John Francis walks the Earth - John Francis đi vòng quanh thế giới

Thank you for being here. And I say thank you for being here, because I was silent for 17 years. And the first words that I spoke were in Washington, DC, on the 20th anniversary of Earth Day. And my family and friends had gathered there to hear me speak. And I said, "Thank you for being here." My mother, out in the audience, she jumped up, "Hallelujah, Johnny’s talking!" (Laughter)	Cám ơn vì đã có mặt ở đây. Và tôi nói cám ơn sự có mặt của các bạn ở đây là vì tôi đã câm lặng trong suốt 17 năm. Và những lời đầu tiên tôi nói là ở Washington, DC, trong dịp lễ kỷ niệm 20 năm Ngày trái đất (Earth day). Và gia đình và bè bạn của tôi đã tụ họp lại đó để nghe tôi diễn thuyết. Và tôi nói "Cám ơn vì đã có mặt ở đây". Mẹ tôi, ngồi giữa khán thính giả, bà đã nhảy lên, "Hallelujah, Johnny đang nói chuyện kìa!" (Tiếng cười)
Imagine if you were quiet for 17 years and your mother was out in the audience, say. My dad said to me, "That’s one" -- I’ll explain that. But I turned around because I didn’t recognize where my voice was coming from. I hadn’t heard my voice in 17 years, so I turned around and I looked and I said, "God, who's saying what I’m thinking?" And then I realized it was me, you know, and I kind of laughed. And I could see my father -- "Yeah, he really is crazy." Well, I want to take you on this journey. And the journey, I believe, is a metaphor for all of our journeys. And so, even though this one is kind of unusual, I want you to think about your own journey.	Thử tưởng tượng bạn câm lặng trong suốt 17 năm và mẹ bạn đang giờ ngồi giữa khán thính giả. Cha tôi nói: "lần thứ nhất" -- Tôi sẽ giải thích điều này. Nhưng tôi quay lại bởi vì tôi đã không nhận ra giọng nói của mình từ đâu vang tới. Tôi đã không nghe được tiếng nói của mình trong 17 năm qua, nên tôi quay lại nhìn rồi nói. "Ôi Thượng Đế, ai đang nói cái tôi đang suy nghĩ vậy?" Và sau đó tôi nhận ra đó là chính tôi, bạn biết không, và tôi cười. Và tôi có thể nhìn thấy cha tôi -- "Ừ, nó điên thiệt rồi." Tôi muốn dẫn dắt bạn đi vào hành trình này. Và tôi tin hành trình này là một ẩn dụ cho tất cả những cuộc hành trình của chúng ta. Và mặc dù là điều này khá là lạ lẫm, tôi muốn các bạn hãy nghĩ về hành trình của chính mình.
My journey began in 1971 when I witnessed two oil tankers collide beneath the Golden Gate, and a half a million gallons of oil spilled into the bay. It disturbed me so much that I decided that I was going to give up riding and driving in motorized vehicles. That’s a big thing in California. And it was a big thing in my little community of Point Reyes Station in Inverness, California, because there was only about maybe 350 people there in the winter – this was back in '71 now. And so when I came in and I started walking around, people -- they just knew what was going on. And people would drive up next to me and say, "John, what are you doing?" And I’d say, "Well, I’m walking for the environment." And they said, "No, you’re walking to make us look bad, right? You’re walking to make us feel bad." And maybe there was some truth to that, because I thought that if I started walking everyone would, you know, follow. Because of the oil, everybody talked about the polllution. And so I argued with people about that, I argued and I argued. I called my parents up. I said, "I’ve given up riding