In Vietnam, Anti-China Protests Get Creative Người Việt dùng nhiều hình thức để bày tỏ sự chống đối Trung Quốc

At the Hanoi market, many consumers are more interested in quality than politics, Vietnam. (M. Brown/VOA)	Tại thị trường Hà Nội, nhiều người tiêu dùng quan tâm nhiều hơn đến chất lượng hơn so với chính trị, Việt Nam.(M. Brown / VOA)
In Vietnam, Anti-China Protests Get Creative	Người Việt dùng nhiều hình thức để bày tỏ sự chống đối Trung Quốc
Marianne Brown January 25, 2013	Marianne Brown 25.01.2013
HANOI - In the face of growing constraints on freedom of speech by Vietnamese authorities, protesters who oppose Chinese policies and trade practices are finding inventive ways to express themselves.	HÀ NỘI — Trong lúc đối mặt với sự hạn chế ngày càng tăng của nhà cầm quyền Việt Nam đối với tự do ngôn luận, những người biểu tình chống Trung Quốc đang tìm kiếm nhiều phương thức khác nhau để bày tỏ quan điểm của mình.
With stories of carcinogenic bras and toxic apples from China prevalent in the Vietnamese media, many people try to avoid buying Chinese goods. However, a few have taken it one step further and are using consumer choice as a way to express their political views.	Trong lúc các tin tức về áo ngực gây ung thư và táo độc của Trung Quốc tràn ngập trên các cơ quan truyền thông ở Việt Nam, nhiều người đã tránh không mua các mặt hàng do Trung Quốc sản xuất. Tuy nhiên, một số người đã nâng việc này lên một mức cao hơn và đang dùng sự lựa chọn của người tiêu thụ như một cách để bày tỏ quan điểm chính trị.
Paulo Nguyen Thanh manages the website No China Shop , which allows reputable local producers to sell strictly made-in-Vietnam products ranging from handbags to organic vegetables. He says he has two kinds of customers, those who are concerned about the ill effects of substandard goods and those who want to express their patriotism.	Ông Paulo Nguyễn Thành quản lý trang mạng 'No China Shop' để các nhà sản xuất có uy tín ở địa phương rao bán nhiều loại sản phẩm làm trong nước, từ bóp xách tay cho tới rau trái hữu cơ. Ông Thành cho biết ông có hai loại khách hàng: những người quan tâm tới ảnh hưởng của các mặt hàng kém chất lượng và những người muốn bày tỏ lòng yêu nước.
The site is one-of-a-kind in Vietnam, Thanh says, but is already proving popular. In two days he says the website sells around 4,000 items.	Ông Thành nói rằng trang mạng độc đáo này được nhiều người ưa chuộng và chỉ trong hai ngày trang này đã bán được khoảng 4.000 sản phẩm.
Thanh says Chinese products account for 95 percent of goods on the Vietnamese market. He says many people would rather buy products that are not made in China but they cannot find an alternative.	Ông Thành cho biết: "Hiện tại hàng Trung Quốc chiếm hết 90..95% thị trường ở Việt Nam, mà trong đó lẫn lộn rất nhiều hàng độc hại, và ảnh hưởng đến sức khỏe của rất nhiều người thì xu hướng càng ngày người ta càng tẩy chay hàng Trung Quốc, nhưng mà cuối cùng người ta không có một giải pháp thay thế hàng Trung Quốc vì đi đâu mua cũng đụng hàng Trung Quốc"
One of his latest offerings is a special kind of envelope, known as "bao li xi", which is filled with money and given as a gift during the Lunar New Year festival. Along with the traditional new year message, the design includes a map of Vietnam and the words: “Hoang Sa, Truong Sa, Vietnam,” - the Paracel and Spratly islands belong to Vietnam. China claims the islands and much of the surrounding sea.	Một trong những mặt hàng mới nhất được bán trên trang mạng của ông Thanh là phong bao lì xì, dùng đựng tiền mừng tuổi như là quả tặng trong dịp tết. Bên cạnh những lời chúc truyền thống, phong bao này còn in bản đồ Việt Nam với hàng chữ 'Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam'. Trung Quốc tuyên bố chủ quyền các đảo này và phần lớn vùng biển phụ cận.
Thanh was among a group of people who took part in anti-China protests in June.	Ông Thành là một trong những người đã tham gia các cuộc biểu tình chống Trung Quốc hồi tháng 6.
He says while shopping in supermarkets he noticed that nearly all of Tet envelopes were imported from China with Chinese lettering. He says Tet is a Vietnamese holiday so the design should be in Vietnamese.	Ông nói rằng trong khi mua sắm tại các siêu thị, ông nhận thấy rằng gần như tất cả các phong bì lì xì Tết được nhập khẩu từ Trung Quốc với chữ Trung Quốc. Ông nói rằng Tết là một ngày lễ Việt Nam cho nên thiết kế nên bằng tiếng Việt.
Jonathan London, Vietnam expert and assistant professor at City University Hong Kong, says complaints about Chinese sabotage of Vietnam's economy are literally thousands of years old. However, part of the recent boycott movement has been inspired by aggressive Chinese foreign policy.	Ông Jonathan London, một chuyên gia về Việt Nam của Đại học Thành phố Hồng Kông, cho biết sự than phiền về việc Trung Quốc phá hoại kinh tế Việt Nam đã có từ cả nghìn năm rồi, nhưng phong trào tẩy chay hàng Trung Quốc hồi gần đây một phần là phát xuất từ chính sách ngoại giao hung hãn của Bắc Kinh.
