 vào nước Mỹ.
Cambodia was widely regarded as the regional basket case, and Phnom Penh hardly seemed the place for a gathering of heads of state, their foreign ministers and assorted bureaucrats from as far afield as the United States, China and Australia to those within the 10-member Association of Southeast Asian Nations.	Campuchia vốn bị đông đảo dư luận coi như một trường hợp vô vọng trong khu vực, Phnom Penh thì dường như khó có thể là nơi họp mặt các nguyên thủ quốc gia, bộ trưởng ngoại giao và quan chức các loại, đến từ những nơi xa xôi như Mỹ, Trung Quốc, Australia, hay từ những nước thuộc tổ chức 10 thành viên Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á.
Thanks largely to efforts by diplomats in the Singapore embassy, however, the summit and Cambodia’s year as chair was carried off with aplomb. Next week, the annual ASEAN summit returns to a vastly improved Cambodia, with Burma – a contemporary regional basket case –at the top of the agenda.	Tuy nhiên, một phần lớn nhờ nỗ lực của các nhà ngoại giao ở Đại sứ quán Singapore mà hội nghị thượng đỉnh và năm chủ tịch ASEAN đó của Campuchia đã diễn ra một cách đàng hoàng. Tuần tới, hội nghị thượng đỉnh thường niên của ASEAN lại đến phiên Campuchia tổ chức, một nước Campuchia đã tiến bộ cực kỳ nhiều; và câu chuyện ở Myanmar – trường hợp vô vọng đương thời của khu vực – hiện đứng đầu trong chương trình nghị sự.
“Myanmar (Burma) isn’t in the official agenda of ASEAN, but regional leaders will use the gathering to discuss political development in Myanmar unofficially,” says Kamarulnizam Abdullah, a professor of national security at the Universiti Utara Malaysia (UUM). “They are keen to know from their Myanmarese counterparts on the election process.”	“Myanmar (Burma) không nằm trong chương trình nghị sự chính thức của ASEAN, nhưng các nhà lãnh đạo trong khu vực sẽ tận dụng cuộc gặp mặt để thảo luận về diễn biến chính trị hiện nay ở Myanmar, một cách không chính thức” – Kamarulnizam Abdullah, giáo sư về an ninh quốc gia, Đại học Utara Malaysia (UUM), nói. “Họ muốn nghe các đối tác Myanmar nói về tiến trình bầu cử”.
This will follow weekend elections that will undoubtedly herald a march into parliament by opposition leader Aung San Suu Kyi and her National League of democracy (NLD) and a managed float of the Kyat amid plans for Naypyidaw’s assumption of the ASEAN chair in 2014, a year ahead of the cherished dream of a fully integrated ASEAN Community.	Việc này sẽ diễn ra sau các cuộc bầu cử cuối tuần ở Myanmar, các cuộc bầu cử mà kết quả chắc chắn sẽ là một cuộc đổ bộ vào Quốc hội của lãnh tụ phe đối lập Aung San Suu Kyi cùng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của bà, và việc thả nổi có quản lý đồng Kyat, trong bối cảnh Naypyidaw lên kế hoạch tiếp nhận chiếc ghế chủ tịch ASEAN vào năm 2014, một năm trước khi họ hiện thực hóa giấc mơ đẹp là trở thành thành viên đầy đủ của Cộng đồng ASEAN.
Important will be the arrival of Burmese President Thein Sein. His election victory in 2010 was widely dismisses as rigged, but with the NLD’s backing of the by-elections, his position has been legitimized, raising the prospect that Western countries will start to lift crippling economic sanctions.	Sự hiện diện của Tổng thống Myanmar Thein Sein có ý nghĩa rất quan trọng. Chiến thắng của ông trong cuộc bầu cử 2010 bị số đông coi là có sự sắp xếp thiếu trung thực, nhưng với việc NLD tán thành bầu cử phụ, chiếc ghế của ông Thein Sein đã được hợp thức hóa, làm gia tăng triển vọng là các nước châu Âu sẽ bắt đầu dỡ bỏ lệnh cấm vận kinh tế tai hại đối với Myanmar.
