What sank the Titanic? Scientists point to the moon Thảm họa chìm tầu Titanic: Lỗi do "chị Hằng"?

What sank the Titanic? Scientists point to the moon	Thảm họa chìm tầu Titanic: Lỗi do "chị Hằng"?
By Jim Forsyth	Jim Forsyth
(Reuters) - A century after the Titanic disaster, scientists have found an unexpected culprit for the sinking: the moon.	(Reuters) - Một thế kỷ sau thảm họa Titanic, các nhà khoa học vừa tìm ra rằng “chị hằng” chính là “thủ phạm” gây nên vụ đắm tàu.
Anyone who knows history or has seen the blockbuster movies knows that the cause of the transatlantic liner's accident 100 years ago next month was that it hit an iceberg.	Sau khi xem bộ phim cùng tên, mọi người đều biết rằng nguyên nhân gây nên vụ tai nạn bi thảm cách đây 100 năm là do con tàu đâm vào băng.
"But the lunar connection may explain how an unusually large number of icebergs got into the path of the Titanic," said Donald Olson, a Texas State University physicist whose team of forensic astronomers examined the moon's role.	“Nhưng mối liên hệ với mặt trăng có thể giải thích tại sao những tảng băng lớn bất thường lại nằm trên đường đi của Titanic,” Donald Olson, nhà vật lý học ở ĐH bang Texas và là thành viên nhóm thiên văn học đã tiến hành đánh giá vai trò của mặt trăng trong vụ tai nạn, nói.
Ever since the Titanic sank in the early hours of April 15, 1912, killing 1,517 people, researchers have puzzled over Captain Edward Smith's seeming disregard of warnings that icebergs were in the area where the ship was sailing.	Kể từ khi con tàu Tinanic chìm vào rạng sáng ngày 15/4/1912, khiến 1.517 người thiệt mạng, và các nhà nghiên cứu vẫn không hiểu được tại sao thuyền trưởng Edward Smith dường như không bận tâm tới cảnh báo rằng có nhiều tảng băng trong khu vực mà con tàu đang đi qua.
Smith was the most experienced captain in the White Star Line and had sailed the North Atlantic sea lanes on numerous occasions. He had been assigned to the maiden voyage of the Titanic because he was a knowledgeable and careful seaman.	Smith là thuyền trưởng giàu kinh nghiệm nhất của hãng White Star Line và ông đã chỉ huy nhiều tàu đi qua vùng biển bắc Atlantic không biết bao nhiêu lần. Ông được giao nhiệm vụ điều khiển chuyến hạ thủy đầu tiên của con tàu Titanic vì ông vốn nổi tiếng là người cẩn thận và hiểu biết.
Greenland icebergs of the type that the Titanic struck generally become stuck in the shallow waters off Labrador and Newfoundland, and cannot resume moving southward until they have melted enough to re-float or a high tide frees them, Olson said.	Những tảng băng Greenland cùng loại với tảng băng mà tàu Titanic đã đâm vào hay mắc vào các vùng nước nông ở ngoài khơi Labrador và Newfoundland, và không thể di chuyển về phía Nam cho tới khi chúng tan chảy tới mức đủ để nổi lên hoặc phải nhờ thủy triều kéo ra, Olson giải thích.
So how was it that such a large number of icebergs had floated so far south that they were in the shipping lanes well south of Newfoundland that night?	Vậy làm cách nào mà nhiều tảng băng lớn lại trôi xa nhưng thế về phía Nam, đến nỗi trở thành nguyên nhân gây ra thảm họa kinh hoàng ở Newfoundland vào đêm đó?
The team investigated speculation by the late oceanographer Fergus Wood that an unusually close approach by the moon in January 1912 may have produced such high tides that far more icebergs than usual managed to separate from Greenland, and floated, still fully grown, into shipping lanes that had been moved south that spring because of reports of icebergs.	Nhóm nghiên cứu điều tra suy đoán của nhà hải dương học Fergus Wood rằng mặt trăng tiến gần trái đất một cách bất thường vào tháng 1/1912 có thể tạo ra những đợt thủy triều cực mạnh, đẩy nhiều tảng băng tách khỏi Greenland để trôi về phía nam hơn bình thường. Vào thời gian đó, những tảng băng này vẫn có thể nổi dù kích thước còn rất lớn.
Olson said a "once-in-many-lifetimes" event occurred on January 4, 1912, when the moon and sun lined up in such a way that their gravitational pulls enhanced each other. At the same time, the moon's closest approach to earth that January was the closest in 1,400 years, and the point of closest approach occurred within six minutes of the full moon. On top of that, the Earth's closest approach to the sun in a year had happened just the previous day.	Olson nói rằng, sự kiện hiếm đến mức “nhiều đời mới có một lần” đã xảy ra vào ngày 2/1/1912, khi mặt trăng và mặt trời nằm thẳng hàng, khiến lực hấp dẫn của chúng tăng cường lẫn nhau. Đồng thời, khoảng cách từ mặt trăng đến trái đất vào tháng 1 năm đó ngắn nhất trong 1.400 năm, và khoảng thời gian khoảng cách này đạt cực tiểu chỉ xảy ra trong 6 phút khi trăng tròn. Thêm vào đó, thời điểm trái đất ở gần mặt trời nhất trong năm vừa mới xảy ra ngay ngày hôm trước.
"This configuration maximized the moon's tide-raising forces on the Earth's oceans," Olson said. "That's remarkable."	“Vị trí sắp xếp các thiên thể này khiến lực thủy triều trên trái đất đạt cực đại,” Olson nói. “Thật qua lớn.”
His research determined that to reach the shipping lanes by mid-April, the iceberg that the Titanic struck must have broken off from Greenland in January 1912. The high tide caused by the bizarre combination of astronomical events would have been enough to dislodge icebergs and give them enough buoyancy to reach the shipping lanes by April, he said.	Nghiên cứu của nhóm Olson xác định được rằng để trôi đến tuyến đường hàng hải vào giữa tháng 4, tảng băng trôi va trúng tàu Titanic phải vỡ ra từ Greenland vào tháng 1/1912. Thủy triều cao do sự kết hợp những sự kiện thiên văn đã khiến các tảng băng vỡ ra và giúp chúng trôi đến nơi con tàu đi qua vào tháng 4.
Olson's team has sought to use tide patterns to determine exactly when Julius Caesar invaded Britain and prove the legend that Mary Shelley was inspired by a bright full moon shining through her window to write the gothic classic "Frankenstein."	Nhóm nghiên cứu của Olson đã tìm cách sử dụng các mẫu thủy triều để xác định chính xác thời điểm Julius Caesar xâm chiếm nước Anh và chứng minh truyền thuyết nói rằng Mary Shelley đã lấy cảm hứng từ một mặt trăng tròn sáng chiếu xuyên qua cửa sổ của mình để viết tác phẩm cổ điển gothic "Frankenstein".
The team's Titanic research may have vindicated Captain Smith - albeit a century too late - by showing that he had a good excuse to react so casually to a report of ice in the ship's path. He had no reason at the time to believe that the bergs he was facing were as numerous or as large as they turned out to be, Olson said.	Nghiên cứu của nhóm này về Titanic có thể minh oan cho thuyền trưởng Smith - mặc dù đã qua một thế kỷ - bằng cách minh chứng rằng ông đã không có một lý do chính đáng để phản ứng lại một cách cẩu thả một báo cáo về băng trên đường của con tàu. Vào thời điểm đó ông không có lý do để tin rằng ông đã phải đối mặt với nhiều băng hoặc băng lớn như trên thực tế đã xảy ra, Olson cho biết.