MY TIME WITH THE COFFEE KING OF VIETNAM TÔI VÀ VUA CAFÉ VIỆT NAM

MY TIME WITH THE COFFEE KING OF VIETNAM	TÔI VÀ VUA CAFÉ VIỆT NAM
By Catherine Karnow	Catherine Karnow
I have been photographing Vietnam for 21 years, and returned last fall to see what had changed. I was especially interested in new wealth as there haven’t been millionaires there until the last few years. I wondered what wealth looked like in a Communist country.	Tôi đã chụp ảnh Việt Nam suốt 21 năm và đã quay lại đây mùa thu năm ngoái*. Lần này tôi đặc biệt quan tâm đến người giàu. Vì mãi cho đến cách đây mấy năm, vẫn còn chưa triệu phú nào. Tôi muốn biết giới giàu có trong một đất nước cộng sản trông như thế nào.
	*2011
In Saigon I stayed with my friend Phuong Anh Nguyen, who escaped by boat when she was 13, returned to Vietnam at 24, and now runs the hottest bar in Saigon, the Q-Bar. She is also one of the most beautiful women I have ever seen. When I asked Phuong Anh whom I should meet, she immediately suggested Dang Le Nguyen Vu, someone she referred to as the “Coffee King.” She arranged for me to meet him, as she knows everybody.	Ở Sài gòn, tôi ở lại với bạn tôi Nguyễn Phương Anh, từng chạy trốn khỏi Việt Nam năm 13 tuổi và trở về đây năm 24 tuổi để làm chủ một quán bar hot nhất ở đây, Q-Bar. Phương Anh cũng là người đẹp nhất mà tôi đã từng gặp. Khi  tôi hỏi chị nên gặp ai đây, ngay lập tức chị đề nghị Đặng Lê Nguyên Vũ, người mà chị gọi là “Vua Café”. Chị đã sắp xếp cho tôi gặp anh ấy vì chị quen biết rất rộng.
The Coffee King’s 12th-floor office is on a street full of “hair salons,” shops that are fronts for service girls. He greeted me in his grand 12th floor office and offered me a perfect espresso, then we sat down to talk. He watched me intently while I spoke; I knew that he was judging me.	Văn phòng của Vua Cà-phê ở tầng 12 trên một con phố đầy rẫy các “hiệu cắt tóc” trá hình cho gái gọi. Anh tiếp tôi trong văn phòng sang trọng trên tầng 12 và mời tôi một ly espresso tuyệt hảo, sau đó chúng tôi ngồi nói chuyện. Anh chăm chú nhìn tôi khi nghe tôi nói; tôi biết anh đang dò xét tôi.
I must have impressed him, though, because he invited me to spend three days at his ranch. As the Coffee King never poses for photographs, I felt honored, but nervous, too. I wondered why he was allowing me into his life, and what he would reveal.	Hẳn là tôi đã gây ấn tượng, vì sau đó anh mời tôi lên trang trại ở lại ba ngày. Vì anh hầu như không cho ai chụp ảnh, nên tôi có chút vinh dự, nhưng cũng hơi lo lắng. Tôi tự hỏi vì sao anh cho phép tôi tìm hiểu cuộc đời anh, và liệu anh sẽ hé lộ điều gì đây.
A week later I found myself way up in the green misty highlands of Vietnam, listening to him tell me how he was going to change first Vietnam, then the world, through coffee.	Một tuần sau, tôi đã cùng anh dạo bước trên vùng cao nguyên xanh mờ sương, lắng nghe anh nói làm thế nào để trước là thay đổi Việt Nam, sau là thay đổi thế giới thông qua cà phê.
The Coffee King owns Vietnam’s most successful coffee company: Trung Nguyen Coffee, which is as ubiquitous as Starbucks. Vietnam is the second biggest exporter of beans in the world, so that makes the Coffee King pretty rich.	Vua Cà phê sở hữu cà phê Trung Nguyên, công ty cà phê thành công nhất Việt Nam, theo kiểu ở đâu cũng gặp như Starbucks. Việt Nam là nước xuất khẩu cà phê hạt lớn thứ hai thế giới, nên Vua khá giàu có.
