“Datsu-A Ron” – depart from Asia Thoát Á luận

“Datsu-A” – depart from Asia	Thoát Á luận
By Fukuzawa Yukichi	(Chủ trương thoát khỏi Châu Á) Fukuzawa Yukichi
(1) The path for the worldly transportations had become convenient. The wind of the Western civilization has blown to the East; even the grasses must sway to the current of this wind when it arrives.	Đường giao thông trên thế giới là phương tiện để làn gió của văn minh phương Tây thổi vào phương Đông. Khắp mọi nơi, không có cỏ cây nào có thể ngăn được làn gió văn minh này.
(2) The Westerners were never much different from what they are at the present as compared to their past. The ancient ones acted slowly, yet they now became swiftly to their actions only due to their utilization of the transportation advancements.	Thử nghĩ mà xem, những người phương Tây từ thời cổ kim đến nay đều có cùng dòng dõi giống nhau và họ không khác nhau nhiều lắm. Nếu ngày xưa họ chậm chạp thì ngày nay họ di chuyển hoạt bát và nhanh chóng hơn chính là vì họ lợi dụng được thế mạnh của phương tiện giao thông đó mà thôi.
(3) Unless we want to prevent the coming of this Western civilization with a firm resolve, it is best that we cast our lot with them. If one observes carefully what is happening in the present world, one should realize the futility of preventing the onslaught of Western civilization. Why shall we not float with them (the West) in the same ocean of civilization, sail the same waves, and enjoy the fruits and endeavours of civilization?	Đối với chúng ta, những người sống ở phương Đông, trừ khi chúng ta có quyết tâm vững chắc muốn chống lại xu thế văn minh phương Tây thì chúng ta mới có thể chống đỡ được, còn nếu không tốt nhất là chúng ta hãy cùng chia sẻ chung số mệnh với nền văn minh ấy. Nếu chúng ta quan sát kĩ lưỡng tình hình thế giới hiện nay, chúng ta sẽ nhận thấy được rằng chúng ta không thể nào chống lại được sự tấn công dữ dội của nền văn minh ấy. Vậy tại sao chúng ta không cùng nhau bơi nổi trên biển văn minh ấy, cùng nhau tạo ra một làn sóng văn minh ấy, cùng nhau nỗ lực xây dựng và hưởng lạc những thành quả của nền văn minh ấy?
(4) Civilization is like the rapidly spreading of measles.	Làn gió văn minh như là sự lan truyền của dịch bệnh sởi.
(5) The measles in Tokyo began and came from Nagasaki in the western realm of Japan. It (the pandemic) extends and spreads out like the warmth of spring thaw	Hiện giờ dịch bệnh sởi khởi phát từ vùng miền tây ở Nagasaki đang lan truyền về phía đông tới vùng Tokyô nhờ tiết trời ấm áp của mùa xuân.
(6) We may loathe the affects from the infectious disease, yet is there any effective approach to prevent it?	Thời điểm này chúng ta sợ sự lan truyền của dịch bệnh này thì phải tìm phương thuốc, nhưng liệu có phương thuốc nào có thể ngăn chặn sự lây lan này không?
(7) I can prove with solidity that there is no such way. People can only witness and embrace the forceful wrath of the disease in a pandemic.	Tôi có thể chứng minh rằng chúng ta không có một phương thuốc nào ngăn chặn được dịch bệnh cả. Cho dù chúng ta có ngăn chặn được dịch bệnh có thể lây lan này thì hậu quả là con người chúng ta sẽ chỉ có hư hỏng mà thôi.
(8) Yet, for the case of civilization, damages arrive accompanied with benefits; and often benefits count far more than lost.	Trong nền văn minh ấy có cả lợi lẫn hại song song, nhưng lợi luôn nhiều hơn hại, sức mạnh của những điều lợi đó không gì có thể ngăn cản được.