and driving in cars." My dad said, "Why didn’t you do that when you were 16?" (Laughter)	Hành trình của tôi bắt đầu vào năm 1971 khi tôi chứng kiến 2 tàu chở dầu va vào nhau ở Golden Gate, và gần 2 triệu lít dầu tràn ra khắp vùng vịnh. Chuyện đó làm tôi lo âu rất nhiều và tôi đã quyết định là tôi sẽ không sử dụng bất cứ loại xe cộ nào nữa. Đó là một vấn đề lớn ở California. Và cũng là một vấn đề lớn cho cộng đồng Point Reyes Station nhỏ bé của tôi ở Inverness, California, vì chỉ có khoảng 350 người ở đó vào mùa đông - đó là năm 1971. Và khi tới đó tôi bắt đầu đi bộ, mọi người-- họ biết có gì đó đang xảy ra. Và họ đến gặp tôi và nói: "Này John, anh đang làm cái gì vậy?" Và tôi trả lời: "À, tôi đi bộ vì môi trường" Và họ nói: "Không, anh đi bộ làm cho chúng tôi trông tệ hại, đúng không? Anh đi bộ làm chúng tôi thấy hổ thẹn với bản thân?" Và có lẽ họ nói có phần đúng, bởi vì tôi nghĩ rằng nếu tôi bắt đầu đi bộ, bạn biết đấy, họ sẽ làm theo. Bởi vì dầu tràn, mọi người bàn tán về sự ô nhiễm. Và tôi đã tranh luận với mọi người về điều đó, tôi đã tranh luận và tranh luận Tôi gọi về cho cha mẹ của tôi. Tôi nói: "Con sẽ không lái xe hơi nữa." Cha tôi nói: "Sao mày không làm vậy khi mày 16 tuổi ấy?" (Tiếng cười)
I didn’t know about the environment then. They’re back in Philadelphia. And so I told my mother, "I’m happy though, I’m really happy." She said, "If you were happy, son, you wouldn’t have to say it." Mothers are like that.	Thời đó tôi không biết gì về môi trường. Cha mẹ tôi trở về Philadelphia. Và tôi kể cho mẹ tôi nghe: "Dù sao con cũng thấy vui, con thật sự rất vui." Bà nói: "Con trai, nếu con thấy vui, con không cần phải nói ra." Bà mẹ nào cũng như nhau.
And so, on my 27th birthday I decided, because I argued so much and I talk so much, you see, that I was going to stop speaking for just one day -- one day -- to give it a rest. And so I did. I got up in the morning and I didn’t say a word. And I have to tell you, it was a very moving experience, because for the first time, I began listening -- in a long time. And what I heard, it kind of disturbed me. Because what I used to do, when I thought I was listening, was I would listen just enough to hear what people had to say and think that I could -- I knew what they were going to say, and so I stopped listening. And in my mind, I just kind of raced ahead and thought of what I was going to say back, while they were still finishing up. And then I would launch in. Well, that just ended communication.	Và vào ngày sinh nhật thứ 27 của tôi, tôi đã đưa ra quyết định, vì tôi tranh luận quá nhiều và nói quá nhiều, bạn thấy đấy, nên tôi quyết định là sẽ ngưng, không nói nữa chỉ trong một ngày – một ngày thôi -- cho nó thảnh thơi một tí. Và tôi đã làm vậy. Sáng sớm thức dậy tôi đã không nói một lời nào. Và tôi phải thú thật với các bạn, đó là một kinh nghiệm rất sâu sắc, vì đó là lần đầu tiên, tôi bắt đầu lắng nghe -- trong một thời gian dài. Và cái tôi nghe được, khá là làm cho tôi lo lắng. Vì những điều tôi đã từng làm, khi tôi nghĩ là tôi đang lắng nghe, là tôi chỉ nghe đủ cái mọi người cần nói thôi, và tôi nghĩ có thể là tôi biết cái họ định nói, và vì vậy tôi không lắng nghe nữa. Và tôi nghĩ, giống như là tôi cứ lo đua thẳng về phía trước và nghĩ về việc nên trả lời như thế nào, trong khi họ còn đang nói dang dở. Rồi tôi lại bắt đầu tranh luận. Và kết thúc cuộc nói chuyện.
