CHIM VẸT ĐỎ The Red Cockatoo Bạch Cư Dị

紅鸚鵡	CHIM VẸT ĐỎ	The Red Cockatoo
安南遠進紅鸚鵡 色似桃花語似人 文章辯慧皆如此 籠檻何年出得身 Phiên âm: HỒNG ANH VŨ An Nam viễn tiến hồng anh vũ Sắc tự đào hoa, ngữ tự nhân. Văn chương biện tuệ giai như thử, Lung giám hà niên xuất đắc thân!	Dịch nghĩa: An Nam xa xôi vừa dâng chim vẹt đỏ, Màu lông giống tựa hoa đào, tiếng giống tiếng người. Văn chương và học thuật nếu cũng đều như thế, Vậy đến năm nào mới thoát khỏi kiếp chim lồng! Dịch thơ: VẸT ĐỎ Nước An Nam vừa dâng vẹt đỏ, Nói tiếng người, lông tựa hoa đào. Thông minh, văn vẻ vậy sao, Kiếp chim lồng biết khi nào mới qua. Bạch Cư Dị	Sent as a present from Annam A red cockatoo. Coloured like the peach-tree blossom, ...Speaking with the speech of men. And they did to it what is always done To the learned and eloquent. They took a cage with stout bars And shut it up inside. Bai Juyi
白居易	translated Vũ Minh Tân	translated by Arthur Waley

Bai Juyi (Chinese: 白居易; Bái Jūyì; Po Chü-i) (772–846) was a Chinese poet of the Tang dynasty. His poems mostly concern his responsibilities as governor of several small provinces. He is also renowned in Japan (where his name is read Haku Kyo'i, はく きょい).

Bạch Cư Dị (白居易; Bái Jūyì; Po Chu-i) (772-846) là một nhà thơ Trung Quốc, triều đại nhà Đường. Thơông chủ yếu liên quan đến trách nhiệm của ông làm tổng đốc một số tỉnh nhỏ. Ông cũng nổi tiếng ở Nhật Bản (nơi mà tên của ông được đọc là Haku Kyo'i, はくき ょい).

Bai Juyi was born in Xinzheng to a poor but scholarly family. At the age of ten he was sent away from his family to avoid a war that broke out in the north of China, and went to live with relatives in the area known as Jiangnan, more specifically Xuzhou. He passed the jinshi in 800. His official career was initially successful: he was a member of the Hanlin Academy and Reminder of the Left from 807 until 815, when he was demoted and exiled after remonstrating with the Emperor Xian Zong over the failure to catch the murderer of two high officials. His career resumed when he was made Prefect of Hangzhou (822-824) and then Suzhou (825-827). His grave is situated on Xiangshan, across the Yi River from the Longmen cave temples in the vicinity of Luoyang, Henan.

Bạch Cư Dị sinh tại Tân Trịnh, trong một gia đình nghèo nhưng có học. Ở tuổi lên mười, ông đã được gia đình gửi đi xa để tránh một cuộc chiến tranh nổ ra ở phía bắc Trung Quốc, và đến sống với người thân trong khu vực được gọi là Giang Nam, cụ thể là Từ Châu. Ông đã qua kỳ thi Tiến sĩ năm 800. Sự nghiệp chính thức của ông ban đầu thành công: ông là một thành viên của Hàn Lâm Viện và Tả gián quan từ 807 đến 815, khi ông bị giáng chức và lưu vong sau khi thất bại trong việc dâng sớ lên Hoàng đế Xian Zong xin chém hai quan chức cấp cao. Sự nghiệp của ông tiếp tục khi ông làm Tri phủ Hàng Châu (822-824) và sau đó Tô Châu (825-827). Ngôi mộ của ông nằm trên núi Hương Sơn, bên kia sông Dịch thủy đối diện với các ngôi đền của khu hang động Long Môn trong vùng lân cận thuộc Lạc Dương, Hà Nam.