Suu Kyi has already claimed that widespread irregularities during this campaign were “really beyond what’s acceptable in a democratic nation.” But she was still prepared to proceed with the elections “because that’s what our people want”.	Suu Kyi đã tuyên bố rằng những biểu hiện bất thường trong chiến dịch bầu cử đó “thật sự nằm ngoài những gì có thể chấp nhận ở một quốc gia dân chủ”. Nhưng bà vẫn chuẩn bị xúc tiến tranh cử “vì đó là điều nhân dân mong muốn”.
This will go a long way toward easing international tensions over the prospect of Burma hosting the ASEAN chair in 2014, just 12 months shy of ASEAN’s plans to declare itself a fully integrated community.	Sẽ còn một con đường dài phải đi để có thể làm dịu những băn khoăn của thế giới về khả năng Myanmar làm chủ tịch ASEAN trong năm 2014, chỉ 12 tháng trước khi ASEAN thực hiện kế hoạch tuyên bố họ là một cộng đồng hội nhập đầy đủ.
Cambodian Prime Minister Hun Sen will chair the 20th ASEAN Summit, with three key documents declaring that ASEAN is one community, one destiny and drug free by 2015, expected to take pride of place.	Thủ tướng Campuchia Hun Sen sẽ ngồi ghế chủ tịch Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 20. Sẽ có ba văn bản lớn tuyên bố rằng, cho đến năm 2015, ASEAN là một cộng đồng thống nhất, một khu vực không ma túy; đây là ba văn bản quan trọng nhất.
“The proposed ASEAN community – this is the big agenda to reaffirm member countries’ commitment. ASEAN needs to ensure that members are fully geared up to the plan. Emphasis will also be given to the role of second and third track diplomacy in achieving the community idea,” Abdullah of UUM said.	“Xây dựng một Cộng đồng ASEAN như đã đề xuất – đây là một nội dung lớn trong chương trình nghị sự, nhằm tái khẳng định cam kết của các nước thành viên. ASEAN cần đảm bảo rằng các thành viên của họ được chuẩn bị đầy đủ cho kế hoạch chung của khối. Sẽ cần nhấn mạnh vai trò của kênh ngoại giao thứ hai và thứ ba trong nỗ lực hiện thực hóa ý tưởng chung của khối” – GS. Abdullah của trường UUM nói.
	(Kênh ngoại giao thứ hai là qua các tổ chức phi chính phủ; kênh ba là qua các công ty, doanh nghiệp – chú thích của người dịch).
Ray Leos, Dean of the Faculty of Communications and Media Arts at Pannasastra University of Cambodia, says the biggest issue confronting ASEAN integration is the yawning wealth gap.	Ray Leos, Trưởng khoa Truyền thông và Nghệ thuật Truyền thông Đại chúng, Đại học Pannasastra (Campuchia), nói rằng vấn đề lớn nhất mà ASEAN phải đối mặt trên con đường hội nhập là chênh lệch về phát triển.
“How can ASEAN realistically close the gap between the rich and poor countries by 2015? What will be the form of this ASEAN integration? This is still not entirely clear, and we are less than three years away. It’s vital that this issue be addressed this year,” he says.	“Làm sao ASEAN có thể thực sự xóa đi khoảng cách giữa nước giàu và nước nghèo, trước năm 2015? Hình thức của liên kết ASEAN khi ấy sẽ như thế nào? Điều này hoàn toàn chưa rõ, mà chúng ta chỉ còn không đầy ba năm nữa. Năm nay, vấn đề phải được giải quyết – đó là điều sống còn” – ông nói.
ASEAN at present consists of Brunei, Burma, Cambodia, Laos, Indonesia, Malaysia, the Philippines, Singapore, Thailand and Vietnam. Timor-Leste has been widely touted as the next member while Papua New Guinea has also indicated it would like to join the trade bloc.	Hiện tại ASEAN bao gồm Brunei, Burma, Campuchia, Lào, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam. Đông Timor đã được mời làm thành viên tiếp theo, còn Papua New Guinea cũng tỏ ý muốn gia nhập khối mậu dịch ASEAN.
