Angela Merkel's historical China map flap Vụ xôn xao về bản đồ Trung Quốc cổ của Thủ tướng Đức Angela Merkel

German Chancellor Angela Merkel presents Chinese President Xi Jinping with a map of China from the 18th century in Berlin, Germany. Photo: Getty	Thủ tướng Đức Angela Merkel trao tặng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình một bản đồ Trung Quốc thế kỷ 18 tại Berlin, Đức.
Angela Merkel's historical China map flap	Vụ xôn xao về bản đồ Trung Quốc cổ của Thủ tướng Đức Angela Merkel
Rachel Lu, SMH, April 2, 2014	Rachel Lu, SMH, 2/4/ 2014
Hong Kong: Last week German Chancellor Angela Merkel hosted visiting Chinese President Xi Jinping at a dinner where they exchanged gifts. Merkel presented to Xi a 1735 map of China made by prolific French cartographer Jean-Baptiste Bourguignon d'Anville and printed by a German publishing house.	Hồng Kông: Tuần rồi Thủ tướng Đức Angela Merkel đã mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ăn tối và hai người đã trao tặng quà cho nhau trong buổi ăn này. Merkel tặng Tập Cận Bình một bản đồ TQ năm 1735 do nhà vẽ bản đồ Pháp Jean-Baptiste Bourguignon d’ Anville vẽ và được in bởi nhà xuất bản Đức.
According to an antique-maps website, d'Anville's map was based on earlier geographical surveys done by Jesuit missionaries in China and represented the "summation of European knowledge on China in the 18th-century."	Theo một trang web về bản đồ cổ, bản đồ d’Anville’s được vẽ dựa trên các khảo sát địa lý trước đây do các nhà truyền giáo Dòng Tên ở Trung Quốc thực hiện và thể hiện “tổng kết kiến thức của châu Âu về Trung Quốc trong thế kỷ 18″.
The map showed, according to its original Latin caption, the so-called "China Proper" -- that is, the Chinese heartland mostly populated by ethnic Han people, without Tibet, Xinjiang, Mongolia, or Manchuria. The islands of Taiwan and Hainan -- the latter clearly part of modern China, the former very much disputed -- are shown with a different colour border.	Theo chú thích gốc bằng tiếng Latin, bản đồ cho thấy cái gọi là “Trung Quốc thuần tuý”– tức là, phần lỏi của Trung Quốc với dân cư chủ yếu là người tộc Hán, không có Tây Tạng, Tân Cương, Mông Cổ lẫn Mãn Châu. Hai đảo Đài Loan và Hải Nam được vẽ với đường biên khác màu -  Hải Nam thì rõ ràng là một phần của Trung Quốc hiện đại, còn Đài Loan thì còn rất nhiều tranh cãi.
A detail of the 1735 d'Anville map showing ''China Proper''	Chi tiết của bản đồ d’Anville 1735 cho thấy “TQ thuần tuý”
Historical maps are sensitive business in China. Every schoolchild in China learns that Tibet, Xinjiang, Taiwan, and the Diaoyu Islands (known as Senkaku in Japanese) have been "inalienable parts of China since ancient times."	Bản đồ lịch sử là việc nhạy cảm ở Trung Quốc. Mỗi học sinh ở Trung Quốc đều được dạy rằng Tây Tạng, Tân Cương, Đài Loan và quần đảo Điếu Ngư (tiếng Nhật là Senkaku) là những “phần không thể tách rời của Trung Quốc từ thưở xa xưa”.
The d'Anville map, at least visually, is a rejection of that narrative. Unsurprisingly, China's official media outlets don't seem to have appreciated Merkel's gift. The People's Daily, which has given meticulous accounts of Xi's European tour, elided any coverage of the offending map.	Bản đồ d’Anville, là một sự bác bỏ ít nhất về mặt hình ảnh điều kể lể đó. Không ngạc nhiên là truyền thông chính thức của Trung Quốc dường như không đánh giá cao món quà của bà Merkel. Tờ Nhân dân Nhật báo, đã đưa ra nhiều tường thuật tỉ mỉ về chuyến đi châu Âu của Tập Cận Bình, lại không đá động chút gì tới bản đồ khó chịu này.
More curiously, when news of the map's presentation reached the Chinese heartland, it had somehow morphed into a completely different one. A map published in many Chinese-language media reports about Merkel's gift-giving shows the Chinese empire at its territorial zenith, including Tibet, Xinjiang, Mongolia and large swaths of Siberia. This larger map was the handiwork of British mapmaker John Dower, published in 1844 by Henry Teesdale & Co. in London, and was certainly not the gift from Merkel to Xi. But this mistake was not noted or explained in Chinese reports.	Kỳ lạ hơn là khi tin tức về việc trao tặng bản đồ đến đất TQ, nó đã biến thành một bản đồ khác hoàn toàn theo một cách nào đó. Bản đồ công bố trong nhiều bài báo bằng tiếng Trung về quà tặng của bà Merkel trên truyền thông cho thấy đế quốc Trung Hoa lúc cực thịnh về lãnh thổ, bao gồm cả Tây Tạng, Tân Cương, Mông Cổ và nhiều mảng lớn của Siberia. Bản đồ lớn hơn này là tác phẩm của nhà làm bản đồ người Anh John Dower, do Henry Teesdale & Co xuất bản năm 1844 ở London, và chắc chắn không phải là quà do Merkel tặng cho Tập Cận Bình. Nhưng điều sai trái này đã không được ghi nhận hoặc giải thích trong các bài báo Trung Quốc.
Both versions of the Merkel map have made appearances on Chinese social media, eliciting vastly different interpretations. Those who saw the d'Anville map seemed shocked by its limited territories.	Cả hai phiên bản của bản đồ Merkel đã xuất hiện trên phương tiện truyền thông xã hội Trung Quốc, gợi ra các cách giải thích rất khác nhau. Những người thấy được bản đồ d’Anville dường như bị sốc bởi lãnh thổ có hạn của nó.