(9) Since it is impossible to prevent such cause (the coming of this Western civilization), it is only wise to indulge our strength into the assisting of the spread so that our people may bath in this force as soon as possible.	Đó chính là điểm mà tôi muốn nói rằng chúng ta không nên tìm cách ngăn cản lại sự lan truyền của nền văn minh ấy. Là những người trí thức, chúng ta hãy góp sức giúp cho sự lan truyền của làn sóng văn minh đó tới toàn dân trong nước để họ thấy được và làm quen với nền văn minh ấy càng sớm càng tốt. Làm được như vậy chính là sự nghiệp của những người trí thức.
(10) Recent Western civilization entered our Japan from the beginning of the reign of Kaei (1848-1854). Our people gradually discovered and adapted to the advantages and thrived. However, the old-fashioned government stood in the way of progress. It was a dire conundrum that could not be solved.	Nền văn minh phương Tây đang xâm nhập vào Nhật Bản và có thể tính bắt đầu từ chính sách mở cửa của nước nhà vào thời Gia Vĩnh (Kaei, 1848-1854). Người dân trong nước bắt đầu biết đến những giá trị hữu ích của nền văn minh ấy, và đang dần dần tích cực hướng tới tiếp nhận nền văn minh ấy.
(11) As long as the government continues to preserve (the old-fashioned mindset), civilization cannot enter.	Nhưng con đường tiến bộ tiếp cận nền văn minh đang bị cản trở bởi chính phủ già nua lỗi thời. Cho nên đó là vấn đề không thể giải quyết được. Nếu chúng ta duy trì chính phủ hiện nay thì nền văn minh chắc chắn không thể xâm nhập vào được.
(12) Modern civilization and Japan’s old conventions stand in two extremes. If we were to depart from our old believes and approaches, it is in the same time (that we have) to abolish our government.	Đó là vì nền văn minh hiện đại không thể song song tồn tại được cùng với những truyền thống Nhật Bản. Nếu chúng ta tìm cách thoát ra khỏi những truyền thống cũ kĩ đó thì đồng nghĩa với việc phải hủy bỏ chính phủ đương thời đi.
(13) On the other hand, shall we obstruct this invasion of civilization, Japan shall loose its independence.	Thế thì đương nhiên nếu chúng ta ngăn cản lại nền văn minh đang xâm nhập vào Nhật Bản thì chúng ta không thể giữ gìn được nền độc lập của chúng ta.
(14) It is in no possible ways that the struggle of the world civilization would permit this lonely island of the East slumbers in isolation.	Dù thế nào đi chăng nữa thì sự náo động mãnh liệt của nền văn minh thế giới không cho phép vùng Đảo Đông Á cứ tiếp tục ngủ trong sự cô độc nữa.
(15) My noble Japanese country men, it is our principle to recognize the need of the country over the weight of the government. Through the reliance of the Imperial Household’s dignity, we shall overthrow the old government and establish a new one. Everyone in the country shall completely adopt the modern Western civilization. (It is from doing so) Not only that Japan may strip away its old self, it will create a new axle in the entire continent of Asia, and this is where the essential ideology of the mere two words of “Datsu-A” – depart from Asia – lies.	Trong thời điểm hiện nay, những sĩ phu Nhật Bản chúng ta hãy dựa trên cơ sở đại nghĩa “coi trọng quốc gia và coi nhẹ chính phủ”, thêm nữa chúng ta có cơ may được dựa trên thánh chỉ tôn nghiêm của Thiên Hoàng, nhất định chúng ta phải từ bỏ chính phủ cũ, thành lập chính phủ mới, không phân biệt quan lại triều đình và thần dân, toàn dân trong nước tiếp thu nền văn minh hiện đại phương Tây. Nếu chúng ta làm được như vậy, chúng ta không những có thể thoát ra khỏi sự trì trệ lạc hậu cũ kĩ của nước Nhật Bản mà còn có thể đặt lại được một trật tự mới trên toàn Châu Á. Chủ trương của tôi chỉ gói gọn trong hai chữ “Thoát Á”.