So on this first day I actually listened. And it was very sad for me, because I realized that for those many years I had not been learning. I was 27. I thought I knew everything. I didn’t. And so I decided I’d better do this for another day, and another day, and another day until finally, I promised myself for a year I would keep quiet because I started learning more and more and I needed to learn more. So for a year I said I would keep quiet, and then on my birthday I would reassess what I had learned and maybe I would talk again. Well, that lasted 17 years.	Thế là trong cái ngày đầu tiên ấy, tôi thực sự đã lắng nghe. Và tôi rất buồn, vì tôi nhận ra rằng trong ngần ấy năm tôi chẳng học được cái gì cả. Lúc đó tôi 27 tuổi.Tôi tưởng cái gì mình cũng biết hết. Nhưng tôi chẳng biết gì cả. Và tôi quyết định tiếp tục làm như vậy. Rồi từng ngày từng ngày trôi qua cho tới cuối cùng, tôi hứa với bản thân mình tôi sẽ giữ yên lặng trong một năm vì tôi bắt đầu học được nhiều và tôi cần phải học nhiều nữa. Và trong một năm ấy tôi đã giữ yên lặng, và trong ngày sinh nhật tôi sẽ đánh giá lại xem mình đã học được những gì và nhiều khi tôi sẽ nói chuyện trở lại. Vậy mà 17 năm đã trôi qua.
Now during that time – that 17 years – I walked and I played the banjo and I painted and I wrote my journal and I tried to study the environment by reading books. And I decided that I was going to go to school. So I did. I walked up to Ashland, Oregon, where they were offering an environmental studies degree. It’s only 500 miles. And I went into the Registrar’s office and ... What, what, what? I had a newspaper clipping. Oh, so you really want to go to school here? You don’t …? We have a special program for you. They did. And in those two years, I graduated with my first degree -- a bachelor’s degree. And my father came out, he was so proud. He said, "Listen, we’re really proud of you son, but what are you going to do with a bachelor’s degree? You don’t ride in cars, you don’t talk, you’re going to have to do those things." (Laughter)	Trong suốt thời gian -- 17 năm đó -- tôi đã đi và chơi đàn banjo và tôi vẽ và viết lách và cố tìm hiểu về môi trường qua sách vở. Thế rồi tôi quyết định sẽ đi học lại. Và tôi đã làm thế. Tôi đi bộ tới Ashland, Oregon, nơi có cấp chứng chỉ cho một chương trình học về môi trường. Xa khoảng 800 cây số. Và tôi đi tới văn phòng đăng ký và... Cái gì, cái gì, cái gì? Tôi có một bài cắt ra từ tờ báo. Ồ, vậy ra anh rất muốn được đi học ở đây phải không? Nhưng anh không.... chứ? Chúng tôi có một chương trình đặc biệt cho anh. Và sau hai năm, tôi đã tốt nghiệp với tấm bằng đầu tiên của mình -- một tấm bằng cử nhân. Và cha tôi xuất hiện, ông rất hãnh diện về tôi. Ông nói: "Nghe này con trai, cha mẹ rất tự hào về con, nhưng con sẽ làm gì với tấm bằng cử nhân này? Con không lái xe, không nói chuyện, rồi con cũng phải làm những điều đó thôi." (Tiếng cười)
I hunched my shoulder, I picked my backpack up again and I started walking. I walked all the way up to Port Townsend, Washington, where I built a wooden boat, rode it across Puget Sound. Idaho -- walked across Washington, Idaho and down to Missoula, Montana. I had written the University of Montana two years earlier and said I'd like to go to school there. I said I'd be there in about two years. (Laughter)	Tôi khom người xuống, cầm lấy balô và một lần nữa tôi bắt đầu đi tiếp. Tôi đi tới tận Port Townsend, Washington, ở đó tôi làm một cái thuyền gỗ, dùng nó băng qua Puget Sound. Idaho -- Tôi đi xuyên suốt Washington, Idaho và xuống tận Missoula, Montana, Tôi đã gửi thư cho trường đại học Montana hai năm trước nói rằng tôi rất muốn được học ở đó. Tôi nói tôi sẽ tới đó trong hai năm tới. (Vỗ tay)