Other issues include formulating a rapid regional response to disaster management, like the floods that struck Thailand, Cambodia and Vietnam last year; pushing protocols to establish Southeast Asia as a nuclear-weapon-free zone (NWFZ) and dispute management.	Các vấn đề khác bao gồm thiết lập một cơ chế phản ứng nhanh của khu vực trước thảm họa, chẳng hạn lũ lụt ở Thái Lan, Campuchia và Việt Nam năm ngoái; xúc tiến các nghị định thư xây dựng Đông Nam Á thành khu vực không vũ khí hạt nhân (NWFZ); và kiểm soát tranh chấp.
The true test of diplomatic skills lies with China and whether Cambodia is prepared to use its position as chair to back sovereign claims by Vietnam and the Philippines over the Paracel and Spratly islands against Beijing, which is a key financial supporter of Hun Sen’s government.	Phép thử thật sự đối với quan hệ ngoại giao nằm trong vấn đề Trung Quốc, và việc liệu Campuchia có sẵn sàng sử dụng cương vị chủ tịch của mình để ủng hộ các yêu sách chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa mà Việt Nam và Philippines đưa ra trước Trung Quốc hay không. Trung Quốc hiện là nước viện trợ tài chính nhiều nhất cho chính quyền Hun Sen.
The islands fall well outside China’s maritime borders and within the geographical limits of neighboring countries. Despite this, China has made it clear in recent years that it wants to negotiate control of the islands, and on a bilateral basis – not within the realm of ASEAN.	Hai quần đảo này nằm rất xa biên giới trên biển của Trung Quốc, và nằm trong giới hạn địa lý của các nước láng giềng của Trung Quốc. Bất chấp sự thực đó, mấy năm qua, Trung Quốc vẫn tỏ rõ ý muốn giành quyền kiểm soát hai quần đảo, và trên cơ sở đàm phán song phương, chứ không phải trong khuôn khổ ASEAN.
Malaysia, Brunei and Taiwan also have varying claims over the Spratly and Paracel chains.	Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng có những yêu sách khác nhau đối với chuỗi đảo Trường Sa và Hoàng Sa.
The islands are covered by the 1960 U.S.-Japan treaty of Mutual Cooperation and weren’t contested for more than 50 years after World War II, when Beijing was receiving soft loans from Tokyo as part of post-war reparations.	Các đảo này được nhắc tới trong Hiệp ước Hợp tác Hoa Kỳ-Nhật Bản 1960, và không bị tranh chấp gì trong suốt hơn 50 năm sau Thế chiến II, khi Bắc Kinh còn nhận những khoản vay mềm từ Tokyo, như một phần tiền bồi thường chiến tranh.
Last year, ASEAN and China agreed to heed the guidelines on implementing the Declaration of Conduct (DOC), a document that provides a framework for future deliberations on territorial claims on the islands, but observers were hardly impressed given it was initially signed back in 2002.	Năm ngoái, ASEAN và Trung Quốc đã nhất trí quan tâm đến các nguyên tắc hướng dẫn thực hiện Tuyên bố về Ứng xử (DOC), một văn bản tạo khuôn khổ cho các cuộc đàm phán tương lai về chủ quyền trên hai quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa. Tuy nhiên, DOC không mấy gây ấn tượng cho giới quan sát, bởi lẽ nó đã được ký từ năm 2002.
Chinese President Hu Jintao is currently in Cambodia on a four-day friendship visit ahead of the summit. It’s the first visit by a Chinese head of state in 12 years, and sources have said he will emphasize that the nature of Chinese aid is no strings attached but that China expects Cambodia to maintain a neutral position as a mediator in the Spratlys dispute.	Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào hiện đang ở Campuchia trong một chuyến thăm hữu nghị kéo dài bốn ngày, diễn ra trước khi hội nghị thượng đỉnh khai mạc. Đây là chuyến thăm đầu tiên của một nguyên thủ quốc gia Trung Quốc trong suốt 12 năm qua. Các nguồn tin cho hay ông Hồ Cẩm Đào đã nhấn mạnh rằng viện trợ của Trung Quốc không gắn với yêu cầu cụ thể nào, nhưng Trung Quốc mong muốn Campuchia giữ lập trường trung lập của người trung gian trong vấn đề Trường Sa.