Hao Qian, a finance reporter, remarked that the map is "quite an awkward gift." Writer Xiao Zheng blasted Merkel for trying to "legitimise the Tibet and Xinjiang independence movements." Architect Liu Kun wrote, "The Germans definitely have ulterior motives." One Internet user asked, "How is this possible? Where is Tibet, Xinjiang, the Northeast? How did Xi react?"	Hao Qian (Hác Thiến), một phóng viên tài chính, nhận xét rằng bản đồ đó là “một món quà khá khó xử”. Nhà báo Xiao Zheng (Tiểu Trịnh) công kích bà Merkel là đã cố “hợp pháp hóa các phong trào đòi độc lập Tây Tạng và Tân Cương”. Kiến trúc sư Liu Kun (Lưu Côn) đã viết, “Bọn Đức chắc hẳn có động cơ thầm kín”. Một người sử dụng Internet hỏi: “Làm sao chuyện này lại xảy ra? Tây Tạng, Tân Cương, vùng Đông Bắc ở đâu? Tập Cận Bình đã phản ứng thế nào?”
The Dower map, on the other hand, seemed to stoke nostalgia for large territories and imperial power. An advertising executive enthused, "Our ancestors are [awesome]." Another Internet user hoped Xi would feel "encouraged" by the map to "realise what a true [re-emergence] of China means."	Trái lại, bản đồ Dower dường như lại gợi nên nỗi luyến tiếc về lãnh thổ rộng lớn và sức mạnh đế quốc. Một giám đốc quảng cáo bày tỏ, “Tổ tiên của chúng tôi thật [tuyệt vời]”. Một người sử dụng Internet khác hy vọng Tập Cận Bình sẽ cảm thấy “mạnh dạn” nhờ bản đồ này để “nhận ra một sự [tái xuất hiện] thật sự của Trung Quốc có nghĩa là gì”.
Some suspected that Merkel tried to send Xi a subtle reminder that Russia had helped Mongolia declare independence from China in the mid-20th century, somewhat like what Russia did in Crimea in March 2014.	Một số lại nghi ngờ rằng bà Merkel đã cố gửi một lời nhắc nhở tinh tế tới Tập Cận Bình rằng Nga đã giúp Mông Cổ tuyên bố độc lập với Trung Quốc vào giữa thế kỷ 20, phần nào giống như điều mà Nga đã làm ở Crimea tháng 3 năm 2014.
To be sure, the d'Anville map does not constitute a total contradiction of the Chinese government's version of history. In 1735, the year when the Qianlong Emperor began his six-decade reign, his Qing empire's military prowess was on the ascent. Qianlong quelled a rebellion by Muslims in the western region of Xinjiang, brought the Mongol tribes under closer rule, and appointed officials to oversee affairs in Tibet such as the selection of the Dalai Lama.	Chắc chắn rằng bản đồ d’Anville không tạo nên một sự trái ngược hoàn toàn với phiên bản về lịch sử của chính phủ TQ. Vào năm 1735, năm mà Hoàng đế Càn Long bắt đầu thập kỷ trị vì thứ sáu, sức mạnh quân sự của đế chế nhà Thanh đang trên đà đi lên. Càn Long dập tắt một cuộc nổi dậy của người Hồi giáo ở khu vực phía tây Tân Cương, đưa các bộ lạc Mông Cổ dưới sự cai trị chặt chẽ hơn, và bổ nhiệm các quan chức trông nom các việc ở Tây Tạng như việc lựa chọn Đạt Lai Lạt Ma.
In other words, Qianlong established the trappings of imperial control over these peripheral territories, which allowed later governments -- the Republic of China, then the current People's Republic of China -- to claim sovereignty. Maps published by Western countries in the 19th and early 20th centuries vary in their presentations of Tibet and Xinjiang, but the Dower map is certainly not alone in showing Xinjiang and Tibet as parts of the Chinese empire.	Nói cách khác, Càn Long đã thiết lập những giềng mối của sự kiểm soát đế quốc trên những vùng lãnh thổ ngoại vi, cho phép các chính phủ sau này – Trung Hoa Dân quốc, rồi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa – tuyên bố chủ quyền. Các bản đồ do các nước phương Tây phát hành trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 khác nhau trong cách trình bày về Tây Tạng và Tân Cương, nhưng chắc chắn không phải chỉ một mình bản đồ Dower thể hiện Tân Cương và Tây Tạng như bộ phận của đế quốc Trung Hoa.
All the cartographic brouhaha may be overblown. One Internet user refused to "overinterpret" the d'Anville map as a message about Tibet or Xinjiang. After all, "You can't use a map of the 13 colonies of the United States made in 1776 to tell Americans that Texas or California is not US territory."	Tất cả ồn ào về bản đồ có thể bị thổi phồng. Một người sử dụng Internet không chấp nhận “diễn giải quá mức” bản đồ d’Anville như một thông điệp về Tây Tạng hay Tân Cương. Xét cho cùng “ta không thể sử dụng một bản đồ 13 thuộc địa của Hoa Kỳ vẽ năm 1776 để nói với người Mỹ rằng Texas hay California không phải là lãnh thổ của Hoa Kỳ”.
Lu is the co-founder of Tea Leaf Nation, Foreign Policy's blog about news and major trends in China.	Rachel Lu là người đồng sáng lập Tea Leaf Nation, blog của Foreign Policy về tin tức và các xu hướng lớn tại Trung Quốc.
	Translated by Huỳnh Phan
http://www.smh.com.au/world/angela-merkels-historical-china-map-flap-20140402-zqpje.html