And I was there. I showed up in two years and they -- I tell this story because they really helped me. There are two stories in Montana. The first story is I didn’t have any money -- that’s a sign I used a lot. And they said,"Don't worry about that." The director of the program said, "Come back tomorrow." He gave me 150 dollars, and he said, "Register for one credit. You’re going to go to South America, aren’t you?" And I said -- Rivers and lakes, the hydrological systems, South America. So I did that. He came back, he said to me, he said, "OK John, now that you've registered for that one credit, you can have a key to an office, you can matriculate -- you’re matriculating so you can use the library. And what we’re going to do is we’re going to have all of the professors allow you to go to class, they’re going to save your grade and when we figure out how to get you the rest of the money, then you can register for that class and they’ll give you the grade." Wow, they don’t do that in graduate schools, I don’t think. But I use that story because they really wanted to help me. They saw that I was really interested in the environment, and they really wanted to help me along the way.	Và tôi đến nơi trình diện sau hai năm. Tôi kể câu chuyện này vì thật sự tôi đã được giúp đỡ rất nhiều. Có tới hai chuyện xảy ra ở Montana. đầu tiên là tôi không có đồng xu nào -- đây là cái dấu hiệu tôi dùng rất nhiều. Và họ nói, "Đừng lo về chuyện đó." Vị giám đốc của chương trình đó nói rằng: "Ngày mai hãy quay lại đây." Ông cho tôi 150 đô la, rồi nói: "Hãy đăng ký một học phần. Anh đang đi về Nam Mỹ phải không?" Và tôi nói -- Những con sông, hồ nước, vòng tuần hoàn nước, Nam Mỹ. Và tôi đã làm vậy. Ông trở lại và nói với tôi, ông nói: "Được rồi John, bây giờ anh đã đăng ký một học phần, đó là cái chìa khóa để anh được xét duyệt làm sinh viên của trường anh đang chờ xét duyệt nên anh cũng có thể sử dụng thư viện. Và cái chúng tôi làm là chúng tôi sẽ nói với tất cả giáo sư cho phép anh được vào lớp học, và họ sẽ bảo lưu điểm của anh và tới khi tôi nghĩ ra cách kiếm ra số tiền còn lại cho anh, thì anh có thể đăng ký lớp học đó và họ sẽ cấp bằng cho anh." Wow, tôi nghĩ là họ không thường làm vậy ở những trường sau đại học. Tôi kể câu chuyện này vì họ thật sự muốn giúp đỡ cho tôi. Họ thấy tôi có hứng thú với môi trường, và họ thật sự muốn giúp đỡ tôi.
And during that time, I actually taught classes without speaking. And I had 13 students when I first walked into the class, and I explained with a friend, who could interpret my sign language, that I was John Francis, I was walking around the world, I didn’t talk and this was the last time this person’s going to be here interpreting for me. All the students sat around and they went… (Laughter)	Trong khoảng thời gian đó, tôi có đi dạy nhiều lớp mà ko nói một lời nào. Và tôi có 13 sinh viên khi tôi lần đầu lên lớp, và tôi đã giải thích với một người bạn làm thông dịch ngôn ngữ ký hiệu cho tôi, là tôi tên John Francis, tôi đi bộ vòng quanh thế giới, tôi không nói chuyện và đó là lần cuối cùng người này đứng ra phiên dịch cho tôi. Tất cả sinh viên ngồi xung quanh tôi rồi họ như thế này này... (Tiếng cười)
I could see they were looking for the schedule to see when they could get out. They had to take that class with me. Two weeks later, everyone was trying to get into our class.	Tôi thấy họ đang coi lại thời khóa biểu để xem khi nào có thể đi được. Họ buộc phải học lớp của tôi. 2 tuần sau, mọi người cố gắng để được gia nhập lớp của tôi.
