China's dilemma: power vs freedom Thế lưỡng nan của Trung Quốc: quyền lực hay tự do?

China's dilemma: power vs freedom	Thế lưỡng nan của Trung Quốc: quyền lực hay tự do?
By James A Dorn	James A Dorn
Apr 25, 2012	25-4-2012
In a recent survey of nearly 6,000 high-income, college-educated individuals in 25 countries, the Edelman Trust Barometer found that 43% trusted government institutions. In the United States that figure was 45%, while in China it was 75%. The fact that more of the "informed public" in China trust government than in the United States may seem puzzling.	Trong một khảo sát gần đây đối với gần 6.000 cá nhân tốt nghiệp đại học, thu nhập cao, ở 25 quốc gia, Edelman Trust Barometer phát hiện thấy 43% tin tưởng vào các định chế của chính phủ. Ở Mỹ, con số này là 45%, còn ở Trung Quốc là 75%. Việc nhiều người trong “cộng đồng có thông tin” ở Trung Quốc lại tin tưởng vào chính quyền hơn ở Mỹ nghe ra có vẻ khó hiểu.
America has a constitution that limits the power of government and protects individual rights; China has no genuine rule of law, a one-party state, and weak or nonexistent protection of human rights. How can successful people in China have greater trust in government than those in America?	Mỹ có một bản hiến pháp giới hạn quyền lực của chính quyền và bảo vệ quyền công dân; Trung Quốc thì không hề có nền pháp quyền thực sự, là nhà nước độc đảng với cơ chế bảo vệ dân quyền rất yếu, hoặc là không có. Làm sao mà những người thành đạt ở Trung Quốc lại có thể tin tưởng vào chính quyền nhiều hơn người thành đạt ở Mỹ?
The answer is simple: in China the surest path to riches is through power; in America it is through freedom. The all-encompassing hold on political power by the Chinese Communist Party (CCP) and its control of the commanding heights of the economy mean that those who hold power are privileged in the race to the top of the economic ladder. Even with more than three decades of economic reform, political reform has seriously lagged.	Câu trả lời rất đơn giản: Ở Trung Quốc, con đường chắc chắn nhất để làm giàu là thông qua quyền lực; ở Mỹ là thông qua tự do. Việc Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCP) nắm toàn bộ quyền lực chính trị và kiểm soát những đỉnh cao chỉ huy của nền kinh tế chứng tỏ rằng ai nắm quyền sẽ được ưu đãi hơn trong cuộc đua tranh tới vị trí cao trên những nấc thang kinh tế. Thậm chí, sau hơn ba thập niên cải cách kinh tế, cải cách chính trị đã thụt lùi nghiêm trọng.
There is no independent judiciary to safeguard rights to life, liberty, and property. State-owned banks lend to state-owned enterprises, all of which are run by the party elite. Asking the "princelings" if they trust government is like asking children if they like candy. If the Edelman Trust Barometer had asked ordinary Chinese whether they trusted government institutions, their answer, if they were free to express themselves, would be an emphatic "no!"	Không có tư pháp độc lập để bảo vệ quyền sống, tự do, và tài sản. Các ngân hàng quốc doanh đem tiền cho khối doanh nghiệp quốc doanh vay; tất cả những doanh nghiệp đó đều do cán bộ cao cấp trong đảng điều hành. Hỏi các “thái tử” xem họ có tin chính quyền không thì cũng giống như hỏi trẻ con có thích kẹo không. Nếu Edelman Trust Barometer đi hỏi người dân thường Trung Quốc xem họ có tin vào các định chế của chính phủ hay không, thì câu trả lời của họ – nếu họ được tự do biểu đạt – sẽ là dứt khoát: “Không!”.