易水送別	Dịch thủy tống biệt	Goodbye at the Yi River
駱賓王 此地別燕丹， 壯士髮衝冠。 昔時人已沒， 今日水猶寒。 Dịch thủy tống biệt Thử địa biệt Yên Đan Tráng sĩ phát xung quan. Tích thời nhân dĩ một, Kim nhật thủy do hàn. (Dịch Nghĩa) Tiễn biệt trên sông Dịch (1) Nơi đây khi từ biệt Thái tử Đan nước Yên Tóc tráng sĩ (2) dựng đứng lên sát mũ Người xưa đã khuất rồi Nước sông Dịch ngày nay còn giá lạnh (3) (1) Thuộc tỉnh Hà Bắc Trung Quốc (2) Kinh Kha vâng mệnh Thái Tử Đan nước Yên đi mưu sát Tần Thủy Hoàng (3) Thuỷ do hàn: Nước còn lạnh, nhắc lại câu hát của Kinh Kha: Phong tiêu tiêu hề, Dịch thuỷ hàn, Tráng sĩ nhất khứ hề, bất phục hoàn. (Gió hiu hắt thổi, sông Dịch lạnh, Kẻ tráng sĩ ra đi không trở về)	Lạc Tân Vương Sông Dịch tiễn biệt Đất này biệt chú Yên Đan Tóc anh tráng sĩ tức gan dựng đầu Người xưa nay đã đi đâu, Lạnh lùng sông nước cơn sầu chưa tan (Bản dịch của Tản Đà) Tiễn biệt trên sông Dịch Nơi này biệt Yên Đan, Tráng sĩ tóc dựng ngược. Người xưa đã khuất rồi, Nước sông còn lạnh buốt. (Bản dịch của Tương Như) Sông nầy giả biệt Thái tử Yên, Tráng sĩ hờn căm, tóc chỉ thiện Người xưa hào hùng nay đà khuất, Chỉ còn sông lạnh chảy triền miên. (Bản dịch của Phụng Hà) Bên bờ sông Dịch Chia tay Thái tử chốn này Bừng bừng hào khí quyện bay ngất trời Bao năm tráng sĩ đi rồi Nước giòng sông Dịch vẫn xuôi lạnh lùng (Bản dịch của SongNguyễn HànTú) Tiễn biệt bên sông Dịch Nơi đây giã biệt Yên Đan Tóc mây Tráng sĩ ngang tàng dựng lên Người xưa nay đã bặt tên Nước sông kia vẫn ngày đêm lạnh lùng (Bản dịch của Vô Tình) Từ biệt Yên Đan ở đất này Tóc mây vượt mũ phất phơ bay Người xưa đi mãi không về nữa Sông Dịch vẫn còn lạnh đến nay. (Bản dịch của Nguyễn Minh) Đất này từ biệt thái tử Đan Đầu người tráng sĩ tóc dựng ngang Người xưa đã mất còn đâu nữa Ngàn năm sông cũ lạnh như băng. (Bản dịch của Nguyễn Thành Ân) Tiễn đưa trên sông Dịch Nơi này, biệt Thái-tử Yên, Tóc người tráng sĩ dựng lên, căm thù. Người xưa chết đã ngàn thu, Nay nhìn dòng nước còn như lạnh lùng... (Bản dịch của Anh Nguyên) Đất này từ biệt Yên Đan, Tóc đầu đứng ngược, máu hờn nóng sôi. Người xưa khuất bóng đi rồi, Ngày nay còn thấy nước trôi lạnh lùng. (Bản dịch của Trần Trọng Kim) Nơi đây từ biệt Yên Đan, Tóc hùng tráng-sĩ cao dương mũ người. Người thời xưa đã mất rồi, Nước hôm nay vẫn còn trôi lạnh lùng. (Bản dịch của Trần Trọng San) Lìa Yên Đan chốn ấy, Tóc dựng mũ anh hùng. Người trước đã xa khuất, Sông nay vẫn lạnh lùng. (Bản dịch của Lê Nguyễn Lưu)	Bản dịch Anh ngữ của Vô Tình At the Yi River shore of Yan\'s land Jang Ke said goodbye to Prince Dan! At this time, the hair of this dutiful-man For some reason - suddenly - stood on end Failure in his impossible mission Jang Ke was killed by the tyrant The water of the Yi River It was still cold forever