And I learned in that class -- because I would do things like this ... and they were all gathered around, going, what's he trying to say? I don't know, I think he's talking about clear cutting. Yeah, clear cutting. No, no, no, that's not clear cutting, that’s -- he's using a handsaw. Well, you can’t clear cut with a ... Yes, you can clear cut ... No, I think he’s talking about selective forestry. Now this was a discussion class and we were having a discussion. I just backed out of that, you know, and I just kind of kept the fists from flying. But what I learned was that sometimes I would make a sign and they said things that I absolutely did not mean, but I should have. And so what came to me is if you were a teacher and you were teaching, if you weren’t learning you probably weren’t teaching very well. And so I went on.	Và tôi đã học được nhiều từ cái lớp đó -- vì tôi đã làm những thứ như thế này này... và tất cả họ quây quần xung quanh, nào, ông ta định nói gì? Không biết nữa, tôi nghĩ ổng nói về việc đốn sạch rừng. Đúng rồi, đốn sạch rừng. Không, không phải việc đốn sạch rừng -- mà là ổng đang dùng một cái cưa tay. Chà, không thể đốn rừng bằng một... Được, được chứ sao không... Không phải, tôi nghĩ ổng đang nói về việc trồng rừng có chọn lọc. Rồi lớp học trở thành một buổi tranh luận. Tôi chỉ đứng ngoài và cố không xen vào. Nhưng cái tôi nhận ra là thỉnh thoảng tôi ra dấu và họ bàn về những chuyện hoàn toàn không đúng ý tôi, nhưng đó những chuyện đáng lẽ tôi nên đưa ra từ trước. Và tôi chợt nghĩ nếu bạn là thầy giáo và bạn đang giảng dạy, nếu bạn không học tập được gì cả thì có lẽ bạn cũng chẳng dạy được gì. Và thế tôi tiếp tục.
My dad came out to see me graduate and, you know, I did the deal, and my father said, "We’re really proud of you son, but ... " You know what went on, he said, "You’ve got to start riding and driving and start talking. What are you going to do with a master’s degree?" I hunched my shoulder, I got my backpack and I went on to the University of Wisconsin.	Cha tôi đến dự lễ tốt nghiệp của tôi, và, bạn biết đấy, tôi đã có thỏa thuận rồi, và cha tôi nói: "Bố mẹ rất hãnh diện về con, nhưng..." bạn biết chuyện gì rồi đấy, ông nói: "Con phải bắt đầu lái xe và nói chuyện thôi. Con định làm gì với cái bằng thạc sỹ?" Tôi cúi người xuống cầm cái ba lô và tôi đi đến đại học Winconsin.
I spent two years there writing on oil spills. No one was interested in oil spills. But something happened -- Exxon Valdez. And I was the only one in the United States writing on oil spills. My dad came out again. He said, "I don't know how you do this, son, I mean, you don't ride in cars, you don’t talk. My sister said maybe I should leave you alone, because you seem to be doing a lot better when you’re not saying anything." (Laughter)	Tôi bỏ ra 2 năm ở đó để viết về việc dầu tràn. Chẳng ai quan tâm tới việc dầu tràn. Nhưng có chuyện đã xảy ra -- vụ dầu tràn Exxon Valdez. Và tôi là người duy nhất ở Mỹ viết về dầu tràn. Cha tôi đến gặp tôi một lần nữa. Ông nói: "Cha không biết làm thế nào con làm được, con trai, ý cha là con không lái xe, con không nói chuyện. Cô của con nói có lẽ cha nên để cho con như vậy, vì dường như con làm mọi chuyện tốt hơn khi con không nói gì cả." (Tiếng cười)
Well, I put on my backpack again. I put my banjo and I walked all the way to the East Coast, put my foot in the Atlantic Ocean – it was seven years and one day it took me to walk across the United States.	Và tôi lại xách ba lô với cây đàn banjo và tôi đi thẳng tới East Coast, đặt chân lên Đại Tây Dương - tôi mất hết 7 năm và một ngày để đi xuyên nước Mỹ.