“Regarding the relationship with China and Vietnam…a very sensitive issue for Cambodia for obvious reasons,” Leos says.	“Về mối quan hệ với Trung Quốc và Việt Nam… một vấn đề hết sức nhạy cảm đối với Campuchia, vì các nguyên nhân khác nhau” – Leos nói.
“Another big issue I see is whether Cambodia as chair of ASEAN will use that position to lobby for or advance the interests of the so called LCMV – Laos, Cambodia, Myanmar and Vietnam – or lesser developed countries of ASEAN. And if it does do so, what will it do?” “This will be very interesting to see,” he adds.	“Một vấn đề lớn nữa mà tôi nhận thấy là liệu Campuchia, với vai trò chủ tịch ASEAN, có sử dụng cương vị đó để vận động hoặc thúc đẩy lợi ích của cái gọi là LCMV – liên minh Lào, Campuchia, Myanmar và Việt Nam – những nước kém phát triển hơn trong ASEAN, hay không. Nếu họ làm như thế, cụ thể họ sẽ làm gì?”. “Sẽ rất thú vị khi ta quan sát điều này” – ông nói thêm.
Diplomatic flaps will test Phnom Penh’s relations with its neighbors, but in a broader sense this ASEAN summit will also allow Cambodia to show it has come of age – despite chronic corruption and disputes over land, workers’ rights and a culture of impunity among the recently moneyed class.	Các hoạt động ngoại giao sẽ là thuốc thử quan hệ của Phnom Penh với các nước láng giềng, nhưng theo một nghĩa rộng hơn thì hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần này cũng sẽ cho phép Campuchia thể hiện rằng họ đã trưởng thành – mặc dù họ vẫn còn nạn tham nhũng mãn tính, tranh chấp về đất đai, quyền công nhân, và cái văn hóa miễn tội cho tầng lớp mới giàu.
“I remember the Phnom Penh of 2002, with darkened and unpaved streets, and power outages three, sometimes four times a week. Except for some of the expat watering holes, the city was pretty much dead quiet after 9pm, even on weekends,” Leos says.	“Tôi vẫn nhớ Phnom Penh hồi năm 2002, với những con phố tối tăm, không lát đường, mất điện ba, bốn lần một tuần. Ngoài một vài tụ điểm công cộng tiêu điều thì cả thành phố gần như im lặng chết người sau 9h tối, kể cả vào cuối tuần” – Leos nói.
Since then, billions of dollars of investment and development have come in, streets are paved and lit, the city infrastructure has improved, there are fewer power outages, and high rises are starting to dot city’s skyline.	Kể từ đó tới nay, hàng tỷ đôla tiền đầu tư và phát triển đã vào Campuchia, phố xá được lát và thắp sáng, cơ sở hạ tầng đô thị được cải thiện, ít bị cắt điện hơn, và nhà cao tầng bắt đầu lấm chấm trên đường chân trời của thành phố.
“You see businesses open, people on the streets and residents sitting in front of their homes, chatting with their neighbors until late in the evening – much has changed,” he adds.	“Bạn có thể thấy các công ty mở cửa hoạt động, người dân đi lại trên đường hoặc ngồi trước cổng nhà mình, trò chuyện với hàng xóm cho tới khuya. Nhiều thứ đã đổi khác” – ông nói thêm.
Whether Cambodia’s diplomatic skills have been sharpened to a similar point, though, remains to be seen.	Mặc dù vậy, các kỹ năng ngoại giao của Campuchia đã được cải thiện tương tự hay chưa là điều còn phải chờ xem.
	Translated by Thủy Trúc
http://the-diplomat.com/2012/03/31/will-asean-tackle-south-china-sea/2/