There are some independent thinkers in China who recognize that the inequality of wealth is due to the inequality of power. As long as the CCP holds a monopoly on power, economic life will be politicized and corruption will be pervasive. Deng Xiaoping was willing to allow people to get rich and began to move China toward greater economic freedom in 1978, but there has not been sufficient progress on limiting the power of government.	Một số học giả độc lập ở Trung Hoa thừa nhận sự bất bình đẳng về tài sản là do bất bình đẳng về quyền lực. Chừng nào CCP còn độc chiếm quyền lực, chừng đó đời sống kinh tế còn bị chính trị hóa và tham nhũng còn hoành hành. Năm 1978, Đặng Tiểu Bình đã rất nhiệt tình cho phép người dân làm giàu, và đã thúc đẩy Trung Quốc đi đến tự do kinh tế nhiều hơn, nhưng cho đến nay, chưa có nhiều tiến bộ trong việc hạn chế quyền lực của nhà nước.
China's dilemma is that if the CCP wants to improve the quality of life, it must allow greater freedom of choice, but that will threaten its monopoly on power - thus the struggle between power and freedom. Ai Weiwei, perhaps China's most famous dissident, aptly notes, "In a society like this there is no negotiation, no discussion, except to tell you that power can crush you."	Thế lưỡng nan của Trung Quốc là, nếu CCP muốn nâng cao chất lượng sống, họ sẽ phải cho người dân có nhiều quyền tự do lựa chọn hơn, nhưng điều ấy lại sẽ đe dọa độc quyền quyền lực của họ – do vậy mà có một cuộc tranh đấu giữa quyền lực và tự do. Ngải Vị Vị (Ai Weiwei), có lẽ là nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng nhất Trung Quốc, từng viết một cách khôn ngoan rằng: “Trong một xã hội như thế này, không có thương lượng, không có thảo luận, trừ phi để nói với bạn rằng quyền lực sẽ đè chết bạn”.
What China needs most is not democracy but limited government and the rule of law. That is why Mao Yushi founded The Unirule Institute of Economics in Beijing in 1993, to promote what Nobel Laureate economist F. A. Hayek called "the constitution of liberty." On May 4, Mao will be the first Chinese scholar to receive the prestigious Milton Friedman Prize for Advancing Liberty, awarded every two years by the Cato Institute in Washington, D.C. (It is uncertain whether he will be allowed to attend.)	Điều mà Trung Quốc cần nhất không phải là dân chủ mà là một chính quyền bị hạn chế bớt, và một nền pháp trị. Đó là lý do tại sao Mao Vu Thức (Mao Yushi) thành lập Viện Kinh tế học Unirule tại Bắc Kinh vào năm 1993, để thúc đẩy cái mà nhà kinh tế học được giải Nobel, F.A. Hayek, từng gọi là “hiến pháp của tự do”. Vào ngày 4-5 tới đây, Mao sẽ là học giả Trung Quốc đầu tiên nhận giải thưởng danh tiếng Milton Friedman Vì Tự do, trao hai năm một lần, bởi Viện Cato ở Washington D.C. (Chưa biết liệu ông có được phép tham dự lễ trao giải hay không).
Like Lao Tzu, China's first liberal, Mao Yushi understands that harmony - both social and economic - emerges from freedom under just rules, not from orders from above. Lao Tzu wisely counseled, "When the government is too intrusive, people lose their spirit. Act for the people's benefit. Trust them; leave them alone."	Giống như Lão Tử, nhà tư tưởng tự do đầu tiên của Trung Quốc, Mao Vu Thức hiểu rằng sự hài hòa – cả về xã hội lẫn kinh tế – xuất phát từ tự do theo luật pháp và chỉ theo luật pháp mà thôi, không phải theo mệnh lệnh từ trên. Lão Tử dạy rằng: “Trị dân thì cứ theo đạo, theo tự nhiên, mà để cho dân tự nhiên phát triển theo thiên tính, đừng can thiệp vào”
	(“When the government is too intrusive, people lose their spirit. Act for the people’s benefit. Trust them; leave them alone” – dịch sát nghĩa từ tiếng Anh là “khi chính quyền can thiệp quá sâu, người dân mất tinh thần. Hãy hành động vì lợi ích nhân dân. Hãy tin họ; hãy để mặc họ” – ND).