And on Earth Day, 1990, the 20th anniversary of Earth Day, that’s when I began to speak. And that’s why I said, "Thank you for being here." Because it's sort of like that tree in the forest falling, and if there's no one there to hear -- does it really make a sound? And I’m thanking you, and I'm thanking my family, because they had come to hear me speak. And that’s communication. And they also taught me about listening -- that they listened to me. And it’s one of those things that came out of the silence, the listening to each other. Really, very important -- we need to listen to each other. Well, my journey kept going on. My dad said, "That’s one," and I still didn’t let that go.	Và trong Ngày Trái Đất (Earth Day), năm 1990 vào dip kỷ niệm 20 năm thành lập Ngày Trái Đất cũng là lúc tôi bắt đầu nói chuyện. Và đó là lý do tại sao tôi nói, "Cám ơn vì đã có mặt ở đây". Vì nó giống như là một cái cây trong rừng đang ngã xuống và nếu không có ai nghe được -- liệu nó có thật sự gây tiếng động? Và tôi cám ơn các bạn, cám ơn gia đình tôi, vì họ đã đến để nghe tôi nói. Và đó là giao tiếp. Và họ cũng dạy tôi cách lắng nghe -- và họ đã lắng nghe tôi nói. Và một trong những cái rút ra được từ sự im lặng, là lắng nghe lẫn nhau. Thật sự, rất quan trọng-- chúng ta cần phải lắng nghe nhau. Và, hành trình của tôi tiếp tục. Cha tôi nói: "Mới một lần" và tôi vẫn không để điều đó diễn ra.
I worked for the Coastguard, was made a U.N. Goodwill Ambassador. I wrote regulations for the United States -- I mean, I wrote oil spill regulations. I mean, 20 years ago if someone had said to me, "John, do you really want to make a difference?" "Yeah, I want to make a difference." He said, "You just start walking east, get out of your car and just start walking east." And as I walked off a little bit, and they'd say, "Yeah, and shut up, too. (Laughter)	Tôi đã làm lính tuần phòng bờ biển (Coastguard), làm đại sứ thiện chí của Liên hiệp quốc. Tôi viết luật cho Hoa Kỳ - ý tôi là viết những quy định về vấn đề dầu tràn. 20 năm trước nếu có ai đó nói với tôi là: "John, anh có thật sự muốn tạo ra sự thay đổi không?" "Vâng, tôi muốn tạo ra sự thay đổi." Anh ta nói: "Anh cứ đi về hướng đông, xuống xe và cứ đi về hướng đông." Và khi tôi đi được một quãng thì họ nói : "Ừ, rồi câm miệng lại luôn." (Tiếng cười)
You’re going to make a difference, buddy." How could that be, how could that be? How could doing such a simple thing like walking and not talking make a difference?	Anh đang tạo ra sự thay đổi đó anh bạn." Như thế nào, như thế nào? Như thế nào mà chỉ để làm những việc đơn giản như là đi và không nói chuyện lại tạo ra sự khác biệt?
Well, my time at the Coast Guard was a really good time. And after that -- I only worked one year -- I said, "That's enough, one year's enough for me to do that." I got on a sailboat and I sailed down to the Caribbean, and walked through all of the islands and to Venezuela. And you know, I forgot the most important thing, which is why I started talking, which I have to tell you. I started talking because I had studied environment, I’d studied environment at this level, this formal level, but there was this informal level. And the informal level -- I learned about people, and what we do and how we are. And environment changed from just being about trees and birds and endangered species to being about how we treated each other. Because if we are the environment, then all we need to do is look around us and see how we treat ourselves and how we treat each other. And so that’s the message that I had. And I said, "Well, I'm going to have to spread that message." And I got in my sailboat, sailed all the way through the Caribbean -- it wasn't really my sailboat, I kind of worked on that boat -- got to Venezuela and I started walking.	Thời gian tôi ở Coast Guard rất tốt. và sau đó -- tôi chỉ làm trong 1 năm thôi -- tôi nói: "đủ rồi, một năm là đủ cho tôi để làm cái việc đó rồi." Tôi lên một chiếc thuyền buồm và đi thẳng tới Caribê, đi bộ qua hết tất cả những hòn đảo rồi tới Venezuela. Và bạn biết không, tôi đã quên mất điều quan trọng nhất, là tại sao tôi lại bắt đầu nói chuyện lại, và tôi phải nói cho bạn biết. Tôi bắt đầu nói chyện lại là vì tôi đã học về môi trường, Tôi đã học về môi trường ở mức này, cái mức chính thức này, và còn có một mức không chính thức khác. Và ở cái mức không chính thức này -- tôi đã học về con người, về cái chúng ta làm và chúng ta tồn tại như thế nào. Và vấn đề môi trường đã chuyển đổi từ việc chỉ có cây cỏ, chim chóc và những loài quý hiếm sang việc chúng ta đối xử với nhau như thế nào. Vì nếu chúng ta là môi trường, thì tất cả nhũng gì chúng ta cần làm là nhìn xung quanh chúng ta và nhìn cách chúng ta đối xử với bản thân mình và người khác. Và đó là thông điệp của tôi. Và tôi đã nói: "Tôi sẽ truyền bá thông điệp này." Và rồi tôi lên thuyền và đi tới tận Caribê. Chiếc thuyền đó cũng không phải của tôi, tôi chỉ làm việc ở đó -- khi đến Venezuela rồi tôi lại tiếp tục đi.