(16) My country – Japan, is located in the eastern boarder of Asia. Yet the spirit of the Japanese people has already departed from the ugliness of the Asian milieu and shifted toward to the Western civilization.	Nước Nhật Bản chúng ta nằm tại miền cực đông Châu Á, giá như chúng ta có tinh thần dân tộc thoát ra khỏi những thói quen cổ hủ của Châu Á mà tiếp cận tới nền văn minh phương Tây thì chúng ta đã có thể hoà nhập với nền văn minh phương Tây rồi.
(17) However, it is unfortunate for us (Japan) that there are neighbouring countries. One is called Shina (China). The other one is named Chosen (Korea).	Tuy nhiên, thật không may cho Nhật Bản chúng ta, bên cạnh nước chúng ta có hai nước láng giềng, một nước gọi là Chi Na (Trung Quốc), một nước gọi là Triều Tiên.
(18) From ancient times, no difference from us Japanese, these two people (Chinese and Korean) have been nurtured by Asiatic politics, religions, and traditions. However, maybe it is due to the differences in racial origins (even though we share the same Asiatic teachings), there are differences in heredity and education. Comparing the three countries – Japan, China, and Korea – there are more similarities between China and Korea. Together, China and the Korea are more different than similar to us. No matter in an individual context or as a nation, the people of these two countries do not know the way to progress.	Cả hai dân tộc của hai nước này giống như dân tộc Nhật Bản chúng ta đều được nuôi dưỡng theo phong tục tập quán, tinh thần và nền giáo dục chính trị kiểu Châu Á cổ lai hi. Tuy nhiên, có lẽ do nhân chủng khác nhau, hoặc do quá trình di truyền khác nhau, hoặc do nền giáo dục khác nhau nên có sự khác biệt đáng kể giữa ba dân tộc. Dân tộc Trung Quốc và Triều Tiên giống nhau nhiều hơn và không có nhiều điểm giống với dân tộc Nhật Bản. Cả hai dân tộc này đều không biết đường lối phát triển quốc gia tự lập.
(19) In the world that transportation and traffic had become so convenient, they (the Chinese and the Koreans) have no excuses to be blinded from the recognizing of civilization. However, even they can see *it (*the signs of the progression of civilization) or hear *it, they lack the will to act. Their stubbornly love affairs with the ancient mentality and outdated customs have never changed in hundreds and thousands of years. When this new and effervescent theater discuss upon the topic of education, they (the Chinese and Korean) only trace back to Confucianism. In terms of education in schools, they can only refer to benevolence, integrity, decorum, and wisdom. On the surface, they counterfeit the intactness of things. In truth, they neglect righteous principles. Similar to any arrogant being who knows not of self-examinations, they have depleted morality to the extreme of shamelessness.	Ngày nay trong thời đại phương tiện giao thông tiện lợi, cả hai dân tộc không thể không nhìn thấy được sự hiện hữu của nền văn minh phương Tây. Nhưng họ lại cho rằng những điều mắt thấy tai nghe về nền văn minh phương Tây như vậy cũng không làm họ động tâm động não. Suốt hàng nghìn năm họ không hề thay đổi và vẫn quyến luyến với những phong tục tập quán cũ kĩ bảo thủ. Giữa thời buổi văn minh mới mẻ và đầy khí thế ngày nay mà khi bàn luận về giáo dục thì họ thường lên tiếng giữ gìn nền giáo dục Nho học (Hán học), bàn về giáo lý của trường học thì họ chỉ trích dẫn những lời giáo huấn “Nhân, Nghĩa, Lễ, Trí”, và chỉ phô trương coi trọng hình thức bên ngoài giả tạo, thực chất họ coi thường chân lí và nguyên tắc, còn đạo đức thì hung hăng tàn bạo và vô liêm xỉ không lời nào tả xiết, đã vậy họ lại còn kiêu căng tự phụ.