The ranch house was in the traditional style of the region – one story, long, and not large – but oddly decorated inside. The living room was filled with imposing busts of revolutionary figures – Napoleon, Che Guevara, Mao Tse Tung. He told me he talks to the busts and gets inspiration for how to change the world.	Ngôi nhà trang trại của anh giống kiểu nhà truyền thống của vùng này – một tầng, dài, và không to, bên trong trang trí khá kỳ quặc. Phòng khách chưng đầy tượng bán thân oai nghiêm của các nhà cách mạng như Napoleon, Che Guearvara, Mao Trạch Đông. Anh kể, anh hay nói chuyện với các vị ấy để có cảm hứng thay đổi thế giới.
There was also an immense autographed photo of him with General Giap — one of the world’s greatest living generals (he’s 100 as I write this) — who is responsible for winning Vietnam’s independence from both France and the U.S. I myself have spent much time with General Giap, and my photographs of the general are considered his official portraits. Later I realized this was why the Coffee King had allowed me into his world.	Có một bức ảnh cực to anh chụp chung với Tướng Giáp – một trong những vĩ tướng vĩ đại nhất thế giới còn sống (ông 100 tuổi khi tôi viết bài này), người đã giành lại độc lập cho Việt Nam từ tay Pháp và Mỹ. Bản thân tôi cũng đã dành khá nhiều thời gian với tướng Giáp, và những bức ảnh tôi chụp vị tướng này được coi là chân dung chính thức của ông. Sau này tôi mới hiểu đó là lý do chính mà Vua Cà phê cho phép tôi đi vào thế giới của anh.
But we didn’t spend time inside surrounded by busts; we sat at an old scratched wooden table in the Chinese style pavilion outside. For such a rich man, his furniture was very simple, a reflection of a culture of austerity that dates back to Ho Chi Minh.	Nhưng chúng tôi không mất nhiều thời gian ngồi trong nhà với các bức tượng bao quanh; mà ra ngồi bên một cái bàn gỗ cũ trầy xước trong một trà lâu kiểu Tàu. Với một người giàu có như thế thì đồ gỗ đó là quá giản dị, một kiểu văn hóa thắt lưng buộc bụng, có từ thời Hồ Chí Minh.
Also known as "The Chairman," Mr. Vu's life revolves around coffee. (Photo: Catherine Karnow)	Còn được gọi là "Chủ tịch", cuộc đời ông Vũ xoay quanh cà phê. (Ảnh: Catherine Karnow)
For two days and two nights, the Coffee King smoked cigar after cigar and, in an operatic sing-song voice, spoke sadly about his love for the Vietnamese people and his deep despair for their future.	Trong hai ngày hai đêm, Vua café liên tục hút xì-gà và với một giọng nói như ca sĩ opera, buồn bã chia sẻ với tôi về tình yêu của anh dành cho người Việt Nam và sự lo lắng tuyệt vọng cho tương lai dân tộc.
He pointed to his head and asked, “Why do you think I have no hair?”	Anh chỉ tay lên đầu và hỏi: “Cô có biết vì sao tôi không có tóc”.
“It is from stress. I do not sleep,” he said. “The people are too passive; they just do what they are told. The Vietnamese people are our greatest resource, and yet we are failing to show the world who we are and what we are capable of! We have no identity!”	“Vì quá căng thẳng. Tôi không ngủ được. Mọi người quá thụ động; họ chỉ làm những gì được bảo làm. Người dân Việt Nam là nguồn lực quý nhất mà chúng tôi có. Vậy mà chúng tôi không thể chỉ cho thế giới thấy chúng tôi là ai và chúng tôi có thể làm gì? Chúng tôi không có bản sắc!”
The key to change, he said, was in the Vietnamese people — if they would only “wake up.”	Chìa khóa để thay đổi, anh nói, nằm ngay trong tay người dân Việt Nam. Có điều họ phải “thức tỉnh.”