This is the last part of this story, because it’s how I got here, because I still didn't ride in motorized vehicles. I was walking through El Dorado -- it's a prison town, famous prison, or infamous prison -- in Venezuela, and I don’t know what possessed me, because this was not like me. There I am, walking past the guard gate and the guard stops and says, "Pasaporte, pasaporte," and with an M16 pointed at me. And I looked at him and I said, "Passport, huh, I don't need to show you my passport, it’s in the back of my pack. '’I'm Dr. Francis, I'm a U.N. Ambassador and I'm walking around the world. And I started walking off. What possessed me to say this thing? The road turned into the jungle. I didn’t get shot. And I got to -- I start saying, free at last, thank God Almighty, I’m free at last. What was that about, I’m saying, what was that about?	Đây là phần cuối của câu chuyện, về việc tôi tới đó như thế nào, vì tôi vẫn không sử dụng một loại xe cộ nào hết. Tôi đi qua El Dorado -- đó là một chốn tù tội, có những nhà tù nổi tiếng, cũng như không nổi tiếng -- ở Venezuela, tôi đã không biết cái gì đã chiếm lĩnh lấy tôi vì nó dường như không phải là tôi. Và tôi đi qua cổng bảo vệ và người lính gác chặn tôi lại và nói, "Hộ chiếu đâu, hộ chiếu đâu" và chĩa khẩu M16 vào tôi. Tôi nhìn anh ta rồi nói: "Hộ chiếu hả, tôi không cần cho anh coi hộ chiếu, nó ở trong ba lô của tôi đây. Tôi là Tiến sỹ Francis, tôi là Đại sứ thiện chí của Liên hiệp quốc và tôi đi bộ vòng quanh thế giới." nói rồi tôi bỏ đi. Cái gì đã điều khiển tôi khiến tôi nói như vậy? Và con đường rẽ tới một cánh rừng. Tôi đã không bị bắn. Và rồi tôi nói, cuối cùng cũng được tự do, cám ơn Thượng đế toàn năng, cuối cùng tôi cũng được tự do, Điều đó là sao, tôi tự hỏi, điều đó là sao?
I took me 100 miles to figure out that in my heart, in me, I had become a prisoner. I was a prisoner and I needed to escape. The prison that I was in was the fact that I did not drive or use motorized vehicles. Now how could that be? Because when I started, it seemed very appropriate to me not to use motorized vehicles. But the thing that was different was that every birthday, I asked myself about silence, but I never asked myself about my decision to just use my feet. I had no idea I was going to become a U.N. Ambassador. I had no idea I would have a Ph.D.	Tôi đi hết cả 100 dặm rồi mới nghĩ ra là trong tôi, trong trái tim tôi, Tôi đã trở thành một kẻ tù tội. Tôi là một tên tù và tôi cần phải thoát ra. Nhà tù của tôi chính là cái thực tế là tôi không lái xe hay sử dụng xe cộ gì hết. Điều đó xảy ra như thế nào? Vì ngay từ đầu, nó có vẻ như rất thích hợp cho tôi khi không sử dụng xe cộ gì cả. Nhưng điều khác biệt là vào mỗi lần sinh nhật, tôi tự hỏi mình về sự câm lặng, nhưng tôi chưa bao giờ tự hỏi về cái quyết định là chỉ sử dụng đôi chân của mình. Tôi chẳng hề biết là tôi sẽ trở thành một Đại sứ thiện chí. Tôi chẳng hề nghĩ tôi sẽ là một tiến sỹ.