(20) In my opinion, it is impossible that these two countries (China and Korea) can remain nationally independent under this violent wind of civilization eastward.	Theo đánh giá của tôi, trong tình hình lan truyền mạnh mẽ của nền văn minh phương Tây sang phương Đông như hiện nay, hai nước ấy không thể giữ gìn được nền độc lập.
(21) If they are fortunate to have noble heroes to stand up, they should first begin with the improvements of their national matters. Like the massive scale of our Meiji Restoration, they should engage in activities to modify and reform their governments so that the hearts of their people maybe renewed. If they depart from such approach, it is most likely that their empires will fall within few years from now. It is without any doubts that their lands will be carved up by the civilized nations from around the world.	Nếu trong hai nước ấy, xuất hiện những nhân tài kiệt xuất mở đầu bằng công cuộc khai quốc, tiến hành cuộc đại cải cách chính phủ của họ theo quy mô như phong trào Duy Tân (Minh Trị Duy Tân) của chúng ta, rồi cải cách chính trị, đặc biệt là tiến hành các hoạt động đổi mới nhân tâm và cách suy nghĩ thì may ra họ mới giữ vững được nền độc lập, còn nếu không làm được như vậy thì chắc chắn chỉ trong vòng vài năm tới hai nước sẽ mất, đất đai của các hai nước ấy sẽ bị phân chia thành thuộc địa của các nước văn minh khác trên thế giới.
(22) The spread of civilization and enlightenment are like the infectious force of measles. China and Korea defied the natural law of its spread. Hiding in a room knowing that they cannot hide from the matter, they attempt to cut off the air circulation by shutting sealed the area.	Vậy lý do tại sao? Đơn giản thôi, vì tại thời điểm mà sự lan truyền của nền văn minh và phong trào khai sáng (bunmei kaika) giống như sự lan truyền bệnh sởi, hai nước Trung Quốc và Triều Tiên đã chống lại quy luật lan truyền tự nhiên ấy của nền văn minh. Họ quyết liệt tìm cách chống lại sự lan truyền nền văn minh ấy ví như họ tự đóng chặt cửa sống trong phòng khép kín không có không khí lưu thông thì sẽ bị chết ngạt.
(23) Similar to the relations between our lips and teeth (that they exist in an inseparable relationship), neighboring countries shall assist each other. Currently, China and Korea have not even offer a single drip of assistance to my Japan. Viewing from the eyes of the Westerners, they must be judging and viewing us as how they do to China because of the geographical proximity.	Tục ngữ có câu “môi hở răng lạnh”, nghĩa là các nước láng giềng không thể tách rời được nhau và giúp đỡ lẫn nhau, nhưng hai nước Trung Quốc và Triều Tiên trong thời điểm hiện nay không đóng vai trò giúp đỡ một chút nào cho nước Nhật chúng ta cả. Dưới nhãn quan của người phương Tây văn minh, họ nhìn vào những gì có ở hai nước Trung Quốc và Triều Tiên thì sẽ đánh giá nước Nhật chúng ta cũng giống hai nước ấy, có nghĩa là họ đánh giá ba nước Trung Hàn Nhật giống nhau vì ba nước cùng chung biên giới.