I wondered whether he was voicing his frustration with the government, which censors freedom of expression, but he was quiet on this point. Indeed, in Vietnam, as others had told me, it is not what you do, it is what you say, that can anger the government.	Tôi thắc mắc liệu có phải là anh đang lên tiếng về việc không hài lòng với chính phủ, kiểm soát quyền tự do ngôn luận, nhưng anh giữ im lặng. Thật ra, ở Việt Nam, như mọi người từng bảo tôi, không phải cái bạn làm mà điều bạn nói khiến chính quyền tức tối.
Then, with eyes narrowed, gesturing with his Cohiba, he declared that everyone should embody the “coffee spirit.” But he was vague on the particulars; I wondered if he had a plan.	Rồi nheo mắt, phác một cử chỉ với điếu xì gà Cohiba, anh tuyên bố rằng mọi người phải thực hành “đạo café”. Nhưng không nói rõ chi tiết khi tôi hỏi anh đã có kế hoạch hay chưa.
On my last night, I pressed the Coffee King for more. I wanted to know exactly how he was going to change Vietnam, and then the world, with this coffee spirit. In his flowing white tunic and matching pants, he resembled a prophet. He leaned forward and told me his vision. “My coffee shops,” he said, “will be gathering places where people, especially young people, will exchange ideas, where they will express themselves in all ways, through conversation, performance, art, workshops, lectures. Exciting and influential people will come and teach, and the people of Vietnam will wake up, be enlightened, and be inspired to think creatively and bring change to their country!”	Đêm cuối cùng ở đó. Tôi gây sức ép với Vua Cà phê để anh bộc lộ nhiều hơn. Tôi muốn biết chính xác anh định thay đổi Việt Nam và thế giới như thế nào qua “Đạo café”. Trong bộ quần áo trắng lụng thụng, anh giống như một nhà tiên tri. Anh nghiêng người về phía trước và nói với tôi về tầm nhìn của mình: “Những quán cà phê của tôi sẽ là nơi tụ tập của mọi người, nhất là giới trẻ, để trao đổi ý tưởng, thể hiện bản thân ở nhiều bình diện, thông qua trò chuyện, biểu diễn, nghệ thuật, thảo luận, bài giảng. Những người có ảnh hưởng và có sức lôi cuốn sẽ đến tuyết giảng, và người Việt Nam sẽ thức tỉnh, được khai sáng được truyền cảm hứng để suy nghĩ sáng tạo và mang lại thay đổi cho đất nước!”
As we sat at the old table on the pavilion, a light rain pattering on the roof, his Arabian horses stamping about in a nearby barn, I saw a man whose vision was clear because his love for his people was unwavering. I was seeing not only an individual with an intention so strong he would stop at nothing, I was also seeing the Vietnamese spirit, that indomitable force that keeps them focused on the goal no matter what the cost.	Khi chúng tôi ngồi bên cái bàn cũ trong trà lâu, một cơn mưa nhỏ vỗ nhẹ trên mái nhà, mấy con ngựa Ả Rập của anh gõ móng ở chuồng bên, tôi nhìn thấy một người đàn ông có viễn kiến trong sáng vì tình yêu thương dành cho con người không hề lay chuyển. Tôi nhìn thấy không phải một cá nhân với ý định mạnh mẽ tới mức sẽ chẳng bao giờ chịu dừng lại, tôi còn nhìn thấy cả tinh thần người Việt Nam, thứ sức mạnh không thể khuất phục đã giữ cho họ tập trung vào mục tiêu dù phải trả bất kỳ giá nào.
Catherine Karnow is a contributing editor at National Geographic Traveler. She will be showing her photography of Vietnam at Benroya Hall in Seattle February 26-28.	Catherine Karnow là một biên tập viên cộng tác với National Geographic Traveller. Cô sẽ tổ chức triển lãm hình ảnh Việt Nam tại Benroya Hall ở Seattle ngày 26-28 tháng Hai.
https://www.nationalgeographic.com/travel/intelligent-travel/2012/02/21/my-time-with-the-coffee-king-of-vietnam/