And so I realized that I had a responsibility to more than just me, and that I was going to have to change. You know, we can do it. I was going to have to change. And I was afraid to change, because I was so used to the guy who only just walked. I was so used to that person that I didn’t want to stop. I didn’t know who I would be if I changed. But I know I needed to. I know I needed to change, because it would be the only way that I could be here today. And I know that a lot of times we find ourselves in this wonderful place where we’ve gotten to, but there’s another place for us to go. And we kind of have to leave behind the security of who we’ve become, and go to the place of who we are becoming. And so, I want to encourage you to go to that next place, to let yourself out of any prison that you might find yourself in, as comfortable as it may be, because we have to do something now. We have to change now. As our former Vice President said, we have to become activists. So if my voice can touch you, if my actions can touch you, if my being here can touch you, please let it be. And I know that all of you have touched me while I’ve been here.	Và tôi nhận ra là tôi không chỉ có trách nhiệm đối với bản thân mình, nên tôi cần phải thay đổi. Bạn biết không, chúng ta có thể làm được điều đó. Tôi đã cố thay đổi. Và tôi sợ điều đó, vì tôi đã quen với việc làm một người chỉ biết đi bộ thôi. Tôi đã quen với việc làm một người thích đi mà không muốn dừng lại. Tôi không biết tôi sẽ là ai nếu tôi thay đổi. Nhưng tôi biết là tôi cần phải làm vậy. Tôi biết tôi cần phải thay đổi, vì đó là cách duy nhất để tôi có mặt ở đây ngày hôm nay. Và tôi biết là có rất nhiều lần chúng ta tự thấy mình đến được cái nơi rất tuyệt vời, nhưng ngoài kia vẫn còn một nơi khác cho chúng ta đi. Và chúng ta đã bỏ lại sau lưng cái bí mật về việc chúng ta là ai, và chỉ hướng tới việc chúng ta đang trở thành ai. Và do vậy, tôi muốn khuyến khích các bạn hay tiếp tục đi, để đẩy bản thân mình ra khỏi bất cứ nhà tù nào mà bạn thấy mình là tù nhân trong đó, vì chúng ta cần phải làm cái gì đó ngay bây giờ. Chúng ta phải thay đổi ngay từ bây giờ. Cũng như là cựu phó Tổng thống của chúng ta đã nói. Chúng ta phải trở thành những nhà hoạt động xã hội. Vậy nếu tiếng nói của tôi đánh động tới các bạn nếu hành động của tôi có ảnh hưởng tới các bạn, nếu việc tôi có mặt ở đây gợi nên điều gì đó ở các bạn, thì làm ơn hãy để nó như vậy. Và tôi biết tất cả các bạn đều đã gợi cảm xúc tới cho tôi khi tôi đứng trên đây.
So, let’s go out into the world and take this caring, this love, this respect that we’ve shown each other right here at TED, and take this out into the world. Because we are the environment, and how we treat each other is really how we’re going to treat the environment. So I want to thank you for being here and I want to end this in five seconds of silence. Thank you.	Vậy hãy bước ra ngoài kia và mang cái tình yêu, sự tôn trọng và sự quan tâm mà chúng ta đã bày tỏ lẫn nhau ở ngay tại hội trường TED này, mang nó ra thế giới ngoài kia. Vì chúng ta chính là môi trường, và cái cách chúng ta đối xử với nhau cũng là cách chúng ta đối xử với môi trường. Và tôi muốn cám ơn các bạn vì đã có mặt ở đây và tôi muốn kết thúc buổi nói chuyện này trong 5 giây im lặng. Cám ơn.