(24) For example, rule of law cannot be sustained (in those places) when the governments of China and Korea remain in their old-fashioned despotism. Westerners may suspect that Japan is an equally lawless nation. Both the Chinese and Korean people are so entangled into their superstitious beliefs and know nothing about science. Western scholars may also think that Japan too is a country devoted to the Yin Yang and the Five Elements. The Chinese are shameless people who do not understand humbleness and humility, even the chivalric compassions of the Japanese people are overwhelmingly shrouded by them. Koreans are extremely atrocious when punishing their own people; Japanese people would too be speculated (by the Westerners) as such (brutal people). There are countless things similar to the listed ones.	Lấy ví dụ, chính phủ Trung Quốc và Triều Tiên chuyên chế cổ phong và không có hệ thống pháp luật nên người phương Tây cũng nghĩ rằng Nhật Bản chúng ta cũng là một nước chuyên chế và không có luật pháp. Các sĩ phu hai nước Trung Quốc và Triều Tiên mê tín hủ lậu không biết đến khoa học là gì thì học giả phương Tây nghĩ Nhật Bản chúng ta cũng chỉ là một nước âm dương ngũ hành. Nếu người Trung Quốc hèn hạ không biết xấu hổ thì nghĩa hiệp của người Nhật cũng bị hiểu nhầm. Nếu ở Triều Tiên có hình phạt thảm khốc thì người Nhật cũng bị người phương Tây coi là không có lòng nhân ái. Chúng ta có thể nêu ra biết bao nhiêu ví dụ cũng không hết được.
(25) In metaphor, it is no different than that a man’s righteous deeds would be shrouded by the ugliness of his neighbors’ actions when he is the rare one who lives in a village or a town that is known for their (the villagers’) foolishness and cruelty.	Lấy những ví dụ này, tôi ví trường hợp nước Nhật Bản bên cạnh các nước Trung Quốc và Triều Tiên không khác gì trường hợp trong một làng có một người sống bên cạnh toàn những người ngu đần, vô trật tự, hung bạo và nhẫn tâm thì dù người đó có là người đúng đắn lương thiện đến đâu đi chăng nữa cũng bị nhiều người khác cho rằng là “cá mè một lứa”, cũng chẳng khác gì những người hàng xóm.
(26) These negative impacts (from the observation of the said analogies) on reality have indirectly conjured problems to our diplomatic affairs. It is a great misfortune for my Japan.	Khi những vụ việc rắc rối này sinh sôi nảy nở có thể gây ảnh hưởng trở ngại lớn tới con đường ngoại giao của chúng ta. Thực tế này là một đại bất hạnh cho nước Nhật Bản!
(27) That is why shall we think for the Japan today, we (the Japanese people) do not have the luxury of time to wait for the enlightenment of our neighboring countries – China and Korea – to work together toward the development of Asia. It is our best strategy to leave the ranks of Asian nations and cast our lot with the civilized nations of the West. As for our approach to the treating of China and Korea, there shall be no special treatment just because they are our neighboring countries. Simply adapt the ways of the Westerners is sufficed.	Vì vậy, nhằm thực hiện sách lược của chúng ta thì chúng ta không còn thời gian chờ đợi sự khai sáng (enlightenment, bunmei kaika) của các nước láng giềng Châu Á để cùng nhau phát triển được mà tốt hơn hết chúng ta hãy tách ra khỏi hàng ngũ các nước Châu Á, đuổi kịp và đứng vào hàng ngũ các nước văn minh phương Tây. Chúng ta không có tình cảm đối xử đặc biệt gì với hai nước láng giềng Trung Quốc và Triều Tiên cả, chúng ta hãy đối xử với hai nước như thái độ của người phương Tây đối xử.
28) Those who cherish bad friends cannot escape the fate of being branded as a bad person. My heart and determination lie in the refusal of bad friends.	Tục ngữ có câu “gần mực thì đen, gần đèn thì rạng”, nghĩa là nếu chúng ta chơi với những người bạn xấu, thì chúng ta cũng trở thành người xấu. Đơn giản là chúng ta đoạn tuyệt kết giao với những người bạn xấu ở Châu Á!
(29) Jiji Shimpo, March 16th, 1885	Jiji Shimpo, March 16/3/1885
Translated by Kuriki Seiichi	Translated by Hải Âu, Kuriki Seiichi
http://www2.chass.ncsu.edu/ambaras/hi233/Readings/Fukuzawa1885.htm