In recent months authorities detained protesters at an anti-China rally, jailed 13 Catholic activists and arrested high profile activist lawyer Le Quoc Quan, moves interpreted by some as part of an increasing crackdown on freedom of speech.	Trong vài tháng qua, nhà cầm quyền Việt Nam đã bắt giữ những người biểu tình tại một cuộc mít tinh chống Trung Quốc, bỏ tù 13 nhà hoạt động Thiên chúa giáo và bắt giam luật sư Lê Quốc Quân – một nhà tranh đấu nhân quyền nổi tiếng. Những hành động vừa kể được một số người xem là nằm trong chiến dịch đàn áp tự do ngôn luận.
London says in this restrictive atmosphere, consumption is one way for Vietnamese people to express their views.	Giáo sư London nói rằng trong hoàn cảnh bị nhiều hạn chế như vậy, tiêu thụ là một cách để người dân Việt Nam bày tỏ quan điểm của mình.
"Essentially the state cannot manage people's consumption as tightly as they can manage people's open expression of ideas...the Vietnamese populace has been pushed to a point where the consumer-based movement is one of the only options that's available to them," London said.	"Trên cơ bản thì nhà nước không thể quản lý sự tiêu thụ của dân chúng một cách chặt chẽ như họ có thể quản lý sự công khai bày tỏ ý kiến của dân chúng. Người dân Việt Nam đã bị dồn tới một chỗ mà phong trào dựa trên tiêu thụ là một trong những lựa chọn hiếm hoi mà họ có được."
Most consumers are more concerned about quality than foreign policy.	Hầu hết những người tiêu thụ quan tâm nhiều hơn về vấn đề chất lượng so với vấn đề chính sách đối ngoại.
At a busy open market in Hanoi, 32-year-old stallholder Ngoc says many Vietnamese people do not like buying Chinese goods, particularly poultry, fruit and vegetables, but she adds she and her friends do not have an opinion on political issues.	Tại một ngôi chợ lộ thiên đông người ở Hà Nội, một người bán hàng tên Ngọc nói rằng nhiều người Việt Nam không thích mua hàng Trung Quốc, đặc biệt là gà vịt, trái cây và các loại rau. Nhưng người phụ nữ này nói thêm rằng bà và bạn bè của bà không có ý kiến về các vấn đề chính trị.
She says in the past Vietnamese people would buy Chinese goods but they know better now. Many are concerned about dangerous chemicals used to preserve fresh goods.	"Người Việt Nam bây giờ cũng sợ hàng Trung Quốc, nghĩa là trước đây là không biết thì mới ăn nhiều, bây giờ người ta biết rồi người ta không ăn nữa sợ không tốt cho sức khỏe mà vì ăn những cái đây là .. trực tiếp người ta có chất bảo quản nhiều nên người dân sợ."
China is Vietnam's biggest trading partner, with bilateral trade reaching $41 billion in 2012, up from nearly $36 billion a year earlier. The country's reliance on China economically puts it in a difficult position politically.	Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, với lượng mậu dịch song phương lên tới 41 tỉ đô la trong năm 2012, tăng đáng kể từ mức gần 36 tỉ của năm trước đó. Sự phụ thuộc của kinh tế Việt Nam đối với Trung Quốc khiến cho nước này ở vào một vị thế khó khăn về mặt chính trị.
A consumer backlash in China over Japanese products following another territorial dispute cost Japanese firms substantial profits. However, London says it is not likely a boycott of Chinese products in Vietnam would have a big impact.	Một phong trào tẩy chay hàng hóa Nhật ở Trung Quốc sau khi quan hệ Trung-Nhật bị căng thẳng vì một vụ tranh chấp chủ quyền đã gây ra những thiệt hại đáng kể cho lợi nhuận của các công ty Nhật Bản.
"If this boycott were to gain momentum and gain wide notice in China then I think it could be significant but my sense is that at present it is mainly an expression of dissent," London noted. "And outrage at China's foreign policy within Vietnam."	Tuy nhiên, giáo sư London nói rằng có phần chắc là một phong trào tẩy chay hàng Trung Quốc ở Việt Nam sẽ không có ảnh hưởng lớn. "Nếu cuộc tẩy chay này có được đà tiến và được chú ý một cách rộng rãi ở Trung Quốc thì tôi nghĩ rằng nó có thể có ảnh hưởng lớn, nhưng tôi cảm thấy là vào lúc này nó chỉ là một sự bày tỏ ý kiến bất đồng và sự bất mãn đối với chính sách về Trung Quốc bên trong Việt Nam."
London says the existential conditions of Vietnam that have always existed and will always exist is the need to cope with China. Despite pressure from authorities, many people are likely to continue to find inventive ways of expressing their views.	Giáo sư London cho rằng từ xưa cho tới nay và trong tương lai, sự thích ứng với Trung Quốc lúc nào cũng là điều kiện sống còn của Việt Nam. Bất chấp các áp lực từ nhà cầm quyền, nhiều người ở Việt Nam có phần chắc sẽ tiếp tục tìm kiếm những phương thức có tính chất sáng tạo để bày tỏ quan điểm của mình.
http://www.voanews.com/content/in-vietnam-protest-against-china-get-creative/1590665.html