The principle of wu wei (nonintervention) recognizes that people should be free to choose and be held accountable. With free private markets - in resources, goods, and ideas - mistakes tend to be corrected more rapidly than under central planning, minimizing the risk of large errors. As such, the quality of life tends to improve continuously.	Nguyên lý vô vi (wu wei, không can thiệp) công nhận rằng mọi người phải được tự do lựa chọn và tự chịu trách nhiệm. Trong thị trường tư nhân tự do – về nguồn lực, về hàng hóa, và ý tưởng – các sai lầm có khuynh hướng được sửa chữa nhanh chóng hơn là dưới chế độ kế hoạch hóa tập trung, và giảm thiểu rủi ro phạm phải sai lầm lớn. Nhờ đó, chất lượng sống có khuynh hướng được cải thiện không ngừng.
Since rights to life, liberty, and property reside in individuals and the legitimate function of government is to protect those rights, a just government depends on the trust of the people. Even an emperor can lose the "mandate of heaven" if he violates that trust. Mao Yushi has had the courage to criticize the morality of the Chinese legal system and to question the legacy of Mao Zedong, saying that Mao was not a god and he should be held accountable for the deaths of tens of millions of people during the Great Famine (1958-61) and the Cultural Revolution (1966-76).	Do quyền sống, tự do, và tài sản là quyền tự thân của mỗi cá nhân và chức năng chính đáng của chính quyền là bảo vệ những quyền đó, nên một chính quyền công chính tồn tại nhờ vào niềm tin của người dân. Ngay cả hoàng đế cũng có thể đánh mất “mệnh trời” nếu ông ta xâm phạm vào niềm tin đó. Mao Vu Thức đã can đảm phê phán đạo đức của hệ thống pháp lý Trung Quốc và đặt lại vấn đề về huyền thoại Mao Trạch Đông. Ông nói rằng Mao Trạch Đông chẳng phải là Chúa trời và phải chịu trách nhiệm về cái chết của hàng chục triệu người trong nạn đói khủng khiếp 1958-1961, trong Cách mạng Văn hóa (1966-1976).
Premier Wen Jiabao has called for political reform and further economic liberalization, but under his leadership little progress has occurred. His rebuke and purging of Bo Xilai, former party chief of Chongqing, reveals a growing struggle for power between liberals and hardliners. In 2010, Xi Jinping, who is expected to become China's next president later this year, congratulated Bo for his "Red Culture Campaign" designed to stir up popular support for the so-called Chongqing model of development. That model is more state-led than market-led, and the effects of corruption are now becoming evident.	Thủ tướng Ôn Gia Bảo đã kêu gọi cải cách chính trị và tự do hóa kinh tế nhiều hơn nữa, nhưng dưới sự lãnh đạo của ông ta, không mấy tiến bộ xuất hiện. Việc ông khiển trách và cách chức Bạc Hy Lai, cựu bí thư thành ủy Trùng Khánh, cho thấy một cuộc đấu đá tranh giành quyền lực ngày càng mạnh giữa phái tự do và phái bảo thủ. Năm 2010, Tập Cận Bình – người được dự báo là sẽ trở thành chủ tịch nước vào cuối năm nay – chúc mừng Bạc về “Chiến dịch Văn hóa Đỏ” của Bạc, được tiến hành nhằm vận động sự ủng hộ của quần chúng đối với cái gọi là mô hình phát triển Trùng Khánh. Mô hình này do nhà nước chứ không phải thị trường dẫn dắt, và tác động của tham nhũng đến giờ đã rõ ràng.
State capitalism is consistent with the party's power but not with the quest for a "harmonious society." Top-down planning requires obedience; freedom is seen as dangerous. China needs spontaneous harmony, not forced harmony. In China, the wealthy class is largely the privileged political class-and with a single powerful party one either gets in line or tries to exit the country.	Chủ nghĩa tư bản nhà nước là cái tương thích với với quyền lực của đảng, nhưng không đi cùng với khát vọng về một “xã hội hài hòa”. Việc hoạch định chính sách theo kiểu dội từ trên xuống đòi hỏi dưới phải phục tùng trên; tự do bị xem là nguy hiểm. Trung Quốc cần sự hài hòa tự nhiên, chứ không phải thứ hài hòa do cưỡng ép. Ở Trung Quốc, tầng lớp giàu có chủ yếu là tầng lớp được hưởng đặc quyền về chính trị, và với cơ chế độc đảng, người ta chỉ có thể hoặc là đứng vào hàng, hoặc là bỏ nước ra đi.
The attempt to exit China's "big government, small market" system is seen in the increase in visa applications by wealthy Chinese: from 2007 to 2011, the number of applications for investment immigration visas to the United States grew by 1,000 %. Those who can afford to invest at least $1 million in the United States want to leave China because they are uncertain about the future, especially the security of their assets due to government corruption and the lack of a transparent legal system that protects property rights. They also want their children to be independent thinkers. One entrepreneur simply says, "The problem is that government power is too great."	Nỗ lực vượt ra khỏi hệ thống “chính quyền to, thị trường nhỏ” của Trung Quốc được xem là đang gia tăng, căn cứ vào số đơn xin thị thực (visa) của những người giàu: Từ năm 2007 tới năm 2011, số đơn xin visa nhập cư để đầu tư vào Mỹ đã tăng 1000%. Người nào có thể đầu tư ít nhất 1 triệu USD vào Mỹ đều muốn đi khỏi Trung Quốc, bởi vì họ không chắc chắn được về tương lai, nhất là về độ an toàn của tài sản, do nạn tham nhũng của chính quyền và do sự thiếu vắng một hệ thống pháp lý minh bạch, bảo vệ quyền sở hữu. Họ cũng muốn con cái họ được độc lập về tư duy. Một doanh nhân nói giản dị: “Vấn đề là quyền lực của nhà nước to quá”.
Being skeptical of big government is the right attitude. The US constitution was designed to limit the size and scope of government and to allow people to pursue their own happiness under a just system of law. "The sum of good government," wrote Thomas Jefferson, is "a wise and frugal Government, which shall restrain men from injuring one another, shall leave them otherwise free to regulate their own pursuits of industry and improvement, and shall not take from the mouth of labor the bread it has earned."	Không tin tưởng vào một chính quyền lớn, đó là một thái độ đúng. Hiến pháp Mỹ được soạn thảo nhằm giới hạn kích thước, quy mô của chính quyền, và nhằm giúp người dân mưu cầu hạnh phúc theo một hệ thống luật pháp công bằng. “Tóm lại, chính quyền tốt” – Thomas Jefferson viết – là “một chính quyền khôn ngoan và tiết kiệm, ngăn ngừa người dân làm hại lẫn nhau, còn thì để họ tự do điều tiết việc họ theo đuổi nghề nghiệp và phát triển; và không cướp khỏi miệng người lao động cái bánh mì mà họ vừa kiếm được”.
The United States could best teach China by adhering to the principles of a liberal order that rests on non-intervention and freedom under the law of the constitution. The challenge for both China and America is to recognize that rights reside in the people, that those rights are not positive welfare rights - to "do good" with other people's money - but equal rights to be left alone to pursue happiness.	Mỹ có thể giáo dục Trung Quốc tốt nhất bằng cách tuân thủ các nguyên tắc về trật tự tự do, trên cơ sở không can thiệp, tự do hành động theo hiến pháp. Khó khăn đối với cả Trung Quốc và Mỹ là phải công nhận rằng quyền ấy đã nằm trong mỗi con người, quyền ấy không phải là quyền tích cực về tài sản – làm “điều tốt” bằng tiền của người khác – mà là quyền bình đẳng trong việc được tự do mưu cầu hạnh phúc.
The right balance between freedom and power is the test of good government. Without the free flow of ideas and competition, the voices of the Chinese people will be lost, and exit will be difficult but attractive.	Sự cân bằng hợp lý giữa tự do và quyền lực là phép thử đối với một chính quyền tốt. Nếu không có dòng tư tưởng và cạnh tranh tự do, tiếng nói của người dân Trung Quốc sẽ bị bỏ quên, và bỏ nước ra đi sẽ là một việc khó khăn nhưng hấp dẫn.
James A Dorn is a China specialist at the Cato Institute in Washington, DC and editor of China in the New Millennium.	Tác giả: James A Dorn là chuyên gia Trung Quốc học ở Viện Cato, Washington D.C., biên tập viên của tờ Trung Quốc Thiên niên kỷ mới.
	Translated by Thủy Trúc
http://www.atimes.com/atimes/China/ND